Gazze'de ateÅŸkes

Ä°srail ile Hamas, Gazze savaşının baÅŸlamasından 15 ay sonra ateÅŸkes üzerinde anlaÅŸtı.

AteÅŸkes anlaÅŸmasına varıldığı, Katar BaÅŸbakanı Mohammed bin Abdulrahman  Al Thani ve ABD BaÅŸkanı Joe Biden tarafından doÄŸrulandı.

Konuyla ilgili basın açıklaması yapan Katar BaÅŸbakanı Al Thani, Ä°srail ve Hamas'ın "kalıcı bir ateÅŸkes" saÄŸlanması için uzun süreli bir anlaÅŸmayı kabul ettiÄŸini söyledi ve anlaÅŸmanın Ä°srail kabinesi tarafından onaylanması halinde 19 Ocak Pazar günü yürürlüÄŸe gireceÄŸini belirtti.

Kesin bir takvimin ise ileride açıklanacağını ekledi.

Taraflar son süreçte ilk kez aynı odada olmasa bile, aynı bina içinde müzakere yürüttü.

Ä°srail ve Hamas temsilcileri, Paris, Kahire ve Doha'da üçüncü taraflar aracılığıyla müzakere yürütüyordu. Müzakerelerde ABD, Katar ve Mısırlı diplomatlar arabuluculuk yapıyor.

Anlaşmayla ilgili bazı konu başlıkları hala net değil.

İsrail'in anlaşmayı Perşembe sabahı onaylaması bekleniyor.

AteÅŸkes, ÅŸartlar yerine getirilinceye kadar savaşı durduracak. Ancak bunun savaşın tamamen sona erdiÄŸi anlamına gelip gelmeyeceÄŸi ise henüz belli deÄŸil.

Ä°srail'in tampon bölgeden belirli bir tarihe kadar çekilmeyi kabul edip etmeyeceÄŸi ya da buradaki varlığının açık uçlu olup olmayacağı da bilinmiyor.

AnlaÅŸmanın son hali henüz paylaşılmadı. Ancak bu ateÅŸkesin üç aÅŸamada gerçekleÅŸmesi bekleniyor.

1. AÅŸama: 42 günlük ateÅŸkes

ABD BaÅŸkanı Joe Biden'ın verdiÄŸi bilgiye göre, altı hafta sürecek ilk aÅŸama, silahların susmasını, Ä°srail güçlerinin Gazze'den çekilmesini ve Hamas'ın elindeki rehinelerin serbest bırakılmasını kapsıyor.

Filistinli bir yetkili, ateÅŸkesin ilk gününde Hamas'ın üç rehineyi serbest bırakacağını, geri kalan takasın da altı hafta içinde yapılacağını söyledi.

Bu adımı takiben Ä°srail, Netzarim Koridoru da dahil olmak üzere Gazze'deki yerleÅŸim alanlarından askerlerini çekmeye baÅŸlayacak.

Bundan bir hafta sonra Hamas dört rehineyi daha serbest bırakacak. Ä°srail buna karşılık Gazze Åžeridi'nin güneyine kaçmak zorunda kalan halkın, kuzeydeki evlerine dönmesine izin verecek.

Bu yolu yürüyerek aÅŸacak olanlar, sahil tarafından, araçla gidecek olanlar ise Gazze Åžeridi'nin merkezinden geçen Selahaddin yoluna paralel bir baÅŸka yoldan seyahat edebilecek.

Planın bu aşamasında, İsrail birliklerinin Mısır ile Gazze arasındaki Philadelphi Koridoru'nda kalmaya devam edeceği bildiriliyor.

Reuters haber ajansına göre, ateÅŸkesin ilk birkaç gününde bazı Ä°srail birlikleri Gazze Åžeridi'ndeki bazı bölgelerden çekilecek.

Mısır ile Gazze arasındaki Refah Sınır Kapısı, hasta ve yaralıların tahliyesi için kademeli olarak açılacak.

Ä°srail'in Gazze'nin kuzeyi ve doÄŸusundaki iki sınır bölgesinde 800 metrelik birer tampon bölge oluÅŸturması da planlanıyor.

Katar BaÅŸbakanı Al Thani, anlaÅŸmanın birinci aÅŸamasında Hamas'ın 33 rehineyi serbest bırakacağını söyledi.

Karşılığında serbest bırakılacak 1000 Filistinli mahkum veya tutuklu arasında 7 Ekim 2023 saldırısına katılan savaÅŸçıların bulunmayacağı kaydediliyor.

AteÅŸkesin 16. gününde Ä°srail ile Hamas'ın, planın ikinci ve üçüncü aÅŸamaları ile ilgili detaylar üzerinde görüÅŸmelere baÅŸlaması bekleniyor.

