Özbek savaş ağası Raşid Dostum Türkiye'de mi?

Taliban'ın saldırılarını artırmasından sonra misileri ile 6 AÄŸustos'ta Afganistan'a giderek Taliban'ı devre dışı bırakmayı amaçlayan General RaÅŸid Dostum 15 AÄŸustos'ta Taliban tarafından yakalanmamak için Afganistan'dan kaçarak önce Tacikistan'a oradan da Türkiye'ye geldiÄŸi öÄŸrenildi. Dostum'un BaÅŸakÅŸehir'i mesken tuttuÄŸu belirlendi.

6 AÄŸustos'ta gazetecilerle beraber Taliban'ın ilerlediÄŸi Mezar-ı Åžerif'e giden Dostum, orada 2001 yılında yaptığı DeÅŸt-i Leyli katliamına atıfta bulundu. Bölgede Taliban'ı maÄŸlubiyete uÄŸratacaklarını ifade eden Dostum, "Tıpkı Molla Fazıl gibi. O nasıl bir akıbete uÄŸramıştı?" ifadelerini kullandı.

2001 yılında bölgede ABD güçleriyle beraber ilerleyen RaÅŸid Dostum karşısında Taliban güçleri teslim olmuÅŸ ve Taliban mensuplarının serbest bırakılması için anlaÅŸmaya varılmıştı. Bölgedeki Taliban birliklerine Molla Fazıl komuta ediyordu. 

SavaÅŸ aÄŸası Dostum ve milisleri yaklaşık 4 bin kiÅŸiyi konteynerlara konularak toplu halde kurÅŸuna dizildi. 7 bini aÅŸkın Taliban mensubu savaÅŸ esiri, DeÅŸt-i Leyli'de toplu mezarlara gömüldü, hiçbirinin kimliÄŸi açıklanamadı.

Yaptığı yolsuzluk ve katliamlar sonrası Taliban'ın ülkeyi ele geçirmesi öncesi 1992’de Türkiye’ye sığınmak zorunda kalan RaÅŸid Dostum’a Turgut Özal’ın CumhurbaÅŸkanlığı esnasında CumhurbaÅŸkanlığına baÄŸlı makam aracı verildi. ABD'nin himayesinde tekrar ülkeye giren Dostum daha sonra DeÅŸt-i Leyli'de yaptığı katliam sonrası Taliban'ın bir numaralı hedefi haline geldi. Dostum 2017’de özel uçakla Türkiye’ye kaçırılarak Ankara'da devlet koruması altında yaÅŸadı. 

RAŞİD DOSTUM KİMDİR?

1953 yılında Afganistan'ın kuzeyindeki Åžibirgan ÅŸehrinde doÄŸan RaÅŸid Dostum, Özbek Afganistan generali ve eski Afganistan devlet baÅŸkan yardımcısıdır.

26 yaşındayken Sovyetler'in Afganistan'da açtığı bir doÄŸalgaz tesisinde iÅŸçi olarak çalışmaya baÅŸlayan Dostum kısa sürede tesis içinde örgütlü bulunan iÅŸçi sendikasının baÅŸkanı oldu. Bu dönemde Afganistan içinde Sovyet yanlısı bir rejim vardı ve muhalifler bu yönetime karşı savaşıyordu. Mücahitlere karşı Dostum kuzeyden topladığı Özbek, Tacik milislerle çatışmalara girdi. Sovyetlerin Afganistan'dan çekilmesinden sonra iktidarda bulunan Necibullah hükümetiyle iÅŸbirliÄŸini sürdürdü. Mezar-ı Åžerif baÅŸta olmak üzere Kuzey Afganistan'daki yedi eyaletin yönetimini ele aldı. RaÅŸit Dostum "CünbüÅŸ-i Ä°slami Afganistan" adıyla siyasi örgütlenme kurdu.

Mezar-ı Åžerif'te 2001 yılında yaptığı DeÅŸt-i Leyli katliamında 7 bin Taliban mensubunu katleden Dostum Taliban'dan çekindiÄŸi için Afganistan'da duramayarak kendisine ülke aramaya baÅŸladı. Özbekistan ve Ä°ran'da kısa süre bulunduktan sonra Türkiye'ye gelen Dostum 2014 Kuzey Afganistan'a tekrar döndü.

1992 yılında Muhammed Necibullah'tan desteÄŸini çekince baÅŸkent Kabil, mücahit grupların eline geçti. Dostum Türkiye'ye kaçtı. 9 Ekim 2004'te gerçekleÅŸen cumhurbaÅŸkanlığı seçimlerinde aday oldu ama seçilemedi. 2014 yılı Afganistan BaÅŸkanlık seçiminde EÅŸref Gani Ahmedzai'yi destekledi ve onun BaÅŸkan seçilmesinden sonra Afganistan Devlet 1. BaÅŸkan Yardımcısı oldu.

18 Åžubat 2020'de cumhurbaÅŸkanı ilan edilen EÅŸref Gani Ahmedzai ile seçimlere hile karıştığı iddiasıyla sonuçları kabul etmeyen aday Abdullah Abdullah arasında saÄŸlanan anlaÅŸma sonucunda CumhurbaÅŸkanı Gani tarafından RaÅŸit Dostum’a mareÅŸallik unvanı verildi. RaÅŸit Dostum, Afganistan tarihinin MareÅŸal unvanına sahip üçüncü komutanı ve Afganistan tarihinde MareÅŸal olan ilk Özbek'tir.