Fas, Hamas'ı ağırlayarak İsrail'e mesaj verdi

Hamas Siyasi Büro BaÅŸkanı Ä°smail Heniyye ve hareketin önde gelen yöneticileri Musa Ebu Merzuk, Husam Bedran, Ä°zzet er-RiÅŸk, Halil el-Hayye, Tahir en-Nunu ve Sami Ebu Zuhri'nin de aralarında yer aldığı 12 kiÅŸilik heyet çarÅŸamba günü 5 günlük ziyaret kapsamında Rabat'a ulaÅŸtı.

Fas'ın Aralık 2020'de Ä°srail'le normalleÅŸme kararı almasının ardından Hamas yetkilileri tarafından Rabat'ın söz konusu adımına yönelik sert açıklamalar yapılmıştı. Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, 10 Aralık 2020'de yaptığı açıklamada, Fas-Ä°srail normalleÅŸmesinin Filistin davasına hizmet etmediÄŸini belirterek, "NormalleÅŸme, iÅŸgalci Ä°srail'i Filistin halkının haklarını inkar etmeye devam etmesi için cesaretlendiriyor." ifadelerini kullanmıştı.

AnlaÅŸmazlık dosyasının dürülmesi

Faslı gazeteci ve iletiÅŸim uzmanı Abdussamed Binibad, Hamas heyetinin Fas'a düzenlediÄŸi beklenmedik ziyarete iliÅŸkin AA muhabirine deÄŸerlendirmede bulundu

Binibad, Hamas'ın söz konusu ziyaretinin Fas-Ä°srail normalleÅŸmesinin ardından Hamas ve Rabat arasındaki anlaÅŸmazlık dosyasının katlanıp bir kenara bırakıldığı anlamını taşıdığını söyledi.

Fas-Ä°srail normalleÅŸmesinin ardından Hamas'ın alışılmamış ve çok sert bir dille Fas'ı eleÅŸtirdiÄŸini hatırlatan Binibad, "Hamas lideri ve hareketten bu kadar çok sayıda üst düzey yöneticinin Fas'a gerçekleÅŸtirdiÄŸi ziyaret iliÅŸkilerin büyük ölçüde geliÅŸtirildiÄŸi ve aradaki anlaÅŸmazlığın sona erdiÄŸi anlamına geliyor." ifadelerini kullandı.

Binibad, Hamas heyetinin ağırlığının ve ziyaretin gerçekleÅŸtiÄŸi zamanlamanın Fas ile iyi iliÅŸkiler geliÅŸtirilmek istendiÄŸi, Fas'ın ise bu durumu memnuniyetle karşıladığının göstergesi olduÄŸunu dile getirdi.

Ä°srail'e mesaj

Fas'ın Hamas heyetini kabul etmesinin Ä°srail'e karşı bazı mesajlar içerdiÄŸini kaydeden Binibad, "Rabat, Hamas heyetini ağırlayarak Fas-Ä°srail normalleÅŸmesinin Filistin'in hakkını yok sayarak Siyonist projeyle bir olmak manasına gelmediÄŸi mesajını veriyor." ifadesini kullandı.

Binibad, Fas'ın Ä°srail'e vermek istediÄŸi diÄŸer bir mesajı da ÅŸöyle ifade etti:

"Fas, Ä°srail ile normalleÅŸmesinin diÄŸer Arap ülkelerinin (BAE, Bahreyn, Sudan) normalleÅŸmesinden farklı olduÄŸu ve Batı Sahra meselesi baÄŸlamında normalleÅŸme yoluna mecbur kaldığı mesajını iletmek istiyor."

Binibad, Fas'ın Hamas heyetini kabul etmesinin ayrıca, Ä°srail'in Fas'taki diplomatik misyon ÅŸefi David Govrin'in Fas BaÅŸbakanı Sadeddin el-Osmani'nin, 22 Mayıs'ta Heniyye'ye Gazze direniÅŸinin zaferi nedeniyle tebrik mektubu göndermesini eleÅŸtirmesine bir cevap niteliÄŸinde olduÄŸu görüÅŸünü paylaÅŸtı.

Binibad sözlerini ÅŸöyle tamamladı: "Fas yönetimi Hamas heyetini kabul ederek aslında Ä°srail'e diyor ki: Osmani'nin Hamas liderini tebrik etmesine itiraz ettiyseniz eÄŸer, iÅŸte Hamas burada, onları kendi topraklarımızda ağırlıyoruz."

Ä°srail'in Fas'taki diplomatik misyon ÅŸefi Govrin, 15 Haziran Salı günü Twitter hesabında, "Fas BaÅŸbakanı Osmani'nin Hamas ve Ä°slami Cihat örgütlerini destekleyen ve tebrik eden açıklaması beni öfkelendirdi." ifadesini paylaÅŸmış ancak birkaç saat sonra paylaşımını silmiÅŸti.

Ä°liÅŸkilerin geliÅŸtirilmesi

Sidi Muhammed bin Abdullah Üniversitesi Siyasi Bilimler Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Halid Yamut da, Hamas heyetinin ziyareti ülkedeki bir partinin daveti üzerine olsa da, Fas yönetimi uygun görmeden ve yönlendirmesi olmadan böyle bir davetin söz konusu olamayacağını söyledi.

Yamut sözlerini ÅŸöyle sürdürdü: "Hamas liderinin ülkede ağırlanması Fas'ın dış politikasını dayandırdığı temel ilkelere baÄŸlı olduÄŸuna ve Filistin davasını dış politikasının merkezine koyduÄŸuna dair Fas siyasi sisteminden dünyaya verilen bir mesaj niteliÄŸi taşıyor."

Fas siyasi sisteminin Filistin davasının geçirdiÄŸi dönüÅŸümün boyutunun farkında olduÄŸunu kaydeden Yamut, Hamas'ın Filistin davasının önemli bir bileÅŸeni ve merkezi bir tarafı olduÄŸunu aktardı.

Yamut, Fas'ın Hamas hareketi ile geliÅŸtirdiÄŸi iliÅŸki ile Hamas-Ä°srail arasındaki dolaylı iliÅŸkide üçüncü bir taraf rolünü oynamaya çalıştığını sözlerine ekledi.

Fas-Ä°srail iliÅŸkilerinde normalleÅŸme

Rabat ile Tel Aviv arasındaki düÅŸük düzeyli iliÅŸkiler, 1993'te Filistin KurtuluÅŸ Örgütü (FKÖ) ile Ä°srail arasında imzalanan Oslo AnlaÅŸması'nın ardından baÅŸlamış ancak 2. Ä°ntifada'nın patlak vermesinin ardından 2002 yılında Fas bu iliÅŸkileri durdurmuÅŸtu.

Fas Kralı 6. Muhammed, 10 Aralık 2020'de Ä°srail ile iliÅŸkilerin "en yakın zamanda" kurulacağını açıklamıştı. Aynı gün dönemin ABD BaÅŸkanı Donald Trump da yaptığı açıklamayla Fas ve Ä°srail'in tam diplomatik iliÅŸki kurulmasına yönelik anlaÅŸmaya vardığını duyurmuÅŸtu.

Fas, bu kararla BirleÅŸik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Sudan'ın ardından 2020'de Ä°srail'le normalleÅŸme anlaÅŸmasına varan dördüncü Arap ülkesi olurken, MaÄŸrib bölgesinde ise ilk ülke olmuÅŸtu.

Fas ile İsrail 22 Aralık 2020'de diplomatik ilişkilerin normalleştirilmesi kapsamında 4 anlaşma imzalamıştı.