Abdulaziz Tantik / Ramazan Bayramının Anlamı…

Bayramlar, sevinç günlerimizdir. Tarihte ve anda meydana gelen bir Ruhsal veya Bedensel kolektif bir baÅŸarının sonucunda somutlaÅŸmış bir anda kutlama yapmak ve sevinci paylaşıma açmaktır. Bu baÅŸarının tarihsel bir sürekliliÄŸe sahip olması için gerekli olan psikolojik bireysel ve toplumsal zemini güçlendirmektir.

Ramazan ayının sonunda kutladığımız Ramazan Bayramı ise kiÅŸinin bir ay boyunca kendisini hem tutmak ve hemde ateÅŸte piÅŸirerek olgunlaÅŸtırmak gibi temel bir duruÅŸun sonucunda kutlanılan ÅŸeydir. Ä°lahi rahmetin olgunlaÅŸtırıcı terbiyesi altında nefsini sınırlar içinde tutarak ona eÄŸitim vermenin getirdiÄŸi hafifliÄŸin sevinç içinde ilahi inayete mazhar olarak kutlamaya ve tebrik etmeye açılmasıdır. Bayramlar, sevincin ayaÄŸa kalktığı anlardır. Bu sevinç anlar, toplumsal sorunların çözümüne önemli bir destek saÄŸlar.

Ramazan Bayramının anlamı, Ramazan ayının mümin nezdindeki kıymeti üzerinden anlaşılabilir. Ramazan orucu, ateÅŸte piÅŸmeyi hatırlatacak bir düzen ve düzey içinde kavrandığında anlamını izhar eder. Bir ay boyunca mümin, sahurdan iftara kadar kendisini tutar, kendisine sınırlar çizerek ona uyar ve bir irade terbiyesine kendisini tevdi eder. Bu süre içinde sürekli zikir etmek, infak etmek, bolca sadaka vermeye çalışmak, Kuran okumak ve dinlemek, ruhu arındıracak sohbetlerde bulunmak, haramlardan sakınmak, helallere mesafe koymak, kötü davranışlardan uzak durmak ve iyi davranışlara yönelmek, bunu iradeli bir ÅŸekilde gerçekleÅŸtirme çabasındadır.

Ä°ÅŸte bütün iyiye yönelik atılan adımların bir karşılığı olarak üç günlük bir bayram hediye edilmiÅŸtir. Bu bayramda, küsler barışır, yaÅŸlılar ziyaret edilir. Aile içinde ve yakınlar arasında hediyeleÅŸmeler yapılır. Yani iliÅŸkiler yeniden ve daha güçlü bir ÅŸekilde onarılarak güçlendirilir. Bu ilahi armaÄŸanı kabul etme baÄŸlamında müminler bayramı kutlar ve bu süreçte elde ettiÄŸi imanın lezzetini diÄŸer gün ve aylara taşımanın iradesini de ekleyerek kutlamalara katılır.

Bir ay boyunca müminin ciddi bir irade sınavından geçtiÄŸini, eylemini güçlendirerek tecrübesini, özellikle de aÅŸkınlıkla kurduÄŸu bağın tecrübesini artırmaya gayret ettiÄŸini dikkate aldığımızda bu tecrübenin idrakimizde meydana getireceÄŸi olumlu deÄŸiÅŸimi ve güçlendirmeyi hesaba katarak diÄŸer günlerde ilahi rızaya matuf bir yaÅŸamı içselleÅŸtirerek varlık sahasında var olmaya devam edecektir. Ama bu tecrübenin neliÄŸi meselesi ve tecrübe üzerinden elde edilmesi gereken idrakin neliÄŸi meselesi bir mesele olarak önümüzde durmaktadır.

Bir müminin idrakini belirleyen temel ilkelerin yeniden ÅŸuurda açığa çıkmasını saÄŸlamak ve bu ÅŸuuru derinleÅŸtirerek kiÅŸisel veya toplumsal zeminde bu ÅŸuurun izlerinin açığa çıkmasını saÄŸlayacak salih amellerin somut olarak öne çıkarılmasını saÄŸlayarak ÅŸahitliÄŸin gerçekleÅŸtirilmesi için yeterli düzeyde bir idrake sahip olmanın zeminidir Ramazan Ayının ibadetleri, kulluk amelleri…

Ä°ÅŸte bu idrakin temel ilkeleri;

