Rusya Batı yaptırımlarına dayanabilir mi?

BilindiÄŸi gibi, Rusya'nın Ukrayna'yı iÅŸgaline yanıt olarak, Batılı ülkeler Rus ekonomisini çöküÅŸe zorlamak için bir dizi yaptırım kararı aldı. Hâl böyle olunca, Rusya pazarına üretim yapan üreticilerimiz doÄŸal olarak bu yaptırımların sonucunu merak etmektedir.

Bu baÄŸlamda kısa adı ‘’ANESÄ°AD’’ açılımı ‘’Anadolu Esnaf Sanayici ve Ä°ÅŸ Adamları DerneÄŸi’’ geçtiÄŸimiz günlerde bizi youTube kanalına konuk ettiler. Hasan Güllük beyin yönettiÄŸi programın konusu: Rusya’nın Ukrayna iÅŸgal giriÅŸiminin ekonomik sonuçlarının ne olacağı üzerineydi.

DoÄŸrusunu söylemek gerekirse ANESÄ°AD’ın cevabını aradığı sorunun o pazara üretim yapan birçok Türk Ä°ÅŸadamlarının zihninde geçtiÄŸini düÅŸünüyorum. Biz de bu hafta bu konuyu ele almaya çalıştık. Yeri gelmiÅŸken ANESÄ°AD BaÅŸkanı CoÅŸkun Alay Beye ve ekibine bize gösterdikleri teveccühten dolayı teÅŸekkür eder, çalışmalarında baÅŸarılar dileriz.

Malumunuz olduÄŸu üzere birçok Batılı hükümet, Rus bankalarına, seçkinlerine, ihracatına katı yaptırımlar uyguladı. Kea büyük uluslararası ÅŸirketler Rusya'daki faaliyetlerini askıya aldı. Avrupa BirliÄŸi, Ä°sviçre, Kanada ve diÄŸerleri hava sahalarını Rus havayollarına kapattı.

Buna karşı Kremlin: ‘’Rusya ekonomisinin bu baskılara dayanacak kadar güçlü olduÄŸunu’’ açıkladı. Kremlin’in bu açıklaması uzun vadede doÄŸru olabilir ama kısa vadede, Rus vatandaÅŸlarının üzerinde olumsuz bir etki yaratacağı kesindir. Zira iÅŸgal giriÅŸiminden sonra, rublenin deÄŸer kaybetmesi bu görüÅŸümüzü teyit etmektedir.

Gerçekten bu defa Moskova’ya uygulanan yaptırımların önceki yaptırımlardan çok daha büyük bir etkiye sahip olduÄŸu açıktır. Çünkü Rusya’nın ülke dışında iÅŸ yapma yeteneklerini ciddi ÅŸekilde sınırlayan SWIFT bankacılık sisteminden baÄŸlantısı kesildi. AB, ABD, Ä°ngiltere ve Kanada'nın Rusya'nın merkez bankası rezervlerini dondurma kararının yaratacağı etkiyi de unutmamak lazım.

Ancak Batılı analistlerin iddia ettiÄŸi ve beklediÄŸi gibi, bu yaptırımların Rus ekonomisinin tamamen çöküÅŸüne yol açacağına katılmıyorum. Çünkü yaptırımlar listesine dâhil olan bankaların, kâr elde ettikleri müÅŸterilerin çoÄŸu Rusya’da faaliyet gösteriyor. Keza tüm Rus bankaları SWIFT yasağına henüz dâhil edilmedi.

Bu da Rus iÅŸletmeleri ile yabancı müÅŸteriler arasındaki bazı iÅŸlemlerin normal ÅŸekilde devam edebileceÄŸini göstermektedir. Bu baÄŸlamda Avrupa’da yaÅŸayan Rus kökenli bir ekonomist ile görüÅŸtüm. Özetle bana ÅŸunları söyledi: ‘’Yaptırımlara dâhil edilen bankalar, kendilerine sunulan çeÅŸitli alternatif sistemlerden birini kullanabilirler. Ayrıca Rus ticaretinin yüzde 40’ı hâlâ nakit olarak gerçekleÅŸmektedir.’’

Demek ki yaptırımların neden olduÄŸu panik, etkinin kendisinden daha büyük görünüyor. BilindiÄŸi gibi AB, enerji ödemelerini SWIFT yasağından hariç tuttu. Ayrıca Rus ekonomistin verdiÄŸi bir diÄŸer önemli bilgi ‘’JPMorgan ve Goldman Sachs gibi bazı Batılı kurumsal yatırımcılar Gazprom ve Rus Demiryolları firmalarından tahvil satın almaya devam ediyorlar.’’  

Rusya merkez bankası yaptırımların yaratacağı yıkıcı sonuçları yumuÅŸatmak için çeÅŸitli önlemler aldığını da unutmamak gerekir. Ancak bütün bu çabalara raÄŸmen, ortalama bir Rus vatandaşı muhtemelen yaptırımlardan biraz acı çekecektir. Dolayısıyla üreticilerimizin alternatif Pazar arayışına yönelmeleri doÄŸru olacaktır.

Bana göre eÄŸer Batı daha ciddi yaptırımlar uygulamazsa, Rusya ekonomisi uzun vadede fırtınayı atlatacağını düÅŸünüyorum. Çünkü Rusya’nın Ulusal Varlık Fonu’nda hâlâ bol miktarda parası, düÅŸük kamu borcu ve büyük miktarda altın rezervleri bulunmaktadır.

Bu nedenle ABD, Avrupa’ya Rus petrolünü ve gazını almayı reddetmesini ve SWIFT'i de tamamen yasaklaması gibi daha ağır cezalar verilmesini talep etmektedir. Avrupa, ABD’nin bu talebini karşılayıp karşılamayacağını zaman gösterecektir. Rusya’nın Batı yaptırımlarına dayanıp dayanamayacağını da, Avrupa’nın tutumu belirleyeceÄŸini düÅŸünüyorum.