Tunus'ta sokaklar Cumhurbaşkanı kararı sonrası ikiye bölündü

Arap Baharı'nın doÄŸum yeri Tunus'ta belirli aralıklarla ve farklı ÅŸiddetlerde devam eden sosyal, ekonomik, politik ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında kontrolden çıkmış saÄŸlık krizi nedeniyle, Tunuslular 25 Temmuz'da kitleler halinde sokaÄŸa indi.

Gösteriler sırasında, ülkedeki yerleÅŸik siyasete de yoÄŸun tepki gösterildi. Bazı bölgelerde Meclisin en büyük partisi Nahda Hareketi'nin merkezlerine saldırılar düzenlendi.

CumhurbaÅŸkanı, ülkenin tehlikede olduÄŸu sırada kendisine olaÄŸanüstü yetkiler tanıyan Anayasa'nın 80. maddesini hayata geçirdiÄŸini duyurdu.

Kays Said, Meclisin çalışmalarını 30 gün boyunca durdurduÄŸunu, tüm milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırıldığını, baÅŸbakanı azlettiÄŸini ve yeni bir baÅŸbakan atayacağını, ayrıca yolsuzluk dosyaları için kendisini baÅŸsavcı olarak görevlendirdiÄŸini duyurdu.

Tunus'ta bir kesim CumhurbaÅŸkanı'nın bu kararlarını havai fiÅŸeklerle kutladı. Ancak diÄŸer bir kesim ise söz konusu adımların Anayasa'nın yanlış bir yorumu olduÄŸunu ve bir darbe giriÅŸimi olduÄŸunu savundu.

Yargının en yüksek mercisi Anayasa Mahkemesi iÅŸlevsiz

Tunus'ta yargının zirvesi olarak devlet erkleri arasında hakem rolü görecek Anayasa Mahkemesi'nin 2014'ten bugüne kurulamamış olması söz konusu krizin gerekçeleri arasında gösteriliyor.

Said'in kararlarını denetleyecek böyle bir yapının eksikliÄŸi fiili durumlara zemin açıyor. Siyasete bağımsız aday olarak giren Anayasa Hukuku Profesörü Kays Said, ülkedeki siyasiler tarafından Anayasa'yı arzusuna göre yorumlamakla suçlanıyor.

Ülkedeki sivil toplum kuruluÅŸları ve siyasi partilerden Said'in söz konusu kararlarına itirazlar geldi. Ancak, ülkedeki sivil toplum ve tüm siyasi oluÅŸumlar CumhurbaÅŸkanı'nın olaÄŸanüstü kararları karşısında tansiyonu yükseltecek adımlardan da uzak durdu.

Tunus'ta bazı gözlemcilerin "popülist" diye tanımladığı söylemiyle Said'e desteÄŸin kamuoyu anketlerinde yüksek olduÄŸu biliniyor.

Said, 25 Temmuz'da aldığı kararların ardından birkaç kez baÅŸkentin sembol caddelerinden Habib Burgiba'ya inerek burada yürüyüÅŸ yaptı. Bu sırada halkın içine karışan ve fotoÄŸraf çektiren Said'e destek sloganları atıldı.

Said için sırada ne var?

Tunus CumhurbaÅŸkanı Said'in kendisine olaÄŸanüstü yetkiler tanıdığı takvimde geriye sadece 19 gün kaldı.

CumhurbaÅŸkanı bu sürenin uzatılabileceÄŸi sinyalini verdi ancak bu belirsizlik halinde gerek içeride gerekse dışarıda üzerinde hissettiÄŸi baskı artacak gibi görünüyor.

Uluslararası toplum ve ülkedeki sivil toplum kuruluÅŸlarının temsilcileri Kays Said'in bir an önce yeni bir baÅŸbakan ataması, yol haritasını açıklamasını ve Meclisin çalışmalarına dönmesi yönünde mesaj veriyor.

Ülkenin en büyük sendikası Tunus Genel Ä°ÅŸçi Sendikası, Said'den bir an önce en azından daraltılmış bir kabine açıklamasını talep etti.

Said'in yönetimi eline almasıyla Tunus sokakları yatıştı ancak Tunusluları temelde sokaÄŸa döken kalıtsal sosyal, ekonomik ve saÄŸlık krizleri aynı seyrinde sürüyor.

Bu sorunların birçoÄŸunun çözümü de acı reçetelerden geçiyor. CumhurbaÅŸkanı'nın aldığı olaÄŸanüstü karar ve yetkileri meÅŸruiyet olarak gösterdiÄŸi halk popülaritesini hangi ölçüde feda edeceÄŸini gelecek günler gösterecek.

