İç savaşta en az 14 bin kişi Esed işkencesi altında can verdi

Sivillere yönelik hak ihlallerini belgeleyen SNHR, "26 Haziran Ä°ÅŸkence MaÄŸdurlarıyla Uluslararası Dayanışma Günü" vesilesiyle iÅŸkenceden dolayı hayatını kaybedenlere iliÅŸkin hazırladığı raporu Anadolu Ajansı (AA) muhabiriyle paylaÅŸtı.

Rapora göre, Suriye'de halk ayaklanmasının baÅŸladığı Mart 2011'den bu yana Esed rejimi 173'ü çocuk, 74'ü kadın en az 14 bin 338 kiÅŸiyi iÅŸkence yaparak öldürdü.

En az 132 bin kişinin akıbeti belirsiz

Esed rejimi güçlerinin iç savaÅŸ boyunca en az 1,2 milyon Suriyeliyi alıkoyarak çeÅŸitli iÅŸkenceler uyguladığı belirtilen raporda, bunların bir kısmının hala tutsak olduÄŸu ifade edildi.

Ağ, rejim zindanlarında tutulanlardan kimlik bilgilerine ulaştığı en az 132 bin kişiden haber alınamadığını kaydetti.

Öte yandan rapordan bağımsız olarak, Suriyeli muhalif kaynaklar, halihazırda Esed rejiminin cezaevleri ve sorgu merkezlerinde aralarında kadınların da olduÄŸu en az 400 bin kiÅŸinin tutulduÄŸunu belirtiyor.

İşkence ve hastalıklar can almaya devam ediyor

Esed rejiminin kasıtlı alıkoyduÄŸu kiÅŸileri iÅŸkence yoluyla öldürdüÄŸü vurgulanan raporda, güvenlik birimlerinin iÅŸkence yuvalarına dönüÅŸtüÄŸünün altı çizildi.

Raporda, asılsız suçlamalara baÅŸvurarak "keyfi tutuklamalar" yapan güvenlik birimlerinin, alıkoyduÄŸu kiÅŸilere çeÅŸitli iÅŸkenceler uygulamaya devam ettiÄŸi vurgulandı.

Sorgu ve gözaltı merkezlerine sahip güvenlik birimlerindeki ölümlerin iÅŸkence, hastalık ve tedavi görememekten kaynaklı olduÄŸu kaydedildi.

Alıkonulanların saÄŸlık ÅŸartlarından yoksun yaÅŸadıklarının altı çizilirken rejim zindanlarının çoÄŸunda ortalama 24 metrekarelik odalarda 50 kiÅŸinin kaldığı vurgulandı.

İşkenceciler "dokunulmazlık" hakkına sahip

Suriye'de Baas Partisinin 1963'te ülkedeki iktidarı ele geçirmesinin ardından, suça karışan güvenlik ve ordu güçleri mensuplarının yargılanmasının önü kesildi.

Yasama, yürütme ve yargı gibi ülkenin temel organlarını yarım asrı aÅŸkın süredir elinde tutan rejim, iktidarını güçlendirmek ve muhalif sesleri bastırmak adına güvenlik birimlerindeki çalışanlarının yetkilerini artırdı.

Ağın raporuna göre 1969, 2008 ve 2011'de yapılan düzenlemelerle güvenlik birimi unsurları, askeri polis mensupları ve iÅŸ birlikçilerinin yargılanması engellendi.

Raporda ayrıca yüzbinlerce kiÅŸiye iÅŸkence yaptığı bilinen güvenlik birimlerinin, rejimin lideri BeÅŸÅŸar Esed'in talimatına aykırı hareket edemeyeceÄŸi vurgulanırken suça karışan sorumlular hakkında herhangi bir iÅŸlemin yapılmadığı kaydedildi.

Göstermelik af kararlarına raÄŸmen alıkoymalar sürüyor

SNHR, Esed rejiminin Mart 2011'de baÅŸlayan iç savaÅŸ boyunca açıkladığı sözde 18 af kararı, "hayali" olarak tanımlayarak rejimin Suriyelileri alıkoymaya devam ettiÄŸini vurguladı.

Ağın raporunda Esed rejiminin en son 2 Mayıs 2021'de sözde genel af ilan ettiÄŸi anımsatılırken karara raÄŸmen son 7 haftada 159 kiÅŸinin rejim güçlerince alıkonulduÄŸu belirtildi.

Rejimin güvenlik birimlerinde iÅŸkence ve kötü saÄŸlık koÅŸulları yüzünden de 2 Mayıs'tan bu yana en az 13 kiÅŸinin yaÅŸamını yitirdiÄŸi bilgisine yer verildi.

Rejim 72 farklı iÅŸkence yöntemi kullanıyor

SNHR raporuna göre, Esed rejimi, fiziksel, psikolojik ve cinsel ÅŸiddet içeren 72 ayrı iÅŸkence türü uyguluyor.

Esed rejimi alıkoyduğu kişilere fiziksel olarak 39, sağlık durumlarını ihmalde 6, cinsel istismarda 8, psikolojik işkence ve insan onuruna hakarette 8, askeri hapishane işkencelerinde de 9 farklı metot kullanıyor.

Ayrıca rejimin zorla çalıştırma ve hücrede yalnız bırakma gibi insan haklarına aykırı iÅŸkence uygulamaları da mevcut.

Tutukluların 'koÅŸulsuz' serbest bırakılması çaÄŸrısı

Raporun tavsiyeler kısmında, BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) ve BM Güvenlik Konseyi'nin, rejimin iÅŸlediÄŸi iÅŸkence suçlarına karşı daha ciddi bir tavır sergilenmesi gerektiÄŸi vurgulandı.

Alıkonanlarının tümünün koÅŸulsuz serbest bırakılması çaÄŸrısı yapılan raporda, Esed rejiminin iÅŸlediÄŸi iÅŸkence suçunun kınanması istendi.