Ali Haydar Haksal / Duygusallık

Ä°tidal ile duygu karşıtlığı ya da birbiriyle olan ilgisi baÄŸlamında baktığımız gene uçlarda olmanın bir sonucu çıkar ortaya. Duygu bazen insanın karar verme sınırlarını aÅŸar. Bazen bir tutkuya dönüÅŸtürür. Bu da kimi zaman anlamsız bir hâle dönüÅŸür. Ama duygusuz da yaÅŸanmaz. Duygusuzluk katı, acımasız, merhametsizliÄŸe neden olur.

Ä°slâm milletinin duygu yönü kuvvetlidir. Ä°nanmanın ve baÄŸlanmanın bir aÅŸk oluÅŸundan kaynaklanıyor bu. Çünkü kayıtsız ve koÅŸulsuz baÄŸlanma ve aÅŸk hâlini yaÅŸama bir güç oluÅŸturur. Ä°badetler, iliÅŸkiler, sevgiler duygu ile olur. Ä°nsana bu güç de verir. Bir milleti hareketlendirme, eyleme sürükleme, ayakta tutma da duyguyla olur. Sevgi ve baÄŸlılık insana aÅŸk hâlini yaÅŸatır. Kimi kararlarda veya yaklaşımlarda duygu yoÄŸunluÄŸu saÄŸlıklı sonuçlar vermeyebilir. Bunda da ölçü ve itidal gerekir.
Dünya yurdu insanlar için bir oyun alanıdır da. Hem yaÅŸama bilinci, dikkati, disiplini hem de sıradanlıktan uzak, eÄŸlenceli bir hayat yaÅŸanır.

Böyle olmasa dünya hayatı çekilmez olur. Ä°nsanların aşırılıkları, çabaları çıkara ve bencilliÄŸe dönük olunca beklenmedik sonuçlara neden olabilir. Bir insanın sonradan Müslüman ve iman sahibi olması doÄŸal bir yakınlığa neden. Bu, bir anlamda kazanımdır. Bir insanın kurtuluÅŸu ve hakikate eriÅŸi her Müslüman’ı mutlu eder, olması da gerekir. Bir insanın Müslüman olmasına vesile olmak ise en büyük mutluluk ve huzur getirir. Çünkü Müslümanların kardeÅŸlik baÄŸları çok kuvvetlidir.

Bu dünya oyununda çıkara dayalı yaklaşımlarda Müslümanlar zaman zaman yanılabilirler. Bu oyun sahnesinde Müslüman görünme, Müslüman’ca yaklaşımlarda bulunma Müslümanları doÄŸal olarak mutlu eder. Kimin ne gibi bir hesap peÅŸinde olduÄŸu kestirilemez. Ä°nsanın aÅŸk ruhuyla baÄŸlılığı önemli. Yoksa diÄŸerleri geçicidir, bir süre sonra uzaklaÅŸmalar olur. Özellikle siyasal anlamdaki oyunlar insanı yanıltabilir. Bu, uluslararası olunca çok daha dikkat, diÄŸer deyiÅŸle itidal gerekir. Oryantalizmin geçmiÅŸ dönemlerdeki yoÄŸunlukta, oryantalistlerin kimi duygulu yaklaşımları yanılgılara neden oldu. Kendi iç dünyalarını, sırlarını neleri varsa saçıp savrulmalara neden oldu. Müslümanlar üzerinde yaÅŸanan savaÅŸların sonuç almasının nedeni Müslümanların kendilerini ele vermeleridir.

Bugün de bu oldukça etkili ve yoÄŸun. Duygu seline kapılanların anlık davranışları da birçok yıkıma neden oldu. Çıkara dayalı yakınlaÅŸmalarda daha dikkatli olunmalı. Ya da yaÅŸanan kimi durumlara da kapılmamak gerekiyor. Özellikle emperyallerin ve onların kuklalarının tutumlarına dikkatle yaklaşılmalı. Ä°ÅŸte bunda itidal gerekir. GeçmiÅŸte, çok uzak zamanda deÄŸil yakın zamanda uluslararası iliÅŸkilerde büyük hatalara neden olundu.
Emperyal ülkelere, hangisi olursa olsun dikkat edilmeli.

Çıkarlarımız söz konusu olunca bile bunları ihtiyatla karşılamalı. Bir bakarsınız emperyalist Amerika yanında ve yandaşı, bir bakarsınız bir diÄŸer emperyal güç olan Rusya’nın yanında olmak büyük yanlışlara götürdü. Bunun altından da kalkılamıyor.
Müslüman bir millet olan Türkiye’nin iliÅŸkileri bu anlamda önemli. Allah’ın kendisine bağışladığı yer ve konum onu güçlü kılıyor. Bunu da dengede tutmak gerekiyor. Stratejik konumumuz, Müslüman oluÅŸumuz, arkamızda milyarları bulan Müslüman halkın varlığı önemli bir güç. Arada kopukluklar olsa bile iman bağı insanların her ÅŸartta yakınlaÅŸmasını saÄŸlar. Yeter ki yaklaşımlar halis ve iyi niyetli olsun.

Müslümanlar birbirlerinin haklarını korumakla nasıl yükümlülerse, mazlumların da haklarını korumakla yükümlüdürler. Darda ve zorda onların yanında olmak insanî bir sorumluluk ve gereklilik. Åžeytan daha çok insanı duygularıyla avlıyor. Buna dikkat etmek gerekir. Hem kendine sahip çıkması hem de çevresini gözetmesi itidaldir. Duygu onun denetiminde olunca anlamlıdır.