Sosyal Medya

Önemli Şahsiyetler

Meclis'in sevilen kabadayısı Malatyalı Hamido'nun meçhul ölümü

08-05-2021 15:07

Hamido, sert ve kavgacı mizacını mazlumu ezmek yerine inandığı doğruları savunmak adına kullanması sebebiyle halk tarafından çok sevildi



Türk siyasetinin en renkli ve ÅŸahsına münhasır simalarından birisi ÅŸüphesiz, Hamido olarak bilinen, Hamid FendioÄŸlu idi. 
 
CHP'nin hâkim olduÄŸu siyasi bir atmosferde, 1946 yılında Demokrat Parti Malatya Gençlik Kolları'nda siyasi hayata atıldı. 
 
Aslına bakılırsa Hamido'nun baÅŸka çaresi de yoktu. 
 
 
Hayatı boyunca CHP ile kavga etmiÅŸ, yıllar sonra Belediye BaÅŸkanı olduÄŸu Malatya'da makam odasını "Elli yıllık pislik baÅŸka türlü geçmez" diyerek zemzem suyu ile yıkatacak kadar Halk Partisi ile hasım yaÅŸamıştı.
 
Bugün çoÄŸunlukla Malatyalılar tarafından bilinip hatırlansa da saÄŸ siyasetin içerisindeki en kritik hadiselerin tam ortasında Hamido hep vardı.
 
Yassıada'da Menderes'in, iktidara yürürken Demirel'in ve saÄŸ siyasetin içinde isyan ateÅŸi yakıldığında Ferruh Bozbeyli'nin hemen yanında Hamido vardı.
 
Ferruh Bozbeyli
 
Hamido, kendisine kabadayı denilmesine kızmıyordu; ona göre kabadayının 'fos' olanından endiÅŸe edilmeliydi. 
 
Onun kabadayılık anlayışının merkezinde mertlik vardı. 
 
 
Bu mertliÄŸin ahlakında da sözünü dobra dobra söylemek vardı ki korumalığını yapacak kadar yakın olduÄŸu Adnan Menderes'e dahi sözünü sakınmaması nedeniyle başına iÅŸ açacak ve polis tarafından bir sene boyunca her yerde kovalanacaktı. 
 
Oysa düÅŸmanları kavgayı onun kadar mert yapmayacaklardı; gelini ve iki torunu ile beraber onu en ÅŸenaat ÅŸekilde yok edeceklerdi.
 
Uslanmayan bir kavgacı
 
DoÄŸu'da birçok vilayette söyleniÅŸin kolay olması için ismin sonuna 'O' ünlüsü getirilirdi. Bu sebeple Ahmet Ahmedo, Süleyman Sülo ve Hamid Hamido olabilirdi. 
 
Hamid FendoÄŸlu'na bu sebeple Hamido denilirdi. 
 
 
Hamido, bugün de güçlü bir aÅŸiret olarak varlığını sürdüren Ä°zollulara mensup varlıklı bir ailenin çocuÄŸu olarak dünyaya geldi. 
 
Gençlik yıllarında Malatyalı önemli politikacılar Recai Kutan ve Turgut Özal gibi isimlerle dostluk kurdu ve politik olarak hep iliÅŸki içinde oldu; ama hayatını asıl etkileyen olaylar zinciri milli duygulara sahip ÅŸair ve yazarların Ä°nönü döneminde mütemadiyen Malatya'ya sürülmesi oldu.
 
Bu isimlerin içerisinde Vasfi Kocatürk, Orhan Åžaik Gökyay ve Arif Nihat Asya gibi isimler bulunuyordu. 
 
Öyle ki Hamido, lise son sınıfta politik sebeplerle öÄŸretmenini dövmesi nedeni ile okuldan atıldığında ona sahip çıkacak kiÅŸi Vasfi Kocatürk olacaktı.
 
