Gökhan Özcan: İnceliğin ince noktası

Neden inceliklere ihtiyacımız var? Bu soruyu sorabilenler, muhtemel ki zaten cevabın çok uzağında deÄŸiller. Ä°ncelik hayatı yüzeyden, satıhtan, kabuktan deÄŸil, derinliklerine vâkıf olarak özünden yaÅŸamaya yaklaÅŸtırır bizi. Kavrayışımızın boyut kazanmasıdır bir anlamda. Bakışlarımızın keskinleÅŸmesi, görüÅŸümüzün mahiyet kazanmasıdır. Ä°ncelme konusunda mesafeler almış, inkiÅŸaf etmiÅŸ insan, daha fazla farkındalık edinmiÅŸ, hassasiyet kazanmış demektir. Yüzeye bakan, yüzeyden gören, günlerimizi zengin ve güzel kılan ayrıntıları, hayata doku kazandıran girinti ve çıkıntıları, hikâyeye anlam derinliÄŸi katan vurgu ve dokunuÅŸları ya kısmen ya tamamen ıskalar. Ä°ncelen, incitmekten korkar. Çünkü incitilmenin insanın iç dünyasında yol açtığı sarsıntıların, bunun sonrasında ortaya çıkan fay kırıklarının büyüklüÄŸünü, yaptığı tahribatı bilir. Çünkü incelerek insanın hakikatine doÄŸru adımlar atmış, insanı, hayatı, bunları bütünleyen anlam evrenini bir ÅŸuur, hatta neredeyse bir duygu olarak içselleÅŸtirmiÅŸtir.

Bugün havasını soluduÄŸumuz dünyayı öylesine sert, katı, sığ bir yer haline getirmiÅŸ durumdayız ki, neredeyse her türlü sosyal temas içinde bir incitme potansiyeli taşıyor artık. Ä°nsanların birbirlerinin hayatlarına dokunuÅŸlarında çoÄŸu zaman bariz, bazen de belli belirsiz bir kıyıcılık, bir hoyratlık, hatta bir incitme kastı var. Gündelik akış içinde çok farkında olmuyoruz ama davranışlardan çıkan duygusal enzim bir nevi buharlaÅŸarak havaya karışıyor, hayatımızın her yanına sirayet ediyor ve ortamı zehirliyor.

“Dünya küçüldü, giderek daha küçüldü; kurÅŸundan bir topa dönüÅŸtü. DeÄŸmediÄŸi doÄŸa parçası, toprak, insan kalmadı. Dünyanın iki eli var sanki. Biriyle taşıdığı kolaylıklar, incelikler, ötekiyle taşıdığı kabalık, kıyıcılık, yok edicilik, ölüm” diyor Gülten Akın, ‘Beni Sorarsan’ ismini verdiÄŸi kitabında.

Aynı duygu havuzunun içindeyiz nihayetinde hepimiz. Aynı kirlenmiÅŸ havayı soluyoruz. Birimizin yaptıkları diÄŸerlerinde görünmez hisler bırakıyor, katılığa, kabalığa, yüzeyde oyalanmaya, sığlıktan beslenmeye baÅŸlıyor ve dönüÅŸüyor, dönüÅŸtürüyoruz yavaÅŸ yavaÅŸ birbirimizi. Ä°nciten inciniyor nihayetinde, can acıtanın canı yanıyor. Ä°nsanlık görünmez baÄŸlarla birbirine irtibatlı bir büyük organizma. Ä°nsana yapılan her kötülük, insanda yol açtığımız her tahribat hayatın tenini tahriÅŸ ediyor ve dönüp hepimizde irili ufaklı, görünür görünmez, doÄŸrudan ya da içten içe kanayan yaralar açıyor.

“Kendimizi tutamayıp birine fena bir ÅŸey söylüyoruz, hemen sonrasında bu yaptığımız bir sızı olarak gelip içimize yerleÅŸiyor” diye geçirdi içinden, “bizim yerimize piÅŸman olan bir ince noktası var içimizin!”

Ä°ncelik güzellikle beraber gelen bir ÅŸey... GüzelliÄŸin sahibi belli... O güzellikten insanları nasiplendiren de yine O. Güzellikten hiç ayrılmadığına göre incelik de yine O’nun sanatlarından biri... Ä°nceldiÄŸimiz ölçüde insana yaklaşıyor, yakınlaşıyoruz. Ä°nceliÄŸimizi kaybettiÄŸimiz ölçüde de uzaklaşıyoruz insanlığımızdan. Sevemiyor ve sevilmiyor oluÅŸumuz da bundan.

Ä°mam Gazali, abide eseri ‘Ä°hya’da inceliÄŸin en ince noktasını bizler için ayan hale getiriyor: “Kâinat, bütün varlıkları ile Allahu Teâlâ’nın sanatıdır. Avam kısmı bunu böyle bilir ve bina inanarak Allah’ı sever. Fakat basiret sahibi, Allahu Teâlâ’nın bu sanatının ince teferruatına vâkıf olur. Bir sivrisinekte akıllara durgunluk verecek incelikleri görür de bu sevgisi kat kat fazlalaşır. Allahu Teâlâ’nın sanatının inceliklerini bildiÄŸi nispette sevgisi de çoÄŸalmış olur. Allahu Teâlâ’nın sanatının inceliÄŸini bilmek, sahili bulunmayan bir deryaya dalmaktır. Bunun için marifet erbabının sevgisi, ayrı ayrıdır. Fazla bilen fazla sever.”

YeniÅŸafak