ABD ve İsrail, İran'ın nükleer tesislerini yok etmek için harekete geçti

Üst düzey bir ABD'li yetkilinin Reuters haber ajansına verdiÄŸi bilgiye göre bugün bir araya gelecek olan ABD ve Ä°srail Savunma Bakanları, Ä°ran'la yeniden baÅŸlayan nükleer müzakerelerin baÅŸarısız olması halinde "Ä°ran'ın nükleer tesislerini yok etmek üzere en kötü senaryoya hazırlıklı olmalarını saÄŸlayacak olası askeri tatbikatları masaya yatıracak."

Ä°srail Savunma Bakanı Benny Gantz bugün Washington DC'de mevkidaşı ve Pentagon heyetleriyle görüÅŸmeler yapacak.

Pentagon'un Gantz ile bugün yapacağı görüÅŸme, 25 Ekim'de Pentagon yetkililerinin Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'la yaptığı bilgilendirme toplantısı sonrasında planlanmıştı.

Ä°sminin yayımlanmaması koÅŸuluyla Reuters'a bilgi veren ABD'li yetkiliye göre 25 Ekim tarihli toplantıda Pentagon, Sullivan'a, Ä°ran'ın nükleer silah üretme kapasitesini ortadan kaldırmak için kullanılabilecek askeri seçeneklerin tümü hakkında bilgi verdi.

ABD'ye göre Ä°ran, elindeki nükleer üretim kapasitesini kitle imha silahları yapmak üzere kullanabilir. Ancak Ä°ran, silah üretmeyeceÄŸini; ticari amaçlarla ve barışçıl gerekçelerle nükleer teknolojisini geliÅŸtirdiÄŸini savunuyor.

ABD ve Ä°srail'in daha önce bildirilmeyen bu hazırlığı, Reuters'a göre, Ä°ran'la 2015'te varılan nükleer anlaÅŸmaya yeniden imza atabilmek için baÅŸlatılan müzakerelerin ne kadar zorlu geçeceÄŸine dair Avrupalı liderlerin endiÅŸelerine yanıt niteliÄŸinde.

Eski ABD BaÅŸkanı Donald Trump, Ä°srail ile Körfez'deki müttefiklerinin kaygılarını dikkate almış ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyi'nin beÅŸ daimi üyesi (ABD, Ä°ngiltere, Fransa, Rusya, Çin) ve Almanya'nın Ä°ran'la 2015'te imzaladığı; Ä°ran'a yaptırımların kalkması karşılığında nükleer kapasitesini sınırlandırmasını öngören anlaÅŸmadan çekilmiÅŸti.

Trump'ın ardından koltuÄŸu devralan Demokrat Partili BaÅŸkan Joe Biden, anlaÅŸmaya geri dönülebileceÄŸi umuduyla müzakereleri yeniden baÅŸlattı.

Ancak geçen hafta baÅŸlayan görüÅŸmelerde, Ä°ran'ın yeni yönetime gelen yönetimi, Batılı ülkelere göre "müzakereleri zorlayan taleplerde bulundu." Bu sebeple ABD ve Avrupalı müzakere heyetleri, Ä°ran'ın masada zaman kazanıp bir yandan nükleer faaliyetlerini artırmasından endiÅŸeli olduklarını duyurmuÅŸtu.

Ä°ngiltere DışiÅŸleri Bakanı Liz Truss, bu görüÅŸmeler için "Ä°ran'ın anlaÅŸma imzalayarak daha fazla yaptırımla karşılaÅŸmaması için son ÅŸansı" olduÄŸunu söyledi.

ABD'li üst düzey yetkili, olası askeri hazırlıklarla ilgili detay vermekten kaçındı:

"Böyle bir zor durumdayız çünkü Ä°ran'ın nükleer programı mantıklı ÅŸekilde açıklanabilecek noktayı geçecek ÅŸekilde ilerliyor. Ancak hâlâ müzakerelerin bir yere varabileceÄŸi konusunda umudumuz var."

GörüÅŸmeleri yürüten Avrupa BirliÄŸi yetkilisi, perÅŸembe günü görüÅŸmelere devam edeceklerini açıkladı. Hafta sonu görüÅŸmelere ABD'nin Ä°ran'dan sorumlu özel temsilcisinin de katılacağını belirtti.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu geçen hafta yaptığı açıklamada Ä°ran'ın uranyum zenginleÅŸtirme sürecini Fordo santralinde yüzde 20'ye çıkardığını; santralin bir dağın içine gömülü olması sebebiyle "saldırmayı zorlaÅŸtırdığını" belirtmiÅŸti.

2015'teki anlaşmada İran'ın uranyum zenginleştirme kapasitesine zaman sınırı da getirilmiş, Fordo'da uranyum zenginleştirme faaliyetleri ise tamamen yasaklanmıştı.

Kaynak: BBC Türkçe