Sosyal Medya

Önemli Şahsiyetler

Aşıklık geleneğinin kadim temsilcisi: Aşık Veysel

22-03-2021 19:32

Aşık geleneğinin en büyük temsilcilerinden halk ozanı Aşık Veysel Şatıroğlu, vefatının yıldönümünde anılıyor.



"Uzun ince bir yoldayım/Gidiyorum gündüz gece/Bilmiyorum ne haldeyim/Gidiyorum gündüz gece" dizeleriyle hafızalara kazınan halk ozanı, 25 Ekim 1894'te Sivas'ın bugün Åžarkışla ilçesine baÄŸlı olan Sivrialan köyünde dünyaya geldi.
 
Annesi Gülizar, babası Ahmet adında bir çiftçiydi. Asıl adı Veysel ÅžatıroÄŸlu olan Aşık Veysel, çocukluÄŸunu ve gençlik yıllarını köyünde geçirdi. Bölgede yaygınlaÅŸan çiçek hastalığına yakalanmasıyla 7 yaşında iki gözünü de kaybeden Aşık Veysel, babasının teÅŸvikiyle 10 yaşındayken saz çalıp ÅŸiir söylemeye baÅŸladı. Büyük ozan, o dönemde saz ustaları Çamşıhlı Ali ve Molla Hüseyin'den ders aldı.
 
Ä°lk evliliÄŸini 1919'da Esma Hanım ile yapan, annesini ve babasını bundan bir yıl sonra kaybeden Veysel ÅžatıroÄŸlu, eÅŸinin kendisini terk etmesi üzerine 1928'de ikinci evliliÄŸini Gülizar Hanım ile yaptı. Veysel'in bu evlilikten Zöhre, Ahmet, Hüseyin, MenekÅŸe, Bahri, Zekine ve Hayriye adlarında 7 çocuÄŸu dünyaya geldi ancak çocuklarından Hüseyin birkaç aylıkken hayatını kaybetti.
 
 
Sivas'ta 1930'lu yıllarda öÄŸretmenlik ve milli eÄŸitim müdürlüÄŸü görevlerinde bulunan ÅŸair ve oyun yazarı Ahmet Kutsi Tecer'in, tanınmasına büyük katkı saÄŸladığı ozanın adı, ilk defa 5 Ocak 1931'de Tecer tarafından düzenlenen "Sivas Aşıklar Bayramı"nda duyuldu.
 
Sazıyla bütün Anadolu'yu dolaÅŸtı
 
Tecer'in davetiyle köy enstitüsünde saz hocalığı da yapan ve Cumhuriyet'in 10'uncu yıl dönümünde Ankara'ya getirilen ozan, daha sonra halkevlerinde, kahvehanelerde ve radyoda ÅŸiirlerini saz eÅŸliÄŸinde okudu. Eski gezginci aşıklar gibi elinde sazıyla hemen hemen bütün yurdu defalarca dolaÅŸan Aşık Veysel'in, ilk ÅŸiir kitabı "DeyiÅŸler" 1944'te yayımlandı.
 
Ömrü yoksulluk ve zorluklarla geçen Aşık Veysel, Cumhuriyet'in 10'uncu yılı için yazdığı destanın yayınlanmasıyla da dikkati çekerken, Arifiye, HasanoÄŸlan, Çifteler köy enstitülerinde halk türküsü öÄŸretmeni olarak 5 yıl görev yaptı. Yurt çapında tanınması 1950'lerde gerçekleÅŸen Aşık Veysel, aynı yıl senaryosunu Bedri Rahmi EyüboÄŸlu'nun yazdığı, Metin Erksan'ın yönetmenliÄŸini üstlendiÄŸi "Karanlık Dünya" adlı bir filmde, yaÅŸadığı Sivrialan köyü çevresiyle birlikte konu edildi.
 
