Sosyal Medya

Özel / Analiz Haber

Ukrayna’da artan gerilim ve Rusya’nın hedefleri

07-04-2021 09:40

Ukrayna’nın doğusunda başlattığı hibrit savaşın yedinci yılının dolduğu günlerde Rusya Kiev’e yeniden kol gücü gösteriyor.



Ukrayna’nın doÄŸusunda baÅŸlattığı hibrit savaşın yedinci yılının dolduÄŸu günlerde Rusya Kiev’e yeniden kol gücü gösteriyor. Donbass sınırına askeri yığınak yapılıyor, çatışma bölgesinden ateÅŸ haberleri geliyor, Rusya yetkililer üst perdeden tehditler savuruyor; yani alışılagelmiÅŸ “Ukrayna Rusları katlediyor”, “NATO savaÅŸa hazırlanıyor” propagandası yine devrede. Peki neden? Rusya gerçekten savaşı alevlendirmeye ve Donbass’ta yedi sene önce baÅŸlattığı iÅŸgali tamamlamaya mı hazırlanıyor, yoksa Kiev’i baÅŸka konuda/konularda köÅŸeye sıkıştırmak için açık yaraya mı basıyor? Hangisi?​​​​​​​
Donbass’ta gerçekten neler oluyor?
Rusya’nın 2014’te Kırım’ın iÅŸgalini tamamladıktan hemen sonra Ukrayna’nın doÄŸusunda baÅŸlattığı hibrit savaÅŸ yedi yıldır aralıksız devam ediyor. Elle tutulur sonucu olmayan “Normandiya dörtlüsü” görüÅŸmeleri, daha imzalanmadan kadük kalan Minsk protokolleri, Ukrayna iç politikasını etkilemek için yapılan göstermelik esir deÄŸiÅŸimleri ve yarım yamalak uygulanan ateÅŸkes anlaÅŸmalarının gölgesinde yedi yıldır devam eden bir savaÅŸ ve kısmî bir iÅŸgal var. Ukrayna ordusu Rusya’nın savaşın ilk aylarında ele geçirdiÄŸi bölgelerin önemli kısmında kontrol saÄŸlasa da, özellikle Donetsk yakınlarındaki Gorlovka ve Mariupol’un yakınlarında ve Aleksandrovka ve Marinka arasında kalan bölgelerde sıcak çatışma eksik olmuyor. Debaltsevo, Avdiivka, Lugansk’a baÄŸlı Jelobok ve Zolotoe yerleÅŸim birimlerinden de zaman zaman çatışma haberleri geliyor. Rusya’nın keskin niÅŸancı ve mayın döÅŸeme gruplarının bölgedeki aktif faaliyetleri de, Ukrayna ordusunun sürekli nöbet deÄŸiÅŸimi de Donbass bölgesinin artık alışılagelmiÅŸ halleri. En son Haziran 2020’de imzalanan ve ağır aksak devam eden ateÅŸkes anlaÅŸmasının süresinin bu yılın başında dolmasıyla birlikte, bölgede tamamen kontrolsüz bir gerilim meydana geldi. Åžubat sonu, Mart başından itibaren ise bu gerilim giderek tırmanıyor. Sadece Mart başına kadar bölgede Ukrayna’nın kaybettiÄŸi asker sayısı 15. Bu sayı son bir haftada daha da artmaya baÅŸladı.
Rusya “Donbass’ta büyük savaÅŸ” propagandasına Åžubat’ta baÅŸladı. Ukrayna CumhurbaÅŸkanı Vladimir Zelenskiy’nin “Putin’in adamı” olarak bilinen Viktor Medvedçuk ve çevresine yaptırım uygulamasının hemen ardından, Putin’in basın sözcüsü Peskov’dan “Donbass’ta gerilim” uyarısı geldi. Peskov’un açıklamasına ilerleyen günlerde Rus medyasındaki “Donbass’ta büyük savaÅŸ hazırlığı” haberleri eÅŸlik etti. Rusya televizyonlarında Ukrayna CumhurbaÅŸkanı’nın ofisine füze darbesi indirilmesine iliÅŸkin tartışmalar yapılırken, Kremlin’in siyaset uzmanları Ukrayna’nın güneydoÄŸusunun Rusya’yla birleÅŸtirilmesi konusunu yeniden dillendirmeye baÅŸladı. Bu sırada Rusya gazetelerinde ise Ukrayna yönetiminin Azerbaycan’ın DaÄŸlık KarabaÄŸ’daki baÅŸarısından etkilendiÄŸine ve KarabaÄŸ savaşının en etkili aracı olan Türk SÄ°HA’larına güvenerek savaÅŸ baÅŸlatmaya hazırlandığına iliÅŸkin “analizler” yer alıyordu.
26 Mart’ta Donbass’taki cephenin Gorlovka istikametinden ilk ciddi çatışma haberi geldi. Åžum ilçesi etrafındaki saldırıda dört Ukrayna askeri hayatını kaybetti, iki asker de yaralandı. Ukrayna Genelkurmay BaÅŸkanı Ruslan Homçak parlamentonun 30 Mart’taki olaÄŸanüstü toplantısında, Rusya’nın iÅŸgal edilmiÅŸ bölgeler ile sınırdaki Bryansk, Voronej, Rostov vilayetlerine ve Kırım’a askeri yığınak yaptığını açıkladı. Ukrayna ordusuna savaÅŸ hazırlığı emri verildi. Kiev Rusya’ya yönelik yaptırımları kaldırmak için fırsat kollayan AB liderlerinden umudu kesmiÅŸ olacak ki NATO ülkelerinden ve özellikle ABD’den Rusya’nın saldırganlığına karşı somut destek talebinde bulundu. ABD’den gelen mesajlarda durumun takip edildiÄŸi ve NATO müttefikleriyle müzakere edildiÄŸi bildirildi. Gerilim sürerken ABD BaÅŸkanı Biden’ın Zelenskiy’i araması ise Rusya’nın hamlesinin Washington’da görüldüÄŸü ÅŸeklinde yorumlandı.
 
