İsmail Dayı'nın kurbanlık işleri...

Ä°smail Dayı için yılda iki bayram vardır. Malum, Ramazan ve Kurban Bayramları. Ama onun Kurban Bayramı için hazırlığı neredeyse bir yıl sürer. Bu hazırlığı sırasında, yanında yöresindekiler bilir ki Ä°smail, bayrama hazırlanır gibi deÄŸil de tüm insanlığın imtihan olacağı esaslı bir törene hazırlanır gibidir. Mesela kurbanın kesileceÄŸi yeri bulmak için kasap esnafını dolaşır, yakın köylerdeki besicileri ziyaret eder. Ama bu gezmelerinde kesinlikle kurbana bakmaz. O gezinin amacı kurban kesilecek yere bakmaktır. Gezmelerinde sadece bu amaca hizmet eder. Kurban bakmak sonraki iÅŸtir. Kurban kesilecek yerde akarsu var mıdır? Çocuk çok mudur? Ocak yapılacak yer var mıdır? Hayvanın asılacağı çengel var mıdır? Varsa saÄŸlam mıdır? Bu soruların hepsine cevap arar. Sürekli akan bir su yoksa hayvanın kanı ve ifrazatını temizlemek mesele olur. Kurban kesilecek yerde çok çocuk olursa yaramazlık ederler kurban sabahı eziyet olur.

Ocak yapılacak yer varsa kurbanın ciÄŸerini yapıp yemek güzel olur. Ocak yapılacak yer yoksa sıkıntı var demektir. Hayvanın asılacağı yerde çengel yoksa yapılmalıdır ve mümkünse birden fazla çengel olmalıdır. Ä°smail Dayı kurban kesim yerine karar verirken neredeyse kurban kesilen yerlerin tamamına bakar. Kim nerede ne kesiyor hepsini bilir. Aynı kesim yerinde iki kere kesmesi çok nadir olan bir ÅŸeydir. Her kurban kesim yerinde illa ki bir eksik bulan Ä°smail Dayı kurban kesim yeri konusunda bir el kitabı yazacak kadar çok bilgi sahibi olur. Son üç yıldır belediye kesimhanesinin yanına yapılan yer sayesinde vatandaÅŸ rahat etmiÅŸtir. Ama Ä°smail Dayı o yerde kurban kesmez. Belediye o kesimhaneyi yaparken Ä°smail Dayı'ya hiç sormamıştır. Ve Ä°smail Dayı belediyeye küsmüÅŸtür. Belediyenin bu küslükten haberi olmuÅŸ. "Aman etme Dayı gel sen de kes burada..." diye haberci gönderilmiÅŸtir.

Çünkü Ä°smail Dayı kesimhaneyi beÄŸenmez ve bunu vatandaÅŸa duyurursa kesimhanenin yıldızı bir anda sönecektir. Bunu belediyeciler bilir ama Ä°smail Dayı bir kere yok demiÅŸse artık geri dönüÅŸ yoktur. Hem zaten kesim yeri çok kalabalıktır. Bir de kurbandan alınan ilk parçayı yapıp yemek gibi bir lüks yoktur. Bayram biraz da eti yiyip ÅŸükür etmekle olur ya... Ä°smail Dayı kesim yerine karar verince kurbanlık aramaya giriÅŸir. Bir defter tutmaya baÅŸlar. Hangi besicide hangi hayvan var. Bu defteri tutmak için kasapları da dolaşır. "Kasapları sıkmadan konuÅŸacaksın yeÄŸenim. Canı sıkılan kasap seni baÅŸtan savar. Öyle olunca hayvanın kulağı kesik, diÅŸi düÅŸmüÅŸ, bir ayağı topal olur ki ibadetin yarım kalır belki." der. Kasabı sıkmadan konuÅŸmanın ilmini yapmıştır. Bazı kasaplara hiç uÄŸramazken bazılarına bayrama kadar üç beÅŸ kere uÄŸrar. Sebebini sordum. UÄŸramadığı her kasap tarafında kandırılışını anlattı. Ä°smail Dayı kurban ve bayram kariyerini kandırılarak kazanmıştır.

"Kazık yemeden olmaz yeÄŸenim. Ä°ÅŸin ucunda para var. Öyle olunca ÅŸeytanı koltuÄŸunun altından giriveriyor kasapların." der. Bir de sürekli uÄŸradığı kasaplar vardır. O kasapları bir kaç kere sınamıştır Ä°smail Dayı. Kasabın sınavı nasıl olur? Hızı, temizliÄŸi, düzeni hep imtihan vesilesidir. Mesela hızı nasıldır? Bazı kasaplar hızlı olacağım derken telaÅŸlı olur da farkına varmaz. "Bizim aradığımız kasap ağır ağır acele edecek. Kurban etine hürmet ederek ama iÅŸini de geciktirmeden yapacak." der. Sonra temizliÄŸi nasıldır kasabın? Abdesti, gusulü tamam mıdır? Hayvanı mundar etmeden tekbirini getirerek, Allah adı anarak kesebiliyor mu hayvanı? Kurbanı kesti diyelim derisini zedelemeden bedenden ayırabiliyor mu? Eti parçalarken üstünde kemik kırığı bırakıyor mu yoksa eklem yerlerinden güzelce ayırıp mı koyuyor? Bu soruların cevaplarını bir bir bellemiÅŸ. Ve imtihandan geçen kasapları bir bir ziyaret etmiÅŸtir Ä°smail Dayı. Kurbanlık hayvan deyince Ä°smail Dayı sadece tosunlara bakar.

Yani boÄŸalar dışına bakış görüÅŸ etmez. KeçiymiÅŸ, koyunmuÅŸ onları kesmesi, yüzmesi birer çerez gibidir. Kurban dediÄŸinde hayvan seni ve diÄŸer altı ortağı taşıyacak kadar saÄŸlam olmalıdır. SaÄŸlamlıktan kasıt sadece gücü kuvveti deÄŸildir elbette. Hayvanın diÅŸi, kulağı nasıldır Topallaması var mıdır? Huysuz bir hayvan mıdır kurban sabahı vatandaşı yorar mı mesela? Bunların hepsini bir bir sorar Ä°smail Dayı. Hayvan alınacakken en can alıcı nokta pazarlıktır ya. Ä°smail dayı elini vermez. El sıkmadan pazarlık mı olur denilmesin. Ä°smail Dayı acemilik yıllarında elini vermiÅŸ ve kolunu kaptırmıştır. Kolu omuz yuvasından çıkmıştır da üç hafta alçıda kalmıştır. Ä°smail Dayı o sebepten pazarlıkta elini vermez. Çok ısrar eden olursa yanındaki genç birinin elini uzattırır pazarlığı öyle yapar. Ä°smail Dayı'ya fazla fiyat çekilmez. Herkes bunu bilir. O sebepten pazarlık fazla uzun sürmez. Hayvanı alıp gelince ona bir zaman bakım ister. Bu nasıl bir bakım olacaktır? Hayvan bayram sabahına nasıl hazırlanır? Kesim sırasında hayvanın ala kanlı kalkmasının önüne nasıl geçilir? Hayvanı keserken kullanılan bıçak ile yüzerken kullanılan bıçak nasıl olmalıdır? Daha birçok soru ve cevabı vardır, ama bu seferlik bu kadar olsun Ä°smail Dayı'mızın kurban hazırlığı...

Müellif: Mustafa Çiftçi / Kaynak: Cins Dergi