Gökhan Özcan / "Toplum"u olmayan toplumsal suçlar

Hem dünyada hem bizde toplumsal hayatı dönüÅŸtüren büyük savrulmalar yaÅŸanıyor. Bu savrulmaların ne gibi sonuçlar üretebileceÄŸinin, toplum dokusunda nasıl ürkütücü yara bereler açabileceÄŸinin pek de farkında görünmüyoruz. Nice alametler belirmiÅŸ durumda aslında; her gün pek çok kaygı verici hadiseye ÅŸahitlik ediyoruz. Ancak bütün bu olanlardan ortak bir ders çıkarmak yerine, olayları lokalize ediyor, çarpıtıyor, her suçun günahını yıkacak birilerini buluyor ve elimizdeki medyatik imkanları seferber ederek kendimizi anında ‘yargılayıcı’ sınıfa dahil ederek aklıyor, temize çıkarıyoruz. Klavye kullanabiliyor olmanın böyle arındırıcı, leke çıkarıcı bir fonksiyonu var günümüzde.

Oysa suç, günah, problem, yara, adına her ne derseniz o, biz üstümüzdeki bulaşığını görmüyoruz diye bize iliÅŸmezlik etmiyor. Ne yaşıyorsak hep beraber yaşıyoruz. YaÅŸananlar sadece bazılarının başına geliyor, çözülmeler sadece bazılarını çözüyor, yıkımlar sadece bazılarını yıkıyor deÄŸil elbette. Biz sadece eteklerimiz her tutuÅŸtuÄŸunda başımızı baÅŸka yere çevirenleriz.

Bu körleÅŸmenin iÅŸlemesini saÄŸlayan ÅŸey, kiÅŸilerin el/zihin çabukluÄŸuyla her türlü yanlıştan, suçtan, bozulmadan kendilerini yalıtmaları ve bu yolla üstlerine düÅŸen sorumluluÄŸu görmezden gelebilmeleridir. Bir anlamda kendilerine leke tutmaz kiÅŸilikler edinmeleridir. Bunun gerçekleÅŸebilmesi için, her hadisenin hemen ardından belli bir kesimin otomatik olarak kabulleneceÄŸi düÅŸmanlar bulmak; gerçekliÄŸini pek de sorgulamadan günahı yıkacak kiÅŸilikler, yanlışla özdeÅŸleÅŸtirilecek kurumlar, mahkum edilecek hadiseler, linçlenecek yapılar üretmek icap ediyor. Toplumsal yanlışlar içinde toplum olmayan cümlelerle izah ediliyor ve herkes telaÅŸla her lafa yetiÅŸerek bunun böyle olduÄŸuna kendini ikna ediyor. Bazen günah keçileri birden fazla oluyor ve karşıtlıklar üzerinden bu günah keçileri çapraz ateÅŸe tutuluyor. Bu olan biteni bir yönüyle günah çıkarma ayinine, bir yönüyle cadı kazanına benzetebiliriz. Adına ne dersek diyelim; sonuç her ÅŸekilde adalet duygusunun, hakkaniyet melekesinin, insaf ve izanın belki de geri döndürülemez biçimde kaybıdır. Hakkın ve hukukun, suçun ve masumiyetin, yanlış ve doÄŸrunun terazinin kefelerine doÄŸru biçimde koyulmadığı her tablo, aslında hüviyet olarak bir cahiliye manzarası arz eder. Bundan korkmalı ve yüksek bir hassasiyetle aklımıza, kalbimize, insaf ve izanımıza mukayyet olmalıyız. Aksi halde doÄŸruyu tamamen kaybedeceÄŸiz. Bugün bu hakikat çözülmesi her zihinde belli ölçüde yaÅŸanıyor. Toplumsal alanda ciddi tahribatı olabilecek herhangi bir meseleyi aklıselimle konuÅŸabilir olmaktan hızla uzaklaşıyoruz. Yakın zamanda toplumsal ve bireysel anlamda ÅŸimdikinden çok daha girift sıkıntılarla yüzleÅŸmek zorunda kalabiliriz. Bunları aÅŸacak dirayetten, liyakatten, kabiliyetten, derinlikten, aklı selimden, berraklıktan yazık ki büyük ölçüde mahrum durumdayız. Ä°nsanlığımızı geri kazanmak için mücadele etmek yerine, her gün önümüze çıkan ‘acayip’, ‘dehÅŸetengiz’, ‘acıklı’, ‘travmatik’, ‘inanılmaz’, ‘uç’ etiketli hadiselerle kiÅŸisel medyalarımız üzerinden pornografik oyunlar oynuyor, sanal kiÅŸiliklerle, sanal tavırlarla, sanal davalarla kavgaya dövüÅŸe giriyor, birbirimizle gölge boksu yapıyoruz. Daha garibi; o toz duman içinde insani olan, ahlaki olan, hakiki olan ‘ÅŸey’lerin kristalize olmasını, muÄŸlaklığa galebe çalmasını bekliyoruz. Elbette olacak iÅŸ deÄŸil bu; olmuyor da zaten! Güya doÄŸruyu herkese kabul ettirmek adına hepimizin başına bela bir kafa karışıklığı, herkesi uyuÅŸturan bir afyon üretip duruyoruz.

Çare ne? Kaybolan insanlık olduÄŸuna göre ‘insan’a geri dönmek olmalı... Nasıl yapacağız bunu? Her ÅŸeyden önce; kendimizi temize çıkarmak üzere her gün kötü giden ÅŸeylerin müsebbibi göreceÄŸimiz günah keçileri aramayı bırakıp, suçtan, kötülükten, günahtan payımıza düÅŸen sorumluluÄŸu almamız gerekiyor. Ancak bundan sonra gerçek bir muhakeme ve muhasebe imkanı bulabiliriz. Aksi yalanı dolanı çoÄŸaltmaktan ve kendimizi bu yalanlarla oyalamaktan baÅŸka bir anlam taşımıyor.