Sosyal Medya

Kapitalizm: Kimdir, nedir ve nasıldır?

03-06-2021 13:08

Kapitalizm, insanlığa soylu bir ahlak ve fıkıh sistemi sunan İslam’dan yüz çevrilmesinden sonra insanoğlunun elinde kalan parlak ambalaja sarılmış cazibeli bir hayvan leşidir.


Nedir?
 
Kısa ve öz anlatacağım, iyi dinleyin. Olay ÅŸu; mesela aÄŸacın az olduÄŸu bir bölgede yaşıyoruz ve insanlara ahÅŸap sandalye satmak istiyoruz. Etrafa baktık, insanlar ahÅŸap sandalyeye ilgililer. Ne gerekiyor bunun satışın gerçekleÅŸmesi için?
 
Ä°ki ÅŸey. Birincisi hammadde, yani aÄŸaç; ikincisi de o aÄŸacı sandalyeye dönüÅŸtürecek iÅŸ gücü. Güzel. Bölgede aÄŸaç yok demiÅŸtik dolayısıyla aÄŸacı satın alacağız. Åžimdi ne gerekiyor? Para. Yani toplamda yine iki ÅŸeye ihtiyacımız var. Biri para, diÄŸeri iÅŸ gücü. Diyelim ki sizde para var ama sandalye yapmayı bilmiyorsunuz. Ne yapacaksınız? Ondan kolay ne var. Sandalye yapabilen bir ustayı iÅŸe alacaksınız. Artık üretimi yapıp satabilirsiniz. Gelsin paralar. Ustaya ne kadar vereceksiniz peki? Kazandığınızın yarısını mı? Hayır. Asgari ücret. Çanlar tam olarak bu noktada çalıyor iÅŸte. Neden? Bilmiyoruz. Sandalye satma fikri için ‘para’ ve ‘iÅŸgücü’, yüzde elli yüzde elli ortak gereklilik iken, üretim aÅŸamasında her ÅŸey karışıyor. Organizasyon giderleri mi diyeceksiniz? HoÅŸ geldiniz. Bu hikâye burada dursun ama o soruyu düÅŸünün siz. Sahiden ‘neden?’
 
Modern küresel iktisat, kusursuz bir sahtekârlıktır. Bunu unutmayın. Bir sürü acayip kavramların gölgesinde ÅŸekillenir çünkü. Yukarıdaki örnekte paraya sahip olan kiÅŸinin, hem iÅŸçinin ücretini, hem sandalye fiyatını, hem de sandalyenin ahlakına karar verebildiÄŸi sisteme kısaca kapitalizm diyoruz iÅŸte. Parası olan düdüÄŸü çalıyor anlayacağınız.
 
Berbat, kötü, lanet, rezil, leÅŸ bir ÅŸey mi peki bu? Bu tartışılır. Maalesef ben deÄŸil, “biz” tartışılır kılıyoruz bunu. Hepimiz. Kapitalizm, verimliliÄŸi esas kabul ettiÄŸi için sürekli geliÅŸme ortamı sunuyor bize. Iphone 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve nihayet 7s. Yeni modelimizde kulaklık giriÅŸi yok diyorlar, hemen edinmek için harekete geçiyoruz. Bize mutluluk veren ÅŸeylerin hemen tamamını saÄŸlayan ÅŸey kapitalizm. Ne yazık ki. Niye eleÅŸtiriliyor peki? ÇeÅŸitlilik anlamında zenginlik doÄŸuruyor evet ama adaleti ortadan kaldırdığı için eleÅŸtiriliyor. Kim eleÅŸtiriyor peki? Fakirler. Öyleyse devam. Ne istiyordunuz? Demokrasi, insan hakları, özgürlükler ve bolca bilimsellik. Onları isteyince yanında bunu da veriyorlar. Batı’da her ÅŸey net. Tanrı olmadığı için böyle sorunlar da yok. Ama insan olmayı sırtlan olmaktan ayıran gerçekleri hatırlayınca rahatsızlık uyanıyor. En rezil ve ayırıcı vasfı: ana ilkesinin karlılık olmasıdır. Ne olursa olsun, neye raÄŸmen olursa olsun kar edebiliyorsan her ÅŸey yolundadır. (Ama beyaz adam balıklar tükendiÄŸinde bir gün doların yenmeyeceÄŸini anlayacak.)
 
16. yüzyıl ilk kravatını taktığı tarih. Fakat bu öyle herhangi bir izm deÄŸil. Çok canlı, çok hareketli, çok kıvrak, çok yapışkan bir ÅŸey. Sürekli kendini yenileyebiliyor. Özel mülkiyete ve ücretli emeÄŸin sömürülmesi fikrine dayanıyor. Neden ücretli emeÄŸi sömürüyorlar peki? Açık. Çünkü parası yok. Tanrı öldü, diyordu ya Nietzsche abimiz. Hah, onun yerine bunu koydular iÅŸte.
 
