Hindistan, Taliban iliÅŸkisinin geleceÄŸi

ABD'nin Afganistan'dan çekilmesinin ardından ülkede ciddi yatırımları bulunan Hindistan'ın, Taliban yönetimi ile iliÅŸkilerde nasıl bir yol izleyeceÄŸi ve yatırımlarına devam edip etmeyeceÄŸi tartışılıyor.

TRT World'de yayınlanan "Hindistan, Taliban kontrolündeki Afganistan'da yatırımlarını koruyabilir mi?" baÅŸlıklı habere göre, Pakistan ile rekabet içerisindeki Hindistan, Taliban ülkeyi kontrol altına almadan önce, ABD destekli Kabil hükümetinin yönetimindeki Afganistan'a üç milyar dolardan fazla yatırım yaptı.

Hindistan'ın, Afganistan'ın tarihi kenti Herat'ta bulunan Salma Barajı gibi hidroelektrik projelerinden 2015 yılında Kabil'de yeni Afgan parlamentosunun inÅŸasına kadar ülkenin altyapısının yeniden ıslahı için önemli çabalar sarf ettiÄŸi aktarıldı.

Ancak Yeni Delhi'deki karar vericilerin, Taliban'ın kontrolü altında olan Afganistan'daki Hindistan yatırımlarının geleceÄŸi konusunda atacağı adımların belirsiz olduÄŸu vurgulandı.

Yeni dönemde iki ülke arasındaki iliÅŸkilerin tamamen kontrolden çıkabilme riskinin de olduÄŸunu söyleyen Ä°ngiltere merkezli Uluslararası Stratejik AraÅŸtırmalar Enstitüsü'nde Güney Asya Uzmanı Dr. Dawood Azami, "Hindistan, Afganistan'ın en büyük destekçilerinden biri oldu ve ülkeye mali yardım, yollar ve barajlar gibi çok ihtiyaç duyulan altyapı projelerinin inÅŸası ve binlerce Afgan öÄŸrenciye burs saÄŸlanması dahil olmak üzere çeÅŸitli ÅŸekillerde yardım etti" ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Hindistan'da dış politika uzmanlarının ve yetkililerin çoÄŸunun, Taliban'ı Pakistan'ın vekalet gücü olarak deÄŸerlendirdiÄŸi ve bu nedenle Hindistan'da Narendra Modi hükümetinin Taliban'la iliÅŸki kurmasının oldukça zor olduÄŸu aktarıldı.

Amerikan düÅŸünce kuruluÅŸu Carnegie Endowment'ın Hindistan ÅŸubesi tarafından geçen yıl hazırlanan bir raporda ise Hintli yetkililerin, Pakistan istihbaratı ile yakın baÄŸları nedeniyle Taliban ile doÄŸrudan iliÅŸki kurmanın fayda getirmeyeceÄŸine inandığına yer verildi.

Nitekim Hindistan Genelkurmay BaÅŸkanı Bipin Rawat'ın, geçen hafta ABD-Hindistan iliÅŸkilerine dair yapılan bir toplantıda, "Åžu anki Taliban, 20 yıl öncekinin aynısı" ÅŸeklinde konuÅŸtuÄŸu belirtildi.

HİNDİSTAN İLE AFGANİSTAN İLİŞKİLERİNİN GELECEĞİ

Ancak Hindistan'ın Taliban algısının Afganistan'daki deÄŸiÅŸen koÅŸullar ışığında hızla deÄŸiÅŸebileceÄŸini iddia eden Azami, "Ä°ki taraf arasında geçmiÅŸteki gerginlik göz önüne alındığında, Hindistan'ın Taliban ile baÅŸa çıkması kolay olmayacak. Ancak Hindistan, Taliban ile ne kadar çok ilgilenirse, onları etkileme ÅŸansı o kadar artar." ifadelerini kullandı.

Azami, Taliban'ın dış dünyayla ve özellikle de Hindistan dahil olmak üzere bölge ülkeleriyle iyi iliÅŸkiler kurmak istediÄŸine inandığını söyleyerek, Taliban'ın siyasi ve ekonomik iliÅŸkiler aracılığıyla yatırım getirmeyi ve bölgesel ticareti artırmayı umduÄŸunu belirtti.

Öte yandan, Carnegie Endowment tarafından hazırlanan raporda da Hindistan hükümetinin Taliban ile iliÅŸki kurması konusunda çaÄŸrıda bulunduÄŸu hatırlatıldı.

Rapora katkı sunanlardan biri olan Azami, Hindistan ile Taliban liderliÄŸindeki Afganistan arasındaki karşılıklı ekonomik, siyasi ve kültürel iliÅŸkilerin faydalı olacağını ve Taliban'ın Hindistan ile 'ticari, kültürel ve ekonomik iliÅŸkiler' kurma arzusunu zaten dile getirdiÄŸini söyledi.