Hamido, Malatya'da barınamayınca liseyi tamamlamak için Hocası Vasfi Kocatürk'ün yanına EskiÅŸehir'e gidecekti.
 
Kavgacı tabiatı Hamido'nun hayatı boyunca başının dertten kurtulmamasına neden olmuÅŸtu. Bu sebeple sürgün ve hapislerle dolu askerliÄŸi 4 yıla yakın sürmüÅŸtü.
 
Hamido, kavgaları sebebiyle tezkeresini bir türlü alamamış, ÅŸehir ÅŸehir sürülerek askerliÄŸini tamamlayabilmiÅŸti. 
 
Siyasete girdikten sonra Malatya gibi CHP kalesi bir ilde Hamido'nun cesur duruÅŸu BaÅŸvekil Adnan Menderes'in de dikkatini çekmiÅŸ ve onu Ankara'ya davet ederek yakınında tutmaya karar vermiÅŸti.  
 
Hamido çeÅŸitli devlet görevlerinde istihdam edilse de asıl misyonu Adnan Menderes'in yakın korumalığıydı. 
 
Hamido'nun namı Malatya sınırlarını çoktan aÅŸmıştı ve Ankara'da da insanlar Hamido'nun sert duruÅŸundan çekiniyordu. 
 
Bundan dolayı Menderes onu yakınında tutuyordu, ayrıca Hamido, Malatya'da en ücra köydeki muhtara kadar tanıyor ve onların üzerlerinde etkili oluyordu. Bu durum Demokrat Parti'ye büyük bir avantaj saÄŸlıyordu. 
 
Onun Menderes'e bu denli yakın olması 27 Mayıs Darbesi sonrası tutuklanarak Yassıada'ya gönderilmesine neden olacaktı.
 
 
Hamido, Yassıada'da en fazla iÅŸkence gören isimlerin başında geliyordu. Onun Menderes aleyhine dönmesi için yapılan iÅŸkenceler karşılık bulmayacak, Hamido mahkemenin sonuna kadar BaÅŸvekili Menderes'e herhangi bir ihanette bulunmayacaktı.
 
Hamido'nun bu duruÅŸu onu Malatya baÅŸta olmak üzere tüm yurtta bir kahraman haline getirmiÅŸti. Nitekim bu cesareti karşılıksız kalmayacak 1965 seçimlerinde Demirel'in daveti üzerine Adalet Partisi'nden milletvekili adayı olup TBMM'ye girecekti. 
 
Milletvekili olduÄŸunda tıpkı Menderes'in olduÄŸu gibi, Süleyman Demirel'in de yakın korumasıydı.
 
 
Hamido'yu efsaneleÅŸtiren ise TBMM'deki kavgaları olacaktı. 
 
Bağımsız Milletvekili Çetin Altan'a silah çekecek ve Yunus Koçak baÅŸta olmak üzere birçok CHP'li milletvekilini döverek hastanelik edecekti.
 
 
Bu kavgalara komünizm gibi gerekçeler sıralansa da Hamido'nun özellikle CHP'li milletvekillerine yönelik ÅŸiddetinin arkasında dolaylı bir Yassıada intikamı vardı.
 
Nitekim Hamido'nun popülitesi TÄ°P ve CHP'li vekillere saldırdıkça artması, kendi partisinde de rahatsızlık oluÅŸturmuÅŸtu; çünkü askerin nefesi hala Demirel'in ensesindeydi. Bu durum ordu tarafından hoÅŸ karşılanmayabilirdi. 
 
 
 
Elbette Hamido'nun tek vukuatı kavgacı tavrı deÄŸildi. O, Süleyman Demirel'in bir ÅŸekilde kendi tabanı ve ordu arasında denge kurmaya çalıştığı 'Demokrat Parti mirası' konusunda da HamidoluÄŸunu yapmaktan çekinmiyordu.
 
