Ramazan, Oruç ve Kuran…

Bir vakti deÄŸerli kılan, o vaktin içinde gerçekleÅŸen ÅŸeyin kendisidir. Ramazan ayını kutlu kılan ise vahyin kendisinde indirilmiÅŸ olmasıdır. Vahyin kutlu oluÅŸu ise, ilahi irade tarafından gönderilmesi ve kendisinde taşıdığı gaybi bilginin kaynağının bizatihi Yaratıcı Kudret oluÅŸudur. Kuran, Allah tarafından insana yol göstericilik baÄŸlamında gönderilmiÅŸ ve insanın yeryüzünde yaÅŸarken dikkat etmesi gerekenlerin listesini bildirir. Ä°nsan, bu rehberlik sayesinde hem kendi nefsi arzularına karşı korunurken, ÅŸeytanın vesveselerine karşı da müteyakkız halde bulunmayı baÅŸarır. Yeter ki insan bu rehberliÄŸe kulak kesilsin, gözlerini açsın ve kalbini pürdikkat duyarlı kılsın…  

Kuran, insanı inÅŸa eder. Bu somut gerçekliÄŸin gerçekleÅŸmesi için insanın kendisini bu gerçekliÄŸe açık hale getirmesi ve safını belirginleÅŸtirmesi ÅŸarttır. Her inÅŸa bir süreci barındırır. Oldubitti insan dünyasında var olmamaktadır. Bu yüzden sürecin olumlu ve olumsuz boyutlarını dikkate almadan inÅŸanın tam olarak gerçekleÅŸmesi beklenmemelidir. Ä°niÅŸli ve çıkışlı bir zeminde insan da iniÅŸli ve çıkışlı bir psikolojiye sahiptir. Bu da insanın imtihanının çetrefilli boyutunu gösterir. Ä°nsan her an imtihan edildiÄŸi ÅŸuurunu kazandıktan sonra inÅŸa sürecini sahih ve sahici bir zeminde gerçekleÅŸtirecek ilahi yardıma mazhar olur. Ä°nÅŸanın iki boyutu olduÄŸunu unutmayalım: ilki, insanın kendisini ilahi bilgiye istinaden inÅŸa ederken, ilahi bilginin yol göstericiliÄŸini adım adım izlemeli ve gereÄŸini yerine getirmelidir. Ä°nsan vahye teslim olarak yol göstericiliÄŸi izleme imtiyazı kazanır. Burada teslimiyet ilahi yardımı celp edeceÄŸi gibi kiÅŸiye bir duyarlılık kazandırır. Ä°ÅŸte bu duyarlılık kiÅŸide bir ÅŸuur meydana getirir. Bu ÅŸuur ise kiÅŸinin teslimiyeti çoÄŸalttığı gibi vahyin yol göstericiliÄŸine yönelik saÄŸlam bir güven inÅŸa eder. Bu güven kiÅŸinin imanını artıracağı gibi ona her düÅŸünce ve eyleminde Allah’ı görüyormuÅŸçasına davranmasının zeminini kurar.

Ä°nÅŸa ameliyesi bir sürece mebni dedik; bu sürecin hasarsız geçmesi ise insanın duyarlılığını göz ardı etmeden süreci yaÅŸamaya çabalamasına baÄŸlıdır. Ä°kincisi ise, peygamberin örnekliÄŸini takip etmektir. KiÅŸi, yanlış yapabilir, burada Elçinin/peygamberin devreye girmesi gerektiÄŸi bedihidir. Peygamber ne der? “Ä°nsan bir günah iÅŸlediÄŸi zaman, hemen bir iyilik yapsın ve o günahını silsin.” Yolda yanlışa düÅŸüldüÄŸü zaman hemen paniklemek yerine hemen daha iyisini yaparak, o yanlışı ortadan kaldıracak ve tekrar kendini inÅŸaya hazır kılacak bir pozisyonu hazır tutmalıdır kiÅŸi...

Teslimiyet/Müslüman olma hali, güven/ iman etme hali gibi iki temel olgu insan için olmazsa olmaz özelliklerdir. Kuran insana bazen Müslüman, bazen mümin diye hitap eder. Ama genel ekseriyeti ile insan diye hitap eder. Takva sahipleri sesleniÅŸleri ise daha somut durumlar ve bir övgüyü de içermektedir.

Ramazan ayının bütün bu söylediklerimizle iliÅŸkisi nedir?