 
Rusya yeniden iÅŸgal giriÅŸiminde bulunur mu?
 
Yüksek tonlu açıklamalara, Donbass’ta her gün duyulan ateÅŸ seslerine ve askeri yığınak görüntülerine raÄŸmen, pek çok uzman Donbass’ta büyük bir savaÅŸ yaÅŸanma ihtimalinin henüz zayıf olduÄŸunu düÅŸünüyor. Zira bu, Rusya devlet baÅŸkanının Donbass’taki gerilimi yükseltme yönündeki ilk giriÅŸimi deÄŸil ve Putin her defasında bu tür gerilimlerle bölgedeki oyun kurucunun kendisi olduÄŸu mesajını vermeye çalışıyor. Bu kez ise bu mesajı vermek için kendince nedenleri bir hayli çok: Zelenskiy’nin (PoroÅŸenko’nun bile yapmadığını yaparak) Medvedçuk ekibine savaÅŸ açmasından Biden’ın “katil Putin” açıklamasına, ABD yönetiminin Kiev’le iliÅŸkilerdeki aktifliÄŸinden Ukrayna ordusunun güçlendirilmesi çabalarına, Kiev’in Kırım Platformu giriÅŸiminden Kırım’ın su sorununa kadar. Bunlara kendi ülkesindeki iç sorunları, özellikle de Navalnıy skandalını da eklersek, yaÅŸananları Rus liderin “bölgenin aÄŸası hâlâ benim; güçlüyüm, istediÄŸimi yaparım” mesajı olarak deÄŸerlendirmek mümkün. Bu mesaj hem Biden ve Zelenskiy’e hem bölge ülkelerine hem de kendi kamuoyuna veriliyor.
 
Fakat bütün bunlar, diÄŸer yandan Kremlin’in Ukrayna ile savaşı yeniden canlandırmaya yönelik bir planının hiç olmadığı anlamına da gelmiyor. Putin yedi yıldır Donbass’ta pasaport dağıtmaktan paralı asker toplamaya, silahlandırmaktan propagandaya kadar, adım adım bir Abhazya, Güney Osetya, Kırım senaryosu uygulamakta. Dolayısıyla, kendisi için kritik önem arz eden herhangi bir konuda Ukrayna yönetimini köÅŸeye sıkıştıramayınca, aynı oyunu yeniden sahneleyeceÄŸini veya saÄŸ gösterip sol vurabileceÄŸini –mesela Donbass’a yığınak yapıp Kırım’a su saÄŸlayan kanalları iÅŸgal giriÅŸiminde bulunabileceÄŸini– öngörmemek mümkün deÄŸil.
 
Özetle, belli ki Putin bölgede yeni bir oyun hazırlığı içinde. Bu oyunun nasıl sonuçlanacağını ise sadece Putin’in niyeti deÄŸil, ÅŸimdiye kadar Moldova’da, Gürcistan’da, Azerbaycan’da, Ukrayna’da sınıfta kalan Batı’nın bölgeyi okuma kabiliyeti ve kararlılık düzeyi belirleyecektir.
 
Analiz: Gönül Åžamilkızı (Kırım’ın Ruslar tarafından iÅŸgalinin anlatıldığı Kırım AteÅŸi kitabının yazarı olan Gönül Åžamilkızı bölge ülkelerinde uzun yıllar muhabir olarak çalışmıştır) 
 
Kaynak: anadolu Ajansı-Analiz
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.