Demir Kubbe hava savunma sistemi neden durduramadı?

Hizbullah'ın Pazar günü Ä°srail'in kuzeyindeki ordu üssüne yaptığı, dört askerin ölümüne, onlarcasının da yaralanmasına yol açan saldırı bu zamana dek, Ä°srail'e karşı düzenlenen en çok ölümlü Ä°HA saldırısı oldu.

Saldırıdaki kayıplar, Ä°srail'in çok pahalı hava savunma sisteminin Ä°HA'ları durdurmakta ne kadar etkin olduÄŸu konusunda yeni soru iÅŸaretleri yarattı.

Hasar gören üssü ziyaret eden Ä°srail Savunma Bakanı Yoan Gallan, gelecekteki Ä°HA saldırılarını önleyebilecek çözümler bulunmak için "önemli çabalar" harcandığını söyledi.

Ä°srail medyası, Pazar günü büyük olasılıkla Ziyad 107 tipi iki Ä°HA'nın Lübnan'dan gelip, Akdeniz üzerinden sınırı geçtiÄŸini, birinin düÅŸürüldüÄŸünü birinin ise kaybedildiÄŸini yazdı. DüÅŸtüÄŸü varsayıldığı için sirenler çalıştırılmadı. Daha sonra da bir ordu üssündeki kantini vurdu.

Ancak, Ä°srail'in kuzeyindeki güvenlik konusunda uzmanlaÅŸan Alma AraÅŸtırma Entitüsü'nden Sarit Zehani, Ä°HA'ların ÅŸans eseri geçtiÄŸini düÅŸünmüyor.

"Planlıydı. Uzun süredir bunu yapmaya çalışıyorlardı" diyor.

Zehani, Lübnan sınırına 9 kilometre mesafede, batı Galile'de yaşıyor ve Pazar günü yaÅŸananları evinin balkonundan izledi. Zehani roket ateÅŸi açılığını ve Ä°HA'lar kalkarken, tüm sınır bölgesinde alarm verildiÄŸini anlatıyor. Böylece hava savunma sisteminin meÅŸgul edilip, Ä°HA'ların geçebilmesinin saÄŸlandığını vurguluyor.

Alma AraÅŸtırma Enstitüsü, kuzey sınırında son bir yılda gözlem ya da saldırı misyonları için Ä°HA'ların kullanıldığı 559 olayı kayıtlara geçirdi. Binyamina'daki saldırı sayılmazsa, Ä°HA saldırıları sonucu 11 kiÅŸi öldü ya da yaralandı.

Ä°srail'in Demir Kubbe sistemine ek olarak, Adem'in Sapanı, Ok 2 ve Ok 3 sistemleri balistik füzelerin engellenmesi için tasarlandı. Ancak yakında ABD'den gelecek Terminal Yüksek Ä°rtifa Alan Savunma (THAAD) bataryası ve sistemi çalıştırmakta görevli 100 askeri personel savunma sistemlerini güçlendirecek.

Ä°HA'ları düÅŸürmek için daha kalıcı yöntemler de geliÅŸtiriyor.

Tel Aviv'deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nden kıdemli araÅŸtırmacı Dr. YeÅŸua Kaliski "Yüksek güçlü lazerler üzerinde çalışılıyor. Bir diÄŸer teknoloji de Ä°HA'ların elektronik devrelerini yakmak için mikrodalga top atışı" diyor.

Hava savunma sistemlerinin bazı kısımları iyi çalışıyor. Burada, Ä°srail'i kuzeyinde Demir Kubbe Hizbullah'ın Güney Lübnan'dan fırlattığı roketleri engellerken, düzenli olarak patlamalar duyuyoruz. Ä°srail, hedeflerin % 90'ın üzerinde bir isabetle vurulduÄŸunu söylüyor.

Ancak Demir Kubbe iÅŸe yarıyor, çünkü Hizbullah'ın fırlattığı roketler ilkel sistemler ve roketler atıldığı anda nereye gideceklerini hesaplamak ve engellemek mümkün.

İHA'ları durdurmak ise daha zorlu bu savaşta İsrail'in karşılaştığı sorunlardan biri haline geldi.

Temmuz ayında, Husilerin Yemen'den yolladığı bir Ä°HA Tel Aviv'e ulaÅŸmıştı. GeçtiÄŸimiz günlerde, Ä°srail Ordusu Irak'tan gönderilen bir Ä°HA'nın Golan Tepeleri'nde iki askeri öldürdüÄŸünü açıkladı. Daha geçen hafta bir Ä°HA, Ä°srail'in orta kesimlerinde bulunan bir bakımevini vurdu.

Dr. YeÅŸua Kaliski, "Hepsi olmasa bile Ä°HA'ların büyük çoÄŸunluÄŸu Ä°ranlılar tarafından üretiliyor ve Lübnan, Irak ve Yemen'deki silahlı örgütlere veriliyor" diyor.

Ä°HA'ların radarlarda bıraktığı iz küçük, alçak irtifalarda uçabildiklerinden tespitleri de zor oluyor. Hatta bazen kuÅŸlarla bile karıştırılabiliyor.

Kalisky "Uçaklarla engellemek de zor çünkü Ä°HA'lar yavaÅŸ uçuyor. Saatte 200 kilometre hızla gidiyorlar, jetler ise saatte 900 kilometre yapıyorlar" diye açıklıyor.