Hüseyin Akın / Okul, okula gider mi?

Toplumsal ahlâki açığın yükünü okullar ne kadar taşıyabilir? Görünür, ölçülebilir, hesap edilebilir baÅŸarıya endeksli bir okul eÄŸitiminin (öÄŸretiminin) toplumun ÅŸikâyet ettiÄŸi davranışsal sıkıntılara çare olamayacağı gayet açıktır. Okullar muayyen saatte açılıp yine muayyen bir saatte kapanan kurumlardır. Hem giriÅŸ hem de çıkış kapıları vardır. Aile için durum böyle deÄŸildir. “Ev” dediÄŸimiz ortam zamanla sınırlı bir ortam olmadığı gibi, çıkışa açılan bir giriÅŸ kapısı da yoktur. Sokakların eve doÄŸru aktığı bir etkileÅŸimden deÄŸil evlerin sokaÄŸa doÄŸru aktığı bir tesirden bahsediyorum. Ev sokağı etkileyen bir kaynak noktasıdır. DeÄŸilse bile öyle olmalıdır.

Arızanın kaynağına inmeden deÄŸerler erozyonuyla ilgili bir çözüm ortaya koyamazsınız. Her eve bir öÄŸretmen, bir mürebbiye atayamayacağınıza göre, evin temel direÄŸi olan anne-babanın çocuklarıyla ilgilenebileceÄŸi vakitlerin daha verimli olabilmesi için bir takım çözüm yolları geliÅŸtirebilirsiniz. Bunu evin içinde yapabileceÄŸiniz gibi ev dışında da yapmanız mümkündür. Mesela “ Halk EÄŸitim Merkezleri”nin iÅŸlevi zamanın problemlerine uygun olarak güncellenebilir. Bir takım mesleki yeteneklerin yanı sıra babalık ve de anneliÄŸin modern zamanlarda geliÅŸen ve deÄŸiÅŸen sorumluluk alanları her sosyokültürel çevreden ebeveyne çeÅŸitli seminerler ya da kurslar ÅŸeklinde öÄŸretilebilir.

Bugün ebeveynin en büyük sorunlarından biri çocuklarına söz geçirememe, onlarla aynı zamanı yaÅŸayamayıp aynı dili kullanmaya muktedir olamamaktır. Bunu “ne yapalım ÅŸimdiki çocuklar böyle!” diyerek geçiÅŸtirmek mümkün deÄŸildir. Mutlaka uygun bir iletiÅŸim yöntemi vardır ve olmalıdır da. Åžayet anne-babadan çocuklara deÄŸerler manzumesi yaÅŸamsal biçimde sirayet etmiyor ve evden sokaÄŸa olumlu bir akış cereyan etmiyorsa okulun iÅŸi büsbütün zorlaÅŸacaktır. Zira okul bir temel üzerine öÄŸrenciyi terbiye edebilir. O temel yoksa okulun bunu tesis edebilmesi için baÅŸka hiçbir ÅŸeyle meÅŸgul olmaması gerekir.

Åžimdi ÅŸöyle bir düÅŸünelim, okuldan evlere akan deÄŸer kabilinden pozitif ÅŸeyler var mıdır ve varsa nelerdir? Okulun öÄŸrenci tarafından eve taşıması istenen ÅŸeyler eski bir alışkanlık olan ev ödevleridir ki bu ödevlerin bile belli bir kısmını öÄŸrencilerin kendileri deÄŸil veliler yapmaktadır. Sanırım bir ÅŸeyi hesaba katmıyor ya da hesaba katsak bile küçük görüyoruz: Çocuklarımıza ne sirayet ediyorsa evle okul arası boÅŸluktan (ki biz buna çevre diyoruz) sirayet ediyor. Yani akışın merkezi kaynağı çevredir. Çevre bugün kendine özgü müfredatı ve eÄŸitim kadrosuyla en müessir okuldur. Bakmayın deÄŸiÅŸik yerlerden diplomalar aldıklarına, uzun süredir çocuklarımız dış uyarıcıların insafına teslim edilerek çevre okulundan mezun olmaktadırlar.

Çevre deyince sadece reel dünya akla gelmesin, dijital sanal dünya da bunun içinde bir baÅŸka çevredir. Çocuklar ve gençler dijital dünyanın salvolarına maruz kalırken ebeveyn ve orta yaÅŸ üzeri kuÅŸak televizyon kanallarının kuÅŸatması altındadır. Zamanın büyük kısmını evlerinde geçiren kadınlar, emekliler ve de ihtiyarlar çarpık aile iliÅŸkilerinin fütursuzca iÅŸlendiÄŸi gündüz kuÅŸağı programlarının bağımlısı durumundadırlar. Televizyon programlarının her birini evimizin özel ders veren hocası kabul edersek, neyin dersini aldığımızı anlamakta hiç zorluk çekmeyeceÄŸiz.

Okulların elinde bir sihirli deÄŸnek mi var ki çevrenin ve de kitle iletiÅŸim araçlarının bozduÄŸu, fıtratından uzaklaÅŸtırdığı kuÅŸakları onarıp doÄŸru çizgiye çeksin? Bütün mesele okulla ev arasındaki boÅŸluÄŸun yıkıcı ve keyfi akışına mani olup çevrenin başıbozuk akışını tabiatın ritmik mecrasına kanalize etmektir. Çevre ne kadar çerçöpten hali olmayan bir bulanık akış ise tabiat o denli duru ve de coÅŸkun bir akıştır. EÄŸitimde düÄŸümün çözümü gençlerin içe dönük tabiatını bu dışa dönük tabiatla uzlaÅŸtırmakta yatmaktadır. Böyle bir durumda tabiattan evlere akan hayat iksirini ve yaÅŸam kaynağını evlerden okullara akıtma imkânına kavuÅŸacağız.

Okullar evlerden aldığı bu hayat iksirini ne mi yapacak? Bunu okulun kendisi bilir. Şayet bunu bir okul bilmiyorsa, okul olamamış demektir. Bu durumda o okulun okula gitmesi lazım!