Nasıl kendini yeniliyor peki? Yine aynı örneÄŸe gidelim. Sandalye yapıyorsunuz, iÅŸleri büyüttünüz. Sandalye yapabilen 100 adet usta aldınız dükkâna. Sonra Sanayi Devrimi… Makinalar geldi. Artık seri üretim yapıyorsunuz.
 
Ama artık makineler sayesinde aynı iÅŸi 50 iÅŸçiyle yapabilirsiniz. Tam burada bir karar vermeniz gerekiyor. Ya 50 iÅŸçiyi iÅŸten çıkaracaksınız ya da 100 iÅŸçinin toplam çalışma sürelerini yarı yarıya azaltacaksınız. Burada ne yapmak gerekiyor? 50 iÅŸçiyi iÅŸten atmak mı? Yo dostum yo. Hemen her zaman olduÄŸu gibi toplam karlılığa bakılır. Hangi şık daha çok kazandırırsa o tercih edilir. Mikro ölçekte tabiki elli iÅŸçiyi iÅŸten çıkarmak mantıklı olandır. Ama makro ölçekte ÅŸunları da düÅŸünür kapitalist sistem: EÄŸer bir iÅŸleri olmazsa satın da alamazlar. DiÄŸer 50 iÅŸçi için de harcama yapabilecekleri zaman dilimini onlara vermezseniz satın alamazlar. Åžeytanın aklına gelmez bir kâfirlik.
 
Neyse geçen aylarda burada John Locke namussuzu vardı ya. Onunla bile rabıtası var bunun. Karlılık fikri haliyle ‘ahlak’ fikrini de ortadan kaldırıyor. Tam bu noktada karlı olduÄŸu için bütün bir Afrika’nın sömürgeleÅŸtirilmesi fikri doÄŸuyor. Ama bir dakika, hepsi açlıktan ölürse hem iÅŸ gücü hem de pazar ortadan kalkar. O zaman ‘Afrika ölmesin’ baÅŸlıklı BM kampanyaları da devreye girmeli. Son fotoÄŸraf ÅŸu: Tüm dünyada üretilen gelirlerin yarısını 8 büyük ülke paylaşırken, en fakir 50 ülke toplam gelirin yüzde sekizini dahi alamıyor. Ä°ÅŸte bu numaraların ikinci ve üçüncü dünya ülkeleri tarafından görülmesi üzerine ortaya ne çıkıyor:
 
 
Yeni kavramlar. Bir sürü. Kapitalizme makyaj fikri yani. “Vicdanlı Kapitalizm” oradan doÄŸuyor. Sanki iÅŸletme belgesi alınca, kadın satmanın adı deÄŸiÅŸecekmiÅŸ gibi.
 
Tabi sadece iktisadi bir kavram deÄŸil bu. Artık sosyal, kültürel falan filan bir kavram da… Yerimiz bitti yoksa devam ederdim.
 
Ezcümle kapitalizm, insanlığa soylu bir ahlak ve fıkıh sistemi sunan Ä°slam’dan yüz çevrilmesinden sonra insanoÄŸlunun elinde kalan parlak ambalaja sarılmış cazibeli bir hayvan leÅŸidir. Hepimiz ona heves edip, onun çeperinde yaşıyoruz. (Bu bölüm için ÅŸarkı: Kendim ettim, kendim buldum).
 
Kimdir?
 
Adam Smith. “Piyasa, en adil hakemdir” diyen çeribaşı bu alçak. Altta kalanın canı çıksın diyebilme ahlakına sahip ortalama bir Ä°ngiliz iÅŸte. Aslında bu günah, tek kiÅŸinin sırtına yüklenemez. Kapitalizm dediÄŸimiz çamurun, doÄŸrudan bir mucidi yok. Ä°stisnasız hepsi Batılı bir takım alçakların el birliÄŸiyle açıldı bu devasa çukur. Batı’nın insanlığa katkısı. Ä°nsanoÄŸlunun kiri bu.
 
Sistemlendiren alçakların başında geliyor Adam Smith. Yoksa pekala Keynes de olabilirdi. Servetin kaynağı olarak insan emeÄŸini görmüÅŸ olması bir ÅŸeyi deÄŸiÅŸtirmiyor. Çok bilmiÅŸler ‘Ä°ngiliz deÄŸil ki o‘ diyecekler. Duyuyorum. Gerçekten Ä°ngiliz. BaÅŸkası böyle olamazdı.
 
Nasıldır?
 
Sırtlan hayvanını bildin mi? Irkçılık gibi olmasın ama onun aslen Ä°ngiliz olduÄŸunu düÅŸün. Ama Amerika’da yaşıyor. Öyle bir ÅŸey.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.