Bir yandan Meclis kürsüsünde açıktan açığa Menderes ve Bayar propagandası yapıyor ve bir yandan da Demokrat Partililerin siyasi yasaklarının kaldırılması talebini üst perdeden dile getiriyordu.
 
Üstelik Hamido bu taleplerini yarım ağızla ve birilerinin ayağına basmamaya çalışarak deÄŸil, üst perdeden ve sert bir ÅŸekilde dile getiriyordu.
 
 
Sonuç itibarıyla Süleyman Demirel'in buna bir son vermesi gerekiyordu; bu yüzden Malatyalı kabadayı Hamido'yu Adalet Partisi'nden resmen ihraç etti.
 
Bu karar Hamido'nun beklemediÄŸi bir durum deÄŸildi. Vakit kaybetmeden ihraç edilen ve istifa eden arkadaÅŸlarıyla beraber Demokratik Parti'yi kurdular.
 
Bu parti iktidara gelemese de Süleyman Demirel'in siyasi saltanatını yıkacaktı. Demirel sonraları Hamido gibi isimleri ihraç etmesine ÅŸu sözlerle hayıflanacaktı;
 
GeçmiÅŸteki en büyük hatam bir kısım arkadaÅŸlarımın AP'den kopmalarını ve Demokratik Parti'yi kurmalarını engelleyememiÅŸ olmamdır. Onları bizimle beraber kalmaya razı edebilirdim. Bunun için yeterli çabayı göstermediÄŸim için kendimi tenkit ediyorum.
 
DP'nin kurulması, AP'yi ve onun uzantısı olan DoÄŸru Yol Partisi'ni hiçbir zaman tek başına iktidar yapmamıştır. Hem de 1971'den 1983'e kadar saÄŸlıksız koalisyon ve ihtilal hükümetlerine Türkiye'yi mahkûm etmiÅŸtir.
 
Hamido, Demokratik Parti'den aday olmuÅŸ; ancak milletvekili olarak seçilememiÅŸti. Bu hadise sonrası bir süre kendisini nadasa çeken Hamido, siyasete dönüÅŸünü ÅŸu sözlerle açıklayacaktı;
 
Dere ıssız, tilki bey olmuÅŸ, biz sahneden çekildik, yeni fos kabadayılar türedi.
 
Malatya'nın çatı adayı
 
Hamido vekil seçilememiÅŸse de Malatyalılara küsmemiÅŸti; çünkü Malatya'da onun kadar yüksek profilli baÅŸka bir siyasetçi yoktu ve eninde sonunda kapısının çalınacağını iyi biliyordu.
 
Necmettin Erbakan, Hamido'yu kendi saflarında siyaset yapmaya davet etmişse de Erbakan ile belli konularda anlaşamamaları bu davetin karşılıksız kalmasına neden olmuştu.
 
Nitekim 1977 Yerel Seçimlerinde CHP'nin kalesi Malatya'da saÄŸ partilerin tabanı aralarındaki ayrılığı fiilen bir kenara bırakarak Hamido'yu çatı aday olarak destekledi. 
 
Sonuç CHP için tam bir hezimetti. Hamido, CHP'nin yaklaşık 55 yıllık Malatya hâkimiyetini yıkarak Belediye BaÅŸkanı koltuÄŸuna oturdu. 
 
Hamido, öldürüldüÄŸü tarihe kadar Malatya'ya yaklaşık 4 ay hizmet etmiÅŸ; ama bu kısa sürede dahi farkını ortaya koymuÅŸtu.
 
Hamido, liyakat ve adaleti öne çıkardığı belediyecilik anlayışı için ÅŸunları söylüyordu;
 
Kanalizasyon, asfaltlama, mezarlık, ÅŸantiye yapımı, makine alımı, un ve ekmek fabrikasının inÅŸası tesisatı iÅŸine sarf edilmek üzere bu paraya ihtiyacımız var. Bu parayı projeler için alıyoruz, bu nedenle amaç dışında kullanımının önüne geçmiÅŸ olacağız.Hangi amaç için alındıysa onun için sarf edilecektir.
 