Her ibadet, kiÅŸinin inÅŸa sürecinde deÄŸerli bir anlama sahiptir. Ramazan ayı ve orucu da bu anlamı ihtiva eder. Bir fazla olarak oruç ve içinde yer aldığı Ramazan ayı, kiÅŸiye bir ay boyunca ilahi rehberliÄŸi yaÅŸayabileceÄŸi bir vasata ve zamana sahip kılar. Ä°lahi müdahale ile zaman on bir ayın dışında bu ay insanın kendisini inÅŸa edebileceÄŸi bir vasat sunar. Åžeytanın baÄŸlanmasının temelinde yatan ÅŸey; insanın bu aya girerken psikolojik vasatını peÅŸinen hazırlaması ve aya hazırlık babında teravih ile baÅŸlayarak ilk hazırlığını yapar, sonra gece sahura kalkar ve gün boyunca kendisini ilahi mazhara hazır hisseder. Bu hissediÅŸ ile güne iyilikle baÅŸlar, dua ile neticelendirir. PaylaÅŸma ile süsler günü… Kötü bir durumla karşılaÅŸtığında hemen ‘ben oruçluyum’ diyerek kendini o kötülükten azade kılar.

Bütün bu süreçte ikili yapı; insanın edimi ve niyetinin saflığı ile ilahi inayetin rehberliÄŸi birlikte eyleme geçer… Bu temel gerçekliÄŸi dikkate almadan inÅŸa faaliyetinde yol almak zorlaşır. Ayrıca insan olumsuz bir durumla karşı karşıya kaldığı zaman; yani kiÅŸi bir iyilik yapar, kulluÄŸunu samimi duygularla gerçekleÅŸtirirken bir kötülükle karşı karşıya kalabilir.  Ä°ÅŸte bu noktada insan, ilahi imtihanın varlığını hesaba katarak pürdikkat bu kötülükten etkilenmemeyi irade etmeli ve sabır ile iÅŸin üstesinden gelmeyi beklerken dua ile de ilahi yardımı istemelidir. Bu, inÅŸa ameliyesinde kiÅŸinin süreci hasarsız geçebilmesi açısından zorunlu bir durumu iÅŸaret eder.

KiÅŸi, ilahi yardımı hesaba katmadan herhangi bir iÅŸi kendisinin yaptığını böbürlenerek düÅŸünmesi ve bunu psikolojik bir vasata dönüÅŸtürmesi, onun hem ilahi yardımdan mahrum kalmasına ve hem de süreci olumsuz etkileyerek teslimiyet ve güven bunalımına düÅŸmesine neden olur. Ä°ÅŸte bu noktada yine ilahi vahyin pürüzsüz yol göstericiliÄŸi ona nasıl davranması gerektiÄŸi konusunda iÅŸaretler sunacaktır.

Ramazan ayı, insan için sürekli Allah ile baÅŸ baÅŸa bulunuyor gibi hareket etmeyi ve düÅŸünmeyi saÄŸlayacak bir vasat sunar. Ä°ÅŸte bu vasatın kıymetini bilen insan, sürekli müteyakkız bir halde bu ay boyunca Allah ile bağını sürdürürken elde edeceÄŸi ÅŸuur ve idrak üzerinden diÄŸer aylara da sirayet edecek bir kulluk ÅŸuuru elde edebilir. Bu ayda insanın inÅŸası daha kolay ve daha sancısız gerçekleÅŸir. Kul, yeterince teslimiyetini gerçekleÅŸtirdiÄŸinde güvenini pekiÅŸtirecek ilahi mazhariyeti elde eder. Bu da ona sürekli ilahi huzurda oluÅŸunu tecrübe edecek bir vasat sunar.

Kuran, inÅŸa ameliyesinde insanın çok katmanlı yapısına çok katmanlı bir bütünlüÄŸün üzerinden yol göstericilik eder. Ä°nsanın farklı ihtiyaçlarını farklı yöntemler ve farklı araçlarla gidermenin yöntem ve yolunu gösterir. Kuran, Ä°nsanı, kendi ihtiyaçlarının sonsuzluÄŸunu sınırlandırarak sahip olabileceÄŸi bir düÅŸünceye ve eyleme yönlendirir. Vahiy, insanın sorularının farkındalığını göstererek, onun sorabileceÄŸi soruları, baÅŸkaları üzerinden, tarihsel kesitler içinde tarihsel ÅŸahsiyetlere gönderme yaparak cevaplar verir. Ä°nsanlık tarihini bir insanın tarihi gibi gözler önüne seren vahiy; insana ihtiyacı olan ÅŸeyin neliÄŸini, niteliÄŸini, niceliÄŸini, içeriÄŸini, etkililiÄŸini ve etkisizliÄŸini de bildirir. Kuran, insanın ÅŸikâyet konusu yapabileceÄŸi bir ÅŸey geride bırakmaz! Bu yüzden insana düÅŸen sadece vahye tabi olmak, peygamberin ÅŸahitliÄŸini izlemek, aklını vahye teslim ederek, elde ettiÄŸi bu yeni akıl ile eÅŸya ve oluÅŸ ile iliÅŸki kurmaya çalışmak olmalıdır.