Halk ne düÅŸünüyor?

Kuzey Afrika ülkesinde basının tavrı ve sokaktaki seslerden Kays Said'in kararlarını destekler bir tablo çıkıyor ancak bu karara temkinli yaklaÅŸanlar olduÄŸu gibi itiraz edenler de var.

AA ekibi, Tunuslulara mikrofon uzattı ve Said'in son kararları hakkındaki görüÅŸlerini sordu.

Tunuslu öÄŸretmen Gassan Sidi (40), CumhurbaÅŸkanı'nın kararlarını doÄŸru zamanda geldiÄŸi için desteklediÄŸini söyleyerek, Tunus'ta 2011'den bugüne iÅŸlerin yanlış gittiÄŸini ve Said söz konusu kararı almasaydı ülke içinde farklı görüÅŸü savunanların iç savaÅŸa tutuÅŸmasından endiÅŸe ettiÄŸini dile getirdi.

Ülkede Kovid-19 kaynaklı toplam ölümün 20 bine ulaÅŸtığını, cari açığın giderek arttığını, saÄŸlık, altyapı ve eÄŸitimin büyük çöküntü yaÅŸadığını, iÅŸsizliÄŸin arttığını ifade eden Sidi, "Ä°nÅŸallah tüm kaygılara raÄŸmen karşılıklı saygı çerçevesinde ülkedeki istihdam sorununun ve rejim anlamında da durumun düzeleceÄŸine inanıyorum." dedi.

Sidi, Tunuslulara mesajında, "Herkesi barışa, Tunus'un farklı oluÅŸumları arasında karşılıklı kan dökmekten uzak durmaya çağırıyorum ve Allah'ın yardımıyla Tunus daha iyiye gidecektir." diye konuÅŸtu.

Tunus'ta turizm sektöründen emekli Abde Ubeyri ise (53), Said'in son kararlarına itiraz ederek ÅŸunları söyledi:

"Biz Araplar hepimiz aynı durumdayız. Said'in kararlarının ülkedeki geliÅŸmeler ve konuyla alakası yok. Arap dünyasındaki, devletlerdeki yolsuzluk ve hırsızlık, zillet içindeki hükümetlerden kaynaklanıyor. YolsuzluÄŸu arayanlar zillet hükümetlerine baksınlar.

Bizler 60 yıldan beri bu ülkede kendi devletimizle yaşıyoruz eÄŸer ki ülkesini sevenler yönetseydi eÄŸitimde, bilimde geliÅŸmiÅŸ ülke olmamız gerekiyordu. EÄŸer ki yolsuzluk ve yaÄŸmayla mücadele edilecekse bu zillet içindeki yönetimlere bakılmalı."

"Umarız doÄŸru kararları en kısa sürede alır"

Tunus'un Suse kentinde yaÅŸayan ve terzilik yaptığını ancak Kovid-19 nedeniyle çalışamadığını söyleyen Hüda Ä°yadi (55), hayat pahalılığından ÅŸikayet ederek, Tunus'un kaynaklarının suistimal edildiÄŸini ve halka bir ÅŸey verilmediÄŸini savundu.

Tunus'ta CumhurbaÅŸkanı Kays Said'in kararlarının yanında olduÄŸunu aktaran Ä°yadi,ÅŸöyle deavm etti:

"Bizi, üç kiÅŸi yönetmemeli. Bir kiÅŸi yönetmeli. Üç kiÅŸi yönettiÄŸinde ülkenin halini görüyoruz. Umarız (Said) ülkeyi kurtaracak doÄŸru kararları alabilir, bu kararları en kısa sürede alır. Artık, Tunuslular olarak dayanacak gücümüz kalmadı. En kısa zamanda, hayat standardımıza, yaÅŸamımıza iliÅŸkin kararlar uygulanır, ülkeler arasında başımız yeniden yükseÄŸe çıkar."

Ä°yadi, "Benim geleceÄŸe yönelik umudum var. Ülkemiz ve evlatları Tunus'u kurtaracaktır. Devletin başındakinin ne yaptığının önemi yok. Halkın ayaÄŸa kalkıp Tunus'u kurtarması lazım. Her yanlışa, hayır demeliyiz. Onlara 10 yıl fırsat verdik bakın ne oldu? DüÅŸtük, kalkamadık." ifadelerini kullandı.