Turan Kışlakçı: Osmanlı Belgelerinde Karış Karış Filistin

Ä°srail’in son Filistin saldırısından sonra Türkiye’de birçok kurum Filistin konusunda daha somut adımlar atmak için kolları sıvadı. Birçok üniversite’nin yanı sıra bazı resmi kurumlar da Filistinli ilgili birimler oluÅŸturup, bölgeyi daha yakın plandan incelemeye baÅŸladı. Ä°stanbul Ticaret Odası (Ä°TO) ve Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar BaÅŸkanlığı (YTB), Filistin AraÅŸtırmaları Ä°mar ve Dayanışma DerneÄŸi (Filistin Platformu) ile birlikte “Osmanlı Filistini Yer Ä°simleri Kılavuzu ve Atlası (1516-1917)” adlı kitabı hazırladı. Üç kurum kitabın hazırlanmasından hedefin, Filistin çekiÅŸmesinin hakça sona ermesine yardımcı olacak belgeleri gün yüzüne çıkardıklarını belirtti.

Korona dönemlerinde piyasaya çıkan atlas, Ä°srail’in Filistin’e yönelik son saldırılarından sonra büyük ilgi görmeye baÅŸladı. Türkiye’deki birçok kurum da benzeri çalışmalar yapmak için çalışmalar yürütüyor. “Filistin ve onun simge ÅŸehri Kudüs, Türkiye için bir sorumluluÄŸun adıdır” diyen Ä°stanbul Ticaret Odası BaÅŸkanı Åžekib Avdagiç, “Filistin toprakları Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu hakimiyeti boyunca tam 400 yıl barış ve huzur içinde yaÅŸadı. Farklı inanç ve kültürler bir arada sorunsuz yaÅŸamanın en güzel örneÄŸini verdi. Ancak dünya coÄŸrafyasının yeniden ÅŸekillendirilmek istendiÄŸi 20. yüzyılda ve iki dünya savaşı sonrasında hem dünya, hem de bölge kan ve gözyaşıyla tanıştı. Filistin toprakları üzerinden kurulan Ä°srail devletinin hak hukuk tanımayan, zulmü temel ÅŸiar edinen politikaları acıları daha da artırdı” dedi.

“Filistin boÅŸ bir ülkeydi” ve “Bu toprakların sahipleri yoktu” iddiasını çürütmek için atlası hazırladıklarını ifade eden Avdagiç, “Biz bu coÄŸrafyayı kasaba kasaba, köy köy, karış karış biliyoruz. Filistin’in en ücra köÅŸesinde yaÅŸayanların çektiÄŸi sıkıntıdan bile bize bir pay düÅŸtüÄŸünün farkındayız. Bunu azaltmak için çabalıyoruz. Dolayısıyla, onun her mahallesinin, her köyünün, her nahiyesinin, her kazasının, her vilayetinin ve buralarda yaÅŸayan her insanının varlığının belgelenmesinin; Filistin’in gerçek sahiplerine kavuÅŸacağı bir geleceÄŸi umutla beklemek, bunun için çabalamak anlamına geldiÄŸini düÅŸünüyoruz” diye konuÅŸtu.

“Osmanlı Filistini Yer Ä°simleri Kılavuzu ve Atlası (1516-1917)” adlı çalışmada yer verilen sancak, kaza, nahiye, köy gibi yerleÅŸim yerlerinin isimlerinin ilki 16. yüzyılda yapılan sayımlar, yani tahrir defterleri incelenerek tespit edildi. Böylece ilk kez bölgeye iliÅŸkin 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar Osmanlı arÅŸivlerindeki tüm yazılı belge ve defterler tetkik edilerek bir envanter oluÅŸturuldu. Avdagiç son olarak ÅŸunu not düÅŸtü: “Biliyoruz ki, Filistin Kudüs’tür, kimse bize Kudüs’süz bir Filistin’i kabul ettiremez. Filistin Nablus’tur, Filistin Akka’dır. Filistin en güneyden en kuzeye, Sur’a, Kazimiye’ye kadar uzanan bir geniÅŸ coÄŸrafyadır.”

Filistin’deki yer isimlerinin yanı sıra haritalar ve eski resimlerle de hazırlanan kitap, Türkçe, Arapça ve Ä°ngilizce olarak basıldı. Filistin’in sadece yerleÅŸim yerleriyle deÄŸil, tarihsel haritalarıyla da zihinlere nakÅŸedilmesi için ortaya çıkarılan kitap, Osmanlı Filistin’i tasavvurunu bugüne çok güzel bir ÅŸekilde aktarıyor. Bunun yanı sıra Ankara’da kurulan Kudüs DerneÄŸi de Kudüs’teki geliÅŸmeleri gün be gün takip edip arÅŸivliyor ve kitap haline getiriyor.

Hasılı kelam, Ä°srail’in son Filistin saldırısı Türk toplumunda Filistin ruhunun yeniden canlanmasını saÄŸladı. Yıllardır bitmeyen saldırılarının artık bitmesini isteyen Türk halkı, hem resmi hem de gayri resmi kurumlardan Filistinli ile ilgili somut adımlar atmasını talep ediyor. Bu çerçevede kolları sıvayan birçok kurum Filistin’in geçmiÅŸinin yanı sıra bugünü ile ilgili de bir ÅŸeyler yapmak için çok ciddi bir ÅŸekilde kolları sıvadı. Ä°srail’in hak hukuk dinlemeden yürüttüÄŸü zulümleri 100 yıl sonra Müslüman halkların yeniden daha güçlü bir ÅŸekilde uyanışına vesile oluyor.

Kaynak: Ä°stiklal Gazetesi