Türk Devletleri Teşkilatı’na Rusya, İran ve Çin nasıl bakıyor?

Ä°smayılov'un “Türk Devletleri ve Yeni Jeopolitik OluÅŸumu” baÅŸlıklı yazısından önemli bir bölüm:

Ä°stanbul'da gerçekleÅŸen Türk Devletleri Zirvesi haliyle çoÄŸu güçlerin dikkat merkezine oturdu. Uluslararası basında ön planda konu edenler de oldu görmezden gelenler de. Ama durum ÅŸunu açık göstermektedir: Yeni jeopolitik oluÅŸuyor ve Türkiye bu oluÅŸumun esas ana merkezlerinden biri olarak karşımızdadır.

Rusya, Çin, ABD ve tabii ki Ä°ran açısından bu durumu okumakta yarar vardır. Rusya özellikle konu ile yakinen ilgilendi desem yanlış olmaz. Hatta CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan ve MHP lideri Bahçeli buluÅŸmasında Türk dünyası haritası hediyesi görüntüsü ve o haritadaki Rusya'nın içerisinde bulunan özerk Türk bölgelerinin yer alması Rus medyasında bayağı müzakere konusu oldu.

Elbette Türkiye konuya ABD veya diÄŸerlerinin çıkarları konsepti ile artık uzun zamandır bakmıyor. Zaten ErdoÄŸan'a karşı saldırgan politikaların temelinde de bu yatmakta.

‘Rusya konuya hassas ve pek memnun deÄŸil'

Rusya konuya hassas ve pek memnun deÄŸil. Ama diÄŸer taraftan Türkiye'nin özellikle KarabaÄŸ sahasındaki Azerbaycan'a verdiÄŸi destekle Orta Asya devletlerinin vazgeçilmez kardeÅŸi gerçeÄŸini meydana çıkarmış oldu. Yani 44 günlük KarabaÄŸ Savaşı ve zafer sonucu Türkiye'nin yaptıklarım yapacaklarımın teminatıdır beyanını söylemese bile söylemiÅŸ gibi neticeye hasıl oldu.

Rusya bu durumun farkında. Karşı hamleleri zaman zaman göreceÄŸiz. Mesela Zengezur koridoru çerçevesinde Ermenistan tarafının çatışmaya yol açan eylemlerinin perde arkasını Moskova merkezli okumamızda yarar vardır. Putin'in bu çatışma sonrası Rus barış gücünün bölgede ne kadar gerekli olduÄŸunu göstermekte bu son çatışma demesinin derin manası olduÄŸu açıktır. Rusya coÄŸrafyada barış gücü adı altında askeri varlığının kalıcı ve giderek daha fazla olmasını saÄŸlamak için küçük çaplı çatışmalara hep kapı açacaktır anlaşılan. Tabii ki Rusya yeni jeopolitik durumun kendi çıkarlarına hizmet ettiÄŸinin farkında. Zaten o nedenle kontrollü düzen kurmak niyetinde. Lakin Türkiye'nin geniÅŸ coÄŸrafyaya yayılacak etkisinin orta vadede kendisine olumsuz yansımasından daha ziyade uzun vadede Çin ile arasında muhtemel sorunların önüne ittifak saÄŸlayan Türk devletleri hattı ile çıkacağının hesabını da yapmakta. Tabii gönlü tam bu durumdan yana deÄŸildi. Reel politik meydana reel adımlarla çıkmaya zorlamakta. Bundan sonra Rusya ile birçok konuda karşı karşıya geleceÄŸimiz açıktır ama ortak noktada uyum saÄŸlanacak konuların fazlasıyla olduÄŸunu da bir tarafa not edelim.

‘Ä°ran Türkiye'nin etkisinin artmasını istemiyor'

Çin ve Ä°ran. Konuya açıktan baktığımızda Ä°ran açıktan rahatsız taraf. Ermenistan'a savaÅŸ ortasında bile destek veren taraf. Ahalisinin hatırı sayılır oranda Türk nüfusu olması bile Ä°ran'ın sinirini frenleyemedi. Ama coÄŸrafyanın kaderi birlikte çözümlerle barış ister. Aksi takdirde coÄŸrafya savaÅŸ-kan meydanı olur.

Bu durumun Ä°ran farkında. Türkiye'nin etkisinin artmasını arzu etmiyor. Engel olmak için fazlasıyla hareket halinde. Türkiye Orta Asya, Orta DoÄŸu ve Afrika politikaları ile vazgeçilmez istikrar limanı olduÄŸunu gösteriyor ve gösterecektir. Ä°ran pek fazla güvenilecek komÅŸu olmasa bile onunla çatışmadan ortak dil ve yol bulmanın faydası var coÄŸrafyanın geneline.

‘Çin Türk etkisinden en fazla rahatsız olan taraf'

Çin ÅŸu anda sessiz. Ama Çin Türk etkisinden en fazla rahatsız olan taraftır. Åžimdilik karşıda kapışan güçler varken sessizce yapılmakta. Çin konusuna bakarken uzun vadede karşımıza çıkacak sorunları düÅŸünmek zorundayız. Orta Asya devletlerinin tedirginliÄŸi ve bu tedirginliÄŸi Türk devletleri teÅŸkilata dönüÅŸmeye etkisini de bir tarafa not edelim. Sonuç itibarı ile doÄŸal ittifaklar oluÅŸacak yazdığımda bu yeni jeopolitik gerçekleri düÅŸünmekteydim.

Türkiye'nin bugünkü gücü bu yeni oluÅŸumların esas ana temelidir. Unutulmaması gereken en önemli konu ÅŸudur: Türkiye güçlü olursa kader birliÄŸi yapan herkes güçlü olacaktır tezi fiili olarak ÅŸimdi eyleme dönüÅŸüyor.

Dolayısı ile dışarıdaki güç dengesi oluÅŸurken içeride Türkiye'nin paçasından çekmekte olan operasyonları da iyi anlamak okumak lazım. Türkiye'nin güce dönüÅŸmemesi için yapılan tüm operasyonları buna göre yorumlamak ve anlatmak ÅŸarttır. Halkımız bilmeli ki gelecek refah ve istikrar için anahtar onun tercih edeceÄŸi siyasi kararlardır. Türkiye'nin tüm zorluklara ve operasyonlara raÄŸmen büyümekten ve güçlenmesinden baÅŸka çaresi yoktur.

Star