Ankara'da birçok belediye baÅŸkanı yardım almak talebinde bulunuyordu. Bunlar içerisinde 20 milyon lira ile en yüksek meblağı ben aldım. Çok güçlük çıkardılar ve çok çaba harcadım. Sizden istirhamım bu parayı alıp memlekete hizmet edelim.
 
Hamido'nun ölümü ve sonrası
 
Hamido bir kutuya büyük bir uzmanlık ile yerleÅŸtirilmiÅŸ bombanın infilak etmesi sonucu 17 Nisan 1978 tarihinde hayatını kaybetti.
 
Hamido'nun hediye olarak gelen kutuyu yanlarında iken açması sebebiyle iki torunu ve gelini de bu elim suikastta hayatlarını kaybetti.
 
Bu cinayetlerin hemen arkasından tarihe 'Malatya Olayları' olarak geçen elim hadiseler baÅŸ göstermiÅŸti. 
 
CHP'den Meclis Araştırması talebi
 
Yıllar sonra bu suikastın arkasındaki gerçek faillerin bulunması için TBMM'ye bir Meclis AraÅŸtırması önergesi verecek olan parti ise Hamido'nun hayatı boyunca kavga ettiÄŸi CHP olacaktı.
 
CHP'li Vekil Veli AÄŸbaba önergede ÅŸunları söyleyecekti; 
 
Hamit FendoÄŸlu cinayetinin arkasından yüzlerce kiÅŸinin yaralandığı ve olayların ardından sadece ev malzemesi çalmakla suçlanan 1 kiÅŸi tutuklanmıştır. Olayların olduÄŸu dönem ve sonrasında devletin resmi kurumları olayın çözülmesi için gerekli hassasiyeti göstermemiÅŸ, dönemin üst düzey yetkililerine defalarca yapılan baÅŸvurular sonuçsuz kalmıştır.
 
Dava dosyası 1998 tarihinde zamanaşımı nedeniyle kapatılmıştır. Hamit FendoÄŸlu'nun katledilmesi ve ardından baÅŸlayan 'Malatya Olayları'nın tüm yönleriyle ele alınarak gerçeklerin ortaya çıkarılabilmesi amacıyla Anayasa'nın 98, Ä°çtüzüÄŸün 104 ve 105'inci maddeleri uyarınca Meclis araÅŸtırması açılmasını arz ve teklif ederiz.
 
Hamido, sert ve kavgacı mizacını mazlumu ezmek yerine inandığı doÄŸruları savunmak adına kullanması sebebiyle halk tarafından çok sevildi. 
 
Yassıada'da iÅŸkence altında dahi Menderes'e ihanet etmeyen sayılı isimlerden olması ve vekil olduktan sonra, belki doÄŸru bir tavır olmasa da, kavgacı yönüyle Demokrat Partililerin intikamını almaya çalışması ve komünizm karşıtlığı büyük halk kitleleri tarafından sempatiyle karşılandı. 
 
Elbette, mecliste vekillere silah çekmek ya da senatörleri hastanelik etmenin izah edilecek bir tarafı yoktu; ama nevi ÅŸahsına münhasır kiÅŸiliÄŸi ile bugün de, baÅŸta Malatya siyasetinde olmak üzere, hayırla yâd ediliyor.
 
 
Müellif: Mehmet Mazlum ÇELÄ°K / Kaynak: The Independent Türkçe
 
*Daha ayrıntılı bir okuma için Ahmet Dinç'in 'Meclis' in Son Kabadayısı (Ä°lk Faili Meçhulü): Hamido' eseri ve Canan Katılmış / Abdülkadir Baharçiçek'in 'Malatya'da Yerel Siyasetin DönüÅŸümü Üzerinde Hamit FendoÄŸlu'nun (Hamido) Etkisi'
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.