2. AÅŸama: Kalan rehinelerin Ä°srail'e iadesi

Katar BaÅŸbakanı El Tani, ikinci ve üçüncü aÅŸamanın ayrıntılarının birinci aÅŸamanın uygulanması sırasında kesinleÅŸeceÄŸini söyledi.

Biden, planın ikinci aÅŸamasında "savaşın kalıcı bir ÅŸekilde sona ermesi" için müzakerelerin öngörüldüÄŸünü belirtti.

Biden, müzakereler altı haftadan uzun sürerse ateÅŸkesin devam edeceÄŸini söyledi.

Bu aÅŸamada, erkek askerler ve genç sivil erkek rehineler dahil olmak üzere yaÅŸayan rehinelerin serbest bırakılması bekleniyor. Ölü rehinelerin cenazeleri de teslim edilecek.

Ä°srail, Gazze'de 94 rehine bulunduÄŸunu ve bunlardan 34'ünün ölü olduÄŸunun deÄŸerlendirildiÄŸini açıklamıştı.

Ayrıca 7 Ekim 2023'te baÅŸlayan savaÅŸtan önce kaçırılan dört Ä°srailli de Gazze'de tutuluyordu. Bunlardan ikisinin ölü olduÄŸu biliniyor.

Ä°srail yüzlerce Filistinli mahkumun serbest bırakılmasını kabul ettiÄŸini söylerken, Filistinli bir yetkili binden fazla mahkumun serbest bırakılacağını kaydetti.

Yaklaşık 190 kiÅŸi 15 yıl ya da daha uzun süreli hapis cezasına çarptırılmış durumda.

Ayrıca bu aÅŸamada Ä°srail askerlerinin Gazze'den tamamen çekilmesi ve "sürdürülebilir bir sükunetin" baÅŸlaması da öngörülüyor. Bu daha önceki ateÅŸkes önerilerinde "askeri operasyonların kalıcı olarak durdurulması" olarak tanımlanmıştı.

3. Aşama: Gazze'nin yeniden inşası

ABD BaÅŸkanı Biden, üçüncü aÅŸamada Gazze'nin yeniden yapılanma planının devreye gireceÄŸini söyledi. Bu yıllar alabilecek bir süreç.

Bu süreçte Gazze'ye insani yardım artacak ve yerinden edilen Filistinliler Gazze'nin tüm bölgelerine geri dönebilecek. Kalan son rehineler de ailelerine geri dönecek.

Henüz üzerinde anlaÅŸmaya varılmayan baÅŸlıklar neler?

AteÅŸkesin 15 Ocak akÅŸamı duyurulmasının hemen ardından Ä°srail BaÅŸbakanlık ofisi tarafından yapılan açıklamada, "henüz anlaÅŸmaya varılmamış birkaç madde" olduÄŸu belirtildi. Ancak bunların kısa sürede aşılmasının beklendiÄŸi belirtildi.

Ä°srail ile Hamas arasında savaşın tamamen sona ermesi için henüz anlaÅŸma saÄŸlanmış deÄŸil.

Bunlarla ilgili müzakereler ateÅŸkes sürecinin 16'ncı gününde baÅŸlayacak.

AnlaÅŸmazlıklardan biri Gazze'yi kimin yöneteceÄŸi sorusuyla ilgili.

Ä°srail, Hamas'ın Gazze'yi yönetmeye devam etmesine izin vermeyi kabul etmiyor.

Ayrıca, Ä°srail iÅŸgali altındaki Batı Åžeria'daki Filistin Yönetimi'nin de Gazze'yi yönetmesine izin vermeyi reddediyor.

Ä°srail, çatışmalar sonrası Gazze üzerindeki güvenlik kontrolünü elinde tutmak istiyor.

Ä°srail, Filistin Yönetimi yeniden yapılanmayı tamamlayana kadar, Gazze'nin geçici bir yönetimin kontrolünde olması için ABD ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri ile bir plan üzerine çalışıyor.

Sonrasında oluÅŸturulacak yeni yönetimin kalıcı olmasının saÄŸlanması planlanıyor.

Kabinesindeki aşırı saÄŸcı isimler Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Hamas'la bu sürece karşı çıkıyor.

Smotrich, anlaÅŸmanın Ä°srail'in ulusal güvenliÄŸi için "bir felaket" olacağını ve bunu desteklemeyi reddedeceÄŸi mesajını paylaÅŸtı.

AteÅŸkesi duyurduÄŸu basın toplantısında Katar BaÅŸbakanı Al Thani'ye anlaÅŸmanın birinci aÅŸamanın ötesine geçeceÄŸine inanıp inanmadığı soruldu.

Al Thani, müzakerecilerin buna inandığını ancak bunun anlaÅŸmanın taraflarına baÄŸlı olduÄŸunu söyledi.

"Tarafların anlaşmaya uymasını bekliyoruz" diye ekledi.