Liberalizm: Kimdir, nedir ve nasıldır?

Nedir: Liberalizm

Bir terim. Özünde iktisadi bir terim. Bir ideoloji bugün. Modern ideolojilerin tamamı gibi 19. yüzyılda doÄŸmuÅŸ bir sahtekârlık. 19. Yüzyılda doÄŸmuÅŸ dediÄŸime bakmayın, kavram çok daha eskilere gidiyor tabi.

Mutlak dogmasızlığı, mutlak dogma olarak ezberlemiÅŸ bir gevÅŸeklik aslında. GevÅŸek, güzel kelime. GevÅŸek bir adam düÅŸünün, önce solcu olarak baÅŸlıyor hayatına. Sonra zaman geçtikçe saÄŸcı oluyor. Liberalizm dediÄŸimiz ÅŸeyin hikâyesi bu.

Bugün bir din. Sahte bir din. Ä°nananları var. Ä°nsanın mutluluÄŸu için öngörülen bir araçken, ÅŸimdilerde insanın mutluluÄŸu için -tartışmasız- bir amaç olarak görülüyor. Ä°çinde yaÅŸadığımız çağın temel düzeni, malumu olduÄŸu üzere kapitalizme dayanıyor ya, ha iÅŸte liberalizm de son ÅŸekliyle kapitalizmin temel dayanağı. Kapitalizmin kendini haklı çıkarma “ama”sı…

Numaraları vardır sakın ıskalamayın. Aydınlanmanın çocuÄŸu sonuçta. Siyasi ve iktisadi olarak ikiye ayrılıyor bugün. Numarası siyasette. ‘Liberalizm eÅŸittir özgürlük’ denklemi bugün bir slogan olarak bayraktır, sallayıp duruyorlar. Ä°ktisadi iliÅŸkilerine derinlemesine girdiÄŸin zaman, abboovv bütün numara dökülüyor. Soru ÅŸu: neoliberalizm ne la? Kapitalizmle birlikte asla ölmeyecek olan iki ölümlüden biri. Niye çünkü cıva gibidir. Elinle tutamazsın ki kırasın. “Daha iyisini bulamadık” diyen modern insanın, kendi içinde tutarlı sandığı bir illüzyon aynası. Çamura tutuyorsunuz bahçe gösteriyor. Paçandaki çamuru gösteriyorsun, ‘o da senin suçun hafız’ diyor.

Kimdir: Jeremy Bentham

John Locke. Åžimdi bu hikâyeyi dillendiren herkes ‘kurucu babası’ kabul ettiÄŸi için biz de bu çok aydınlanmış Ä°ngiliz ışığını konumuz yapmamız gerekirdi ama ben onu deÄŸil baÅŸka bir ‘plastik ölümsüz’ü konumuz yapacağım: Jeremy Bentham. John Locke’a nasılsa yumruk atmak için baÅŸka vesileler doÄŸar. Neden mi? Çünkü adam bugünkü dünyanın sebeplerinden biri. Daha ne olsun? Mutsuz musun? John Locke yüzünden. SevdiÄŸin mi terk etti? John Locke yüzünden.

Hapishaneler konusunda, neyse ki hayata geçirilememiÅŸ, sapkın fikirleri olan bir amcaydı Jeremy. Bu 19. Yüzyılın pis bir tarafı var, bütün melanetler oradan. Bu amca da öyle. Ve tabi ki Ä°ngiltere. Bazen o soruyu siz de soruyorsunuz biliyorum, bu lanet Ä°ngiltere milyonlarca insanı sömürgeleÅŸtirdi ve öldürdü hiç mi vicdana iliÅŸkin bir ÅŸey hissetmediler diye. Cevap Aydınlanma’da ve bu yüzyılda. Bu adamda. Tanrıya inanmıyordu çünkü tanrıya inanma bilgisi iÅŸine yaramıyordu. Bu kadar net adamdı Jeremy. Fakat tanrı düÅŸüncesinden yola çıkıp da ‘dik-izleme’yi akıl edip Batılı bir kafanın insan için neler yapabileceÄŸini ortaya koydu.

Sonuç: Korkunç. Uzar bu. Uzamasın. Faydacılık dediÄŸimiz ÅŸeyin alıp yürüteni. Ä°ktisat ilmini tedris edenlerin çokça temas ettiÄŸi bir marjinal hedonist puÅŸt. Poe reisin dediÄŸi gibi, küçük bir büyük dolandırıcı kendisi.

‘Plastik ölümsüz’ demiÅŸtim ya. Onu açmam lazım biraz. Bu Jeremy danası, ölmeden biraz önce vasiyet ediyor. Beni mumyalayın da bir camekâna koyun, okulda talebeler görsün diye.

DediÄŸini yapıyorlar, bir sandalyeye oturtuyorlar ve öldüÄŸü 1832 yılından beri her yıl kurucusu olduÄŸu okulun senato toplantılarına onu da dâhil ediyorlar. Ancak mumyalasalar da kafası bir müddet sonra düÅŸüyor Jeremy’nin. Kafasını ayaklarının arasına koyuyorlar onlar da. Yakıştığı yere yani. Ä°ki yüz yıldır sürüyor aynı gerzeklik. Allah akıl versin.

Nasıldır?

İtliktir, puştluktur, kaypaklıktır.

Kaynak: Cins Dergi