 
Åžiirleri konu bakımından zengin çeÅŸitlilik gösteren Veysel, Yunus Emre'nin etkisindeki ÅŸiirlerinde halk kültürünün mayasına karışan yönleriyle tasavvuftan izler sunarken, Türk edebiyatının ve saz ÅŸiiri geleneÄŸinin büyük ustalarından biri olarak, kendisinden sonra gelenleri etkiledi.
 
Aşık geleneÄŸinin büyük temsilcilerinden biri oldu
 
Duru ve arı bir dille yazdığı ÅŸiirleriyle halkla aydınlar arasında köprü kuran Aşık Veysel'e TBMM tarafından, "Anadilimize ve milli birliÄŸimize yaptığı hizmetlerden ötürü" 1965'te özel bir kanunla 500 lira aylık baÄŸlandı.
 
YaÅŸama sevinciyle hüznün, iyimserlikle umutsuzluÄŸun iç içe olduÄŸu ÅŸiirleriyle, aşık geleneÄŸinin son büyük temsilcileri arasında yer alan ünlü halk ozanı, 1971'de NevÅŸehir'in HacıbektaÅŸ ilçesinde son konserini verdi.
 
Ozan, ölümünden birkaç saat öncesinde bile, ''Birbirinizle, konu komÅŸuyla iyi geçinin, dirliÄŸiniz, düzeniniz bozulmasın'' diyerek, ''Kürt'ü Türk'ü ne Çerkezi/Hep Adem'in oÄŸlu, kızı/Beraberce ÅŸehit, gazi/Yanlış var mı ve neresi'' dizelerini söyledi.
 
Aşık Veysel, 21 Mart 1973 günü sabaha karşı 03.30'da doÄŸduÄŸu köy olan Sivrialan’da, ÅŸimdi adına müze olarak düzenlenen evde hayata gözlerini yumdu.
 
 
Hafızalara kazınan çok sayıda eser bıraktı
 
Çocukken iki gözünü de kaybetmesine raÄŸmen ÅŸiirlerine yansıttığı vatanseverlik, hoÅŸgörü, yaÅŸama sevinci ve sevgi mesajlarıyla hem kendi dünyasını aydınlatan hem de bugünlere ışık tutan halk ozanı, hafızalara kazınan çok sayıda eser bıraktı.
 
"Dostlar Beni Hatırlasın", "GüzelliÄŸin On Para Etmez", "Kahpe Felek", "Kara Toprak", "Uzun Ä°nce Bir Yoldayım", "Atatürk'e Ağıt", "Beni Hor Görme", "BeÅŸ Günlük Dünya", "Derdimi Dökersem Derin Dereye" gibi eserleri hafızalara kazınan ve Türkçeyi en yalın ve güçlü ÅŸekilde kullanan Aşık Veysel, ÅŸiirlerinde verdiÄŸi mesajlarla Türk milletine her zaman birlik ve beraberliÄŸi öÄŸütledi.
 
Aşık Veysel'in vatan, tabiat, birlik, çalışma, yardımlaÅŸma konularını iÅŸlediÄŸi ÅŸiirlerinde, vatana baÄŸlılık ve idealistlik dikkati çeken en önemli nokta oldu.
 
Åžiirlerinde "Veysel", "Sefil Veysel" ve "Veysel Åžatır" gibi mahlaslar kullanan Aşık Veysel, bir ÅŸiiri hariç, bütün ÅŸiirlerini dörtlüklerle aktardı ve "Sazımdan Sesler" ile "Dostlar Beni Hatırlasın" adlı ÅŸiir kitapları bulunan ozanın ölümünden sonra, 1984'te "Bütün Åžiirleri" adlı eseri tekrar yayımlandı.
 
Aşık Veysel'in eserleri pek çok sanatçı tarafından tekrar yorumlanırken, birçok yabancı sanatçının da dikkatini çekti. Son olarak, ABD'li elektro gitar virtüözü Joe Satriani, 2008'de çıkardığı albümde "Aşık Veysel" isimli, kendi bestelediÄŸi enstrümantal bir esere yer verdi.
 
 
Kaynak: Dünyabizim Kültür Portali

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.