Azami, Hindistan'ın, Afganistan'ın en büyük ticari ortaklarından biri olduÄŸuna deÄŸinerek, Hindistan'a ihraç dilen Afgan kuru meyvelerinin ve diÄŸer tarım ürünlerinin her yıl Afgan çiftçilere yüz milyonlarca dolar kazandırdığını belirtti.

HÄ°NDÄ°STAN'IN GÜVENLÄ°K ENDÄ°ÅžELERÄ°

Hindustan Times'a konuÅŸan CIA'nın Güney ve Güneybatı Asya'daki eski terörle mücadele ÅŸefi Douglas London, Hindistan'ın, Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesinden endiÅŸe duyması gerektiÄŸini iddia etti.

London, Hindistan, Pakistan ve diÄŸer bölgesel güçlerin bölgede ortaya çıkabilecek daha fazla istikrarsızlığı engellemek için güçlerini birleÅŸtirmesi gerektiÄŸini aktararak, "Sadece zamanlamanın doÄŸru olmadığından endiÅŸeleniyorum, çünkü Hint hükümeti Hindistan'daki Müslüman topluma elini uzatmadı ve bu nedenle muhtemelen Pakistanlılar veya Çinlilerle uzlaÅŸmaya baÅŸlamak için yeterince güçlü bir konumda deÄŸil." dedi.

Hindistan'ın kuzey sınırındaki KeÅŸmir ihtilafına da deÄŸinilirken, Taliban'ın baÅŸlangıçta çatışmaya müdahale etmeyeceÄŸini ancak daha sonra sözcülerinden birinin "KeÅŸmir'deki Müslümanlar için seslerini yükselteceklerini" söylediÄŸi aktarıldı.

Tüm bu koÅŸulların da Hindistan'ın Pakistan ile güçlü baÄŸları olan Taliban'ı bir güç olarak kabul etmesini zorlaÅŸtırdığı belirtildi.

Azami, Yeni Delhi hükümetinin Afganistan topraklarının Hindistan'a karşı kullanılmamasını istediÄŸini söyledi.

Afganistan'da görev yapmış eski bir ABD askeri subayı olan Ioannis Koskinas ise Taliban'ın devraldığı Afganistan'ın, Hindistan'a yönelik tehditleri artırdığını savunurken, Taliban'ın zaferinin KeÅŸmir'deki savaÅŸa psikolojik ve operasyonel destek saÄŸlama olasılığı taşıdığını söyledi.

Hint hükümetinin, Hindistan Alt Kıtasındaki El Kaide konusunda "farkında olması" gerektiÄŸine dair yorum yapan Koskinas, "Taliban'ı zaferinden dolayı tebrik ettiler. Hindistan Alt Kıtasındaki El Kaide'nin militanları veya ideolojik olarak uyumlu grupları zaten Taliban için savaşıyor." diye konuÅŸtu.

EKONOMÄ°K ÇIKARLAR

Hindistan'ın, güvenlik endiÅŸelerine raÄŸmen Afganistan'da baÅŸka çıkarlarının da varlığına iÅŸaret eden Azami, Hindistan'ın, ayrıca Afganistan'ın yer aldığı Güney Asya ile Orta Asya'yı birbirine baÄŸlayan stratejik bölgede ticaret, enerji ve yatırımlarla bölgesel baÄŸlantıları geliÅŸtirmeyi hedeflediÄŸini belirtti.

Azami, Hindistan'ın, ekonomik kalkınmanın yanı sıra Çin'in bölgede yükselen etkisine karşı bölgesel müttefikler aradığını aktardı.

Ancak Afganistan'da Çin ile rekabet etmenin Hindistan için biraz zor olabileceÄŸinin altı çizildi. Zira Hintli yetkililer, Taliban'la görüÅŸme konusunda tartışmaya devam ederken, Çin'in grupla zaten güçlü baÄŸlar kurduÄŸu vurgulandı.

Ayrıca, pek çok analistin, Çin'in, Taliban üzerinde diÄŸer ülkelerden çok daha fazla etkili olacağını düÅŸündüÄŸü belirtildi.

Buna karşın, Hindistan'ın, Afganistan ile iliÅŸiklerinde kültürel baÄŸlara deÄŸinen Azami, "Hindistan tarihsel olarak Afganistan'ın yakın bir müttefiki ve ortağı olmuÅŸtur. Hindistan bu ikili iliÅŸkileri ve medeniyet baÄŸlarını canlı tutmak istiyor." ÅŸeklinde konuÅŸtu.

kaynak: ortadoÄŸuhaber