ÅžuÅŸa beyannamesi

Sevil Nuriyeva İsmayılov / Star Gazetesi

Tarihi bir sürece ÅŸahitlik ediyoruz, hiç kuÅŸkusuz. Ä°ÅŸgal edilmiÅŸ toprakların iÅŸgalden kurtulmasının ardından, Azerbaycan'ın kültür baÅŸkenti olarak tanımlanan ve stratejik ehemmiyeti yüksek olan ÅžuÅŸa kentinin tarihi anlaÅŸmalar listesine dahil edilmesiyle birlikte, yeni sürecin baÅŸlandığının ilanına tanık oluyoruz.

ÅžuÅŸa beyannamesinin içerdiÄŸi maddelerin anlamına bakıldığında, özellikle 1921 Kars antlaÅŸması ile kıyaslanarak tanımlanması ise, kendi başına tarihi derin sürecin bir parçası olaydan bahsedildiÄŸini görmemiz mümkündür.

Bugüne kadar Azerbaycan ile Türkiye arasındaki tüm anlaÅŸmaların devamı olarak ÅžuÅŸa kentinde daha üst düzeye çıkartılan anlaÅŸmalar silsilesinin ÅŸaheseri ile dünyaya, bölgesel iÅŸbirliÄŸinin yeni formatının ilan edildiÄŸinin ve yeni sürecin Kafkasya'daki yeni dönemin baÅŸlangıcı olarak tanımlanması da tesadüf deÄŸildir.

Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ekonomik, kültürel, stratejik, askeri, enerji ve tüm boyutlardaki anlaÅŸmalara ÅžuÅŸa kentinden yeni ÅŸaheseri anlaÅŸma metninin çıkışının siyasi manası ve dünyaya mesaj anlamında, gücünün boyutunu iyi görmemiz gerek.

ÅžuÅŸa, KarabaÄŸ'ın iÅŸgalinin simge ismi idi. Zafere giden yolda da ÅžuÅŸa'nın özgürlüÄŸü, yeni siyasi durumun boyutu için simge olarak tarihe not düÅŸtü.

Beyannamenin maddelerine ve verilen mesajın içeriÄŸi özellikle Türkiye'nin garantör olarak görülmesi olayın jeostratejik boyunu ve bu boyutun küresel çapta göstereceÄŸi etkisini bize izah etmektedir.

Azerbaycan'ın BM tarafından tanımlanan toprak bütünlüÄŸü çerçevesinde korunması ve her türlü müdahale karşısına Türkiye ile ortak çıkılacağına iÅŸaret eden bu beyannamenin siyasi etkisi ve gücü tartışılmaz derindir.

Azerbaycan'a her hangi bir devlet tarafından ihlal söz konusu olursa, buna Türkiye silahlı kuvvetleri ile birlikte karşı koyulacağını açıktan iÅŸaret eden bu beyannamenin mesajı sadece Ermenistan'a deÄŸildir.

Zengezur koridorunun açılması ve bölgesel istikrarın korunması, barışın temelli kalıcı durum olarak tanımlanmasında da rolü inkar edilemez. Her ne kadar da halen Ermenistan ve Gürcistan'da olumlu yanıt söz konusu olmasa bile, bölgenin bu proje ile alakalı esas güçlerinin olumlu bakması ile sürecin, artık sadece baÅŸlamadığı artık bitmesine az kaldığına dair bize iÅŸaret vermekte.

ÅžuÅŸa beyannamesinde buna da atıfta bulunması, bize konunun sınırlarının belirlendiÄŸinin boyutunun geniÅŸletildiÄŸini ve siyasi baÄŸlayıcı belge haline gelmesi ile beraber start için düÄŸmeye basıldığını anlatıyor.

Bu beyanname ile birlikte biz ileride Türkiye-Azerbaycan arasındaki farklı boyutta ortaklığa ÅŸahitlik edeceÄŸiz anlaşılan. "Tek millet, iki devlet" boyutunun ve sınırlarının geniÅŸletileceÄŸi bu ittifaka, yeni ortakların dahil olacağı ve bu ortaklıkların yeni siyasi merkezin oluÅŸacağına, bizi götürmekte olduÄŸunu da buraya not düÅŸeyim.

Zengezur koridoru ile alakalı medyada çeÅŸitli olumsuz yazıların olmasına gelince ise, BaÅŸkan ErdoÄŸan'ın net yanıtı gerçek tabloyu bize iÅŸaret etmektedir. Rusya'nın konu ile alakalı olumsuz bakamadığını, tam tersi bu yoldan menfaatinin olduÄŸunu defalarca yazmışımdır. ÅžuÅŸa beyannamesine bakıldığında da, maddeler içerisinde yer alan Zengezur koridoru konusunun ana baÅŸlık olarak dahil edilmesi de, bize büyük ölçüde meselenin sorunsuz çözüleceÄŸini bize izah ediyor. Gürcistan'ın kendine has sorunlarının olması da var iÅŸin bir tarafında. Ve tabii ki Ermenistan'ın konu ile alakalı direnmesi! Tabii ki Ermenistan'daki seçimlerin sonuca ulaÅŸması ile birlikte yeni siyasi dönemin baÅŸlamasına da tanıklık edeceÄŸiz. Esas mesele ise, burada belirleyici gücün kimin olmasıdır? ÅžuÅŸa beyannamesi ve içerdiÄŸi maddeler, Türkiye ve Azerbaycan iÅŸbirliÄŸinin ve ortaklığının esas belirleyici güç olduÄŸunun kanıtı gibi karşımızda durmaktadır.