Ä°nsan, unutkanlığa meyyaldir. Bu unutkanlık onu nisyana taşır. Nisyan ise ilahi rehberliÄŸi devre dışı bırakarak kiÅŸinin günah/fısk/fücur ile buluÅŸmasına zemin oluÅŸturur. O yüzden vahiy, bir hatırlatıcı olarak yeniden insanın hayatına müdahil olarak onu unutkanlıktan azade olması için fırsat sunar. Ä°nsan bu fırsatı deÄŸerlendirdiÄŸinde bıraktığı yerden devam edebileceÄŸi vasatı yeniden elde eder. Ä°nsanın kulluk ÅŸuuru, günah ile kirletildiÄŸinde tövbe ile yeniden arınık hale getirilebilir olması insan adına bir güzellik ve inayet örneÄŸidir.

Kuran, Yaratıcı Kudretin yarattığı insana dair her ÅŸeyi bilmesine istinaden gönderilmiÅŸ bir bilgiyi içermesi ile insanın yaÅŸayabileceÄŸi her ÅŸeyi kuÅŸatan bir bakış ve yöntem ile dopdolu oluÅŸunu bilmek ve onun yol göstericiliÄŸine teslim olmak insana en büyük lütuftur. Ä°nsanın en temel sorumluluÄŸu; kulluÄŸunu yerine getirirken ilahi inayeti anbean idrak ederek hayatını yaÅŸamaya çalışmasıdır. Ä°badetler bu ÅŸuur üzerinden yapıldığı zaman inayetin varlığını kesinler ve insana bir kurbiyyet bahÅŸeder. Ä°ÅŸte bu kurbiyyet, insanın tekâmül sürecinde inÅŸasını sahih ve sahici bir zeminde yürüttüÄŸünü gösterir.  

Ä°fadeye çalıştığımız bu süreçlerin sahici bir zemini ve gerçekleÅŸmesinin teminatı olan idraki, kiÅŸi, Ramazan ayı ve orucunu tutarken her adımı kulluk ile taçlandırarak kendi ÅŸuurunu güçlendirdiÄŸinde gerçekleÅŸtirme imkânı ve imtiyazı elde eder. Bir ay boyunca kiÅŸi, kulluÄŸunun doruÄŸuna yönelik bir seyrüsefere çıkar. Her açlığı ve susuzluÄŸu hissettiÄŸinde kulluÄŸunu idrak eder, her kendini kötülükten uzak tuttuÄŸunda idrakini güçlendirir. Her namazda ettiÄŸi dua ile teslimiyetini artırır. Her Kuran dinlerken, okurken bu duyguyu coÅŸkuya dönüÅŸtürür ve idrakini derinleÅŸtirir. Her sadaka verdiÄŸinde hatırlar, hatırladıkça yakınlaşır, yakınlaÅŸtıkça ÅŸuuru artar. Ä°ÅŸte bu ay Müslüman için gerçekten Allah’ın verdiÄŸi en büyük bağıştır. Kuran bu ayda indirildiÄŸi için bu bağışı daha da güçlendirmiÅŸtir. Vahiy ve vahye dayalı ibadetlerle kiÅŸi, kulluÄŸunu yerine getirirken zikri/hatırlamayı hayatının ayrılmaz bir parçası kılarak Allah ile irtibatını güçlendirir. Ä°ÅŸte bu güçlendirme ona ilahi inayete mazhar olmayı saÄŸlar. Ä°lahi inayete mazhar olan kul ise kendisine gönderilen yol göstericiliÄŸi itina ve rikkatle izler. Böylece sorumluluÄŸunu yerine getirmenin itminanı ile kalbini nura açar, aklına ilahi nur yol gösterir. Ä°nsan mukarrebun bir kul olarak varlık sahasına yöneldiÄŸinde yaptığı her iÅŸte ilahi rızayı gözetirken, muhlis bir kul olarak ÅŸeytanın ve nefsin ayartılarına karşı korunak elde eder ve böylece inÅŸa sürecini saÄŸlıklı bir ÅŸekilde sürdürebilme becerisi kazanır.

Rabbim, bizi Ramazan ayının bereketi ile bereketlendirsin, ilahi rehberliÄŸin rehberliÄŸi ile ÅŸereflendirsin, vahyin inÅŸa ettiÄŸi kul olma imtiyazı ile imtiyazlandırsın, salih amel ile bezesin, Kuran okuma ile nasiplendirsin ve ÅŸuuru ile ÅŸuurlandırsın…

Velhamdulillahirabbilalemin…

kaynak: turkish.aawsat.com