Ä°nsan, yaÅŸam ve fenomenal düzlemdeki düzene Ä°lahi Ä°radenin müdahil oluÅŸu…  Var olan hiçbir ÅŸey kendiliÄŸinden var olmadığı gibi yaÅŸamın sürekliliÄŸini saÄŸlayan herhangi Ä°lahi Ä°rade dışı bir gücün ve iradenin de olmadığını apaçık bir ÅŸekilde anlamak, yaÅŸama her an müdahil bir Ä°lahi Ä°radenin varlığını idrak ederek bunun üzerine derin bir tefekküre kapı aralamak…

Ä°lahi Ä°rade, vahiy ile de müdahale eder. Vahyin bilgisi, insan yaÅŸamını belirleyen ve düzenleyen en temel bilgi kodlarıdır. Vahyi, Ä°lahi Ä°radenin yaÅŸama müdahalesi olarak yorumlamak ve idrake konu edinmenin mümine kazandıracağı temel bir bakış vardır: ilahi bilgi, düzenleyici bilgi ve emir ve nehiylerin belirleyicisi olduÄŸu kadar, iliÅŸkiler ağının niteliÄŸini ve niceliÄŸini de hem belirler ve hem de denetler… Böylece mümin karşı karşıya kaldığı bilgi çeÅŸitlerinin de doÄŸru bir deÄŸerlendirmesini Ä°lahi Bilginin denetimi altında gerçekleÅŸtireceÄŸine yönelik idrakini ve inancını taze tutar. Ä°lahi Ä°rade ile Ä°lahi Bilgi, vahyin nüzulü baÄŸlamında bir süreci iÅŸaret ettiÄŸini ve her anın oluÅŸumunda ve sürekliliÄŸindeki Ä°lahi Etkiyi iÅŸaret eder ve idrak ettirir.

Ä°lahi Bilgi, insanların içinden seçilmiÅŸ ve meleklerden seçili bir kulun aracılığı ile o seçili kula gönderilir. Burada da Ä°lahi Ä°rade, Ä°lahi Bilgiyi, temsiliyetin saÄŸlanacağı örnekliÄŸi de Ä°lahi Ä°rade olarak belirlemektedir. Yani temsiliyet de Ä°lahi Müdahalenin varlığına delalet eder. Böylece insanlar, Ä°lahi Ä°radenin gerçekleÅŸtirilmesinin Ä°lahi Bilgi ve Resulün aracılığı ile insanlara müÅŸahhas bir örnek olarak gönderildiÄŸini tecrübe ederek idrak edeceklerdir. Temsiliyet, Ä°lahi Ä°radenin somut tezahürü ve müdahalenin insan yararına geliÅŸtiÄŸinin somut örnekliÄŸini gösterir.

Mümin, bir ay boyunca bu üç meseleyi daha derinden anlamaya yönelik bir çaba ve gayret üzere olmayı kendisine itiyat haline getirir. Böylece atacağı her adımı Ä°lahi gözetim altında olduÄŸu ÅŸuuru üzerinden atar. Bu da ona çok güçlü bir idrak kazandırır. Böylece kul, varlığını ve yokluÄŸunu tevdi edeceÄŸi Ä°lahi Ä°radeyi daha derinden idrak edecek bir pozisyona yükselir. Bu da onun mümin oluÅŸunun Ä°lahi Ä°nayet üzerinden gerçekleÅŸtiÄŸinin inancını güçlü kılar. Bu bakış ve yaklaşım, kiÅŸiyi, Ä°lahi Olan ile sürekli bir baÄŸ kurmaya yönelterek o ÅŸuur üzerinden davranışlarını kontrol altına almayı mümkün kılar. Her anında Ä°lahi Ä°nayeti yanında hisseden bir kulun hem kendi nefsine ve hem de ÅŸeytanın ayartılarına karşı daha güçlü bir duruÅŸ sergilemesi beklenen bir sonucu iÅŸaret eder.

Ramazan ayı, yukarıda dile getirdiÄŸimiz bu ilkeleri daha derinden anlamaya, tecrübeye konu edinmeye ve bu tecrübe üzerinden idrak ederek kulluÄŸunu derinleÅŸtirmeye yönelten bir zamana tekabül eder. Bu ÅŸekilde Ramazan ayını geçiren mümin, Kadir gecesini ihya etmiÅŸ olur. Tek bir anın diÄŸer bütün anlarda bir ÅŸuur üzerinden neÅŸvünema bulmasını saÄŸlamak buna tekabül eder. Her anında ve adımında ilahi gözetimin denetiminde olduÄŸunun ÅŸuuru ve her kazancın ve kaybında Ä°lahi Ä°rade ile bağını gözeterek yaÅŸamak, iÅŸte saf mümin olma halinin dışavurumu budur.

Abdulaziz Tantik