İngiltere ile AB, anlaşmaya varamadı

Ä°ngiltere ile Avrupa BirliÄŸi (AB) arasında Brexit anlaÅŸmasının Kuzey Ä°rlanda'da uygulanmasına iliÅŸkin müzakereler uzlaşıya varılamadan sona erdi.

İngiltere Brexit Bakanı David Frost ve Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic Londra'da bir araya geldi.

GörüÅŸmeler öncesinde konuÅŸan Frost, anlaÅŸmaya varmak için zamanın tükenmekte olduÄŸu konusunda uyararak AB'yi Büyük Britanya'dan Kuzey Ä°rlanda'ya giden malların kontrolünde "saÄŸduyulu" bir yaklaşım benimsemeye çağırdı.

Sefcovic ise Ä°ngiltere'nin tek taraflı olarak kontrolleri ertelemeye karar vermesi halinde Brüksel'in "katı ve kararlı" ÅŸekilde hareket edeceÄŸini belirtti.

3,5 saatlik görüÅŸmelerin ardından yeniden açıklama yapan Frost, "açık ve dürüst" ÅŸekilde konuÅŸtuklarını ancak Kuzey Ä°rlanda Protokolü'ne iliÅŸkin bir ilerleme kaydedilemediÄŸini duyurdu.

Ancak iki tarafın görüÅŸmeye devam etmeyi kararlaÅŸtırdığını vurgulayan Frost, "Gerçekten yapmamız gereken ÅŸey, Belfast Hayırlı Cuma AnlaÅŸması'nı destekleyen, Kuzey Ä°rlanda'daki barış sürecini destekleyen ve her ÅŸeyin normale dönmesini saÄŸlayan bazı çözümleri acilen bulmak." dedi.

- Anlaşmazlığa neden olan protokol

Brexit anlaÅŸmasının bir parçası olan Kuzey Ä°rlanda Protokolü, BirleÅŸik Krallık'ın parçası olan Kuzey Ä°rlanda ile AB üyesi Ä°rlanda Cumhuriyeti arasındaki ticareti düzenliyor.

Protokole göre Brexit'e raÄŸmen Kuzey Ä°rlanda, AB'nin gümrük birliÄŸi kurallarına tabi olmaya devam ediyor. BirleÅŸik Krallık'ın geri kalanıyla ticareti Kuzey Ä°rlanda limanlarında gümrüÄŸe tabi tutuluyor.

Katolik ayrılıkçılar ile Ä°ngiltere'yle birlik yanlısı Protestanlar arasındaki savaşı sona erdiren Hayırlı Cuma AnlaÅŸması gereÄŸi, kontrollerin yapılabildiÄŸi fiziki bir kara sınırı oluÅŸturulamıyor. Bu yüzden kontrollerin ancak denizde yapılması kararlaÅŸtırılsa da uygulanmasında sorunlar yaÅŸanıyor.

Protokolün ticarete zarar verdiÄŸini ve Kuzey Ä°rlanda'nın BirleÅŸik Krallık'taki konumunu tehdit ettiÄŸini savunan Protestanların protokole karşı mart ve nisan aylarında gösterilerde otobüs ve araçlar ateÅŸe verilmiÅŸti. Protestoların ayrıca Katoliklerle çatışmaları yeniden baÅŸlatmasından endiÅŸe edilmiÅŸti.

- Ä°rlanda sorunu

Ä°ngiliz imparatorluÄŸunun ilk sömürgesi Ä°rlanda adasından Ä°ngiltere'nin elinde kalan kısmı teÅŸkil eden Kuzey Ä°rlanda, 1960'lı yıllardan 1998'e kadar Katolik ayrılıkçılar ile Ä°ngiltere'yle birlik yanlısı Protestanlar arasındaki çatışmalara ve terör olaylarına sahne olmuÅŸtu. 40 yıla yayılan ve "Sorunlar" diye anılan yıllarda terör olaylarında 3 bin 500 kiÅŸi hayatını kaybetmiÅŸti.

Ada ancak 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma AnlaÅŸması ile sükunete kavuÅŸurken, Kuzey Ä°rlanda'da çatışan tarafların ortaklığına dayalı bir bölgesel yönetim kurulması üzerinde anlaşılmıştı.

Belfast AnlaÅŸması olarak da bilinen metinler, Kuzey Ä°rlanda'da bugün yürürlükte olan bölgesel yönetimin temelini oluÅŸturuyor.

Barış anlaÅŸmasının üzerinden geçen 20 yılı aÅŸkın süreye karşın, bölge halkı arasında güven tam olarak tesis edilebilmiÅŸ deÄŸil.