Sosyal Medya

Önemli Şahsiyetler

828. ölüm yıldönümünde Kudüs fatihi Selahattin Eyyubi

12-03-2021 07:52

Üç semavi din için de kutsal olan Kudüs'ü 88 yıllık Haçlı işgalinden kurtararak İslam dünyasının en önemli kahramanlarından birisi haline gelen Selahaddin Eyyubi, 828 yıl önce 4 Mart'ta vefat etti.



Ordu komutanlığı, devlet adamlığı ve adaleti ile hem DoÄŸulu hem de Batılı tarihçilerin eserlerinde kendisinden övgüyle söz ettiÄŸi Selahaddin Eyyubi, Hicaz bölgesine verdiÄŸi önem dolayısıyla "Hadimü'l-Haremeyn" (Mekke ve Medine'nin hizmetkarı) unvanını kullanan ilk hükümdar oldu.
 
638'de Hazreti Ömer'in halifeliÄŸi döneminde fethedilmesinin ardından uzunca süre Müslümanların hakimiyetinde kalan Kudüs, Birinci Haçlı Seferi sonunda 1099'da yeniden Hristiyanlar tarafından iÅŸgal edildi.
 
ÇeÅŸitli kaynaklardan derlenen bilgilere göre, Haçlı iÅŸgali altındaki ÅŸehri iÅŸgalden kurtaracak komutan, 1138'de Irak'ın Tikrit ÅŸehrinde dünyaya geldi. Selahaddin Eyyubi’nin babası Zengi hanedanlığında Tikrit, Ba'lebek ve Åžam valilikleri yapmış Necmeddin Eyyub'tur.
 
Bir ÅŸehzade gibi yetiÅŸen ve iyi bir eÄŸitim gören Selahaddin, genç yaÅŸlarda Haçlılar'a karşı yapılan seferlere katılarak Åžam ÅŸahneliÄŸine kadar yükseldi.
 
 
Fatımilerin hilafetine son verdi
 
Nureddin Zengi'nin ordu komutanı olan amcası Esedüddin Åžirkuh'un kumandasında 1164 ve 1169 yıllarında Fatımi egemenliÄŸindeki Mısır'a yapılan seferlere katılan Selahaddin, baÅŸarılı bir asker ve yönetici olarak öne çıktı.
 
Nureddin Mahmud Zengi'nin vekili olarak Mısır'ı ve Mısır'a baÄŸlı yerleri müstakil bir hükümdar gibi yönetmeye baÅŸlayan Selahaddin, kendisine ve Türklere karşı direnen Fatımiler ile onları destekleyen Haçlılar ve Bizanslılarla mücadeleye giriÅŸti.
 
Mısır'a tam anlamıyla hakim olan Selahaddin orduyu yeniden teÅŸkilatlandırdı. Sünni medreseleri ve yeni kurumlar açtı. Fatımi bürokrasisini kademeli olarak tasfiye ederek, 1171'de Fatımi hilafetine son verdi.
 
Selahaddin Eyyubi, 1170 ve 1173 yıllarında, Kudüs Haçlı Krallığı'na karşı seferlere çıktı. Ayrıca 1173'te aÄŸabeyi Turan Åžah kumandasında Yemen ve Hicaz'a düzenlediÄŸi seferlerle bu ÅŸehirleri devletin birer eyaleti haline getirdi.
 
Nureddin Mahmud Zengi, 1174'te ölünce yerine 11 yaşındaki oÄŸlu El-Melikü's-Salih Ä°smail geçti. Selahaddin, Salih'e baÄŸlı kaldı ve onun adına hutbe okuttu, para bastırdı.
 
Salih'in de genç yaÅŸta ölümünün ardından Selahaddin, 1181'de Fırat'ın doÄŸusuna geçti, Diyarbakır, Urfa, Harran, Rakka, Habur, Re'sül'ayn, Dara, Nusaybin gibi el-Cezire bölgesi ÅŸehirlerini ele geçirdi ardından stratejik öneme sahip Halep'i ele geçirerek Kudüs yolunu açtı.
 
Kudüs'ün fethi
 
 
Selahaddin bir yandan devleti dağılmaktan kurtarmak, Orta DoÄŸu'da Ä°slam birliÄŸini saÄŸlamak için uÄŸraşırken bir yandan da Haçlılarla mücadele etmek zorunda kaldı. Onun bu dönemde Haçlılar'a karşı ilk önemli seferi, 14 Kasım-9 Aralık 1177 tarihleri arasında gerçekleÅŸtirdiÄŸi Gazze-Askalan seferi oldu.
 
Selahaddin Eyyubi, Mısır'dan yapılan bu sefer sırasında düÅŸmanın direncinin az olduÄŸunu görünce hemen Remle'ye doÄŸru ilerledi. Bu esnada Kral IV. Baudouin ile Renauld de Chatillon kumandasındaki Kudüs Krallığı güçlerinin ani baskınına uÄŸradı ve savaÅŸarak geri çekildi.
 
Selahaddin, Remle yenilgisinin yaralarını iki ay gibi kısa bir zamanda sarıp Kahire'den Åžam'a hareket etti. Harim'i kuÅŸatan Haçlılar onun gelmesi üzerine geri çekildi.
 
Haçlıların, Åžam yoluna hakim bir noktadaki Beytülahzan denilen yerde kurdukları kaleyi kuÅŸatarak 24 AÄŸustos 1179'da ele geçirdi. Bunun üzerine Haçlılar barış istemek zorunda kaldı.
 
Temmuz 1187'de Hittin denilen yerde Haçlılar'la yaptığı meydan savaşında büyük bir zafer kazanan Selahaddin, Haçlı ordusunu imha etti, bir kısmını da esir aldı. Esirler arasında Kral Guy de Lusignan ve Kerek-Åževbek bölgesi hakimi Renauld de Chatillon da yer aldı.
 
Selahaddin, bu zaferden sonra hızlı bir fetih hareketine giriÅŸerek, Filistin'de birçok kaleyi ele geçirdi. Birkaç hafta içinde büyüklü küçüklü 52 ÅŸehir fethettikten sonra 20 Eylül 1187'de Kudüs'ü kuÅŸattı. Mirac mucizesinin yıl dönümü olan 2 Ekim 1187 Cuma günü Kudüs fethedildi.
 
Haçlıların tahrip ettiÄŸi Mescid-i Aksa'yı elleriyle süpürdü
 
 
Kazanılan zafer taÅŸkınlık yapılmadan büyük bir olgunluk içinde kutlanırken Haçlılar ÅŸehirden çıkarıldı. Ancak Selahaddin Eyyubi, diÄŸer Hristiyanların yanı sıra Yahudilerin de ÅŸehre yerleÅŸmesine izin verdi.
 
Haçlılarca tahrip edilen Mescid-i Aksa'yı kendi elleriyle süpüren ve gül yağıyla yıkatan Selahaddin Eyyubi, Harem-i Åžerif'i Hristiyanlara ait sembollerden arındırdı.
 
Fetih sonrası Kubbetü's Sahra'daki haçın da indirilmesinin ardından 88 yıl boyunca duyulamayan ezan sesi yeniden ÅŸehrin semalarında yankılanmaya baÅŸladı.
 
Aynı yıl Trablus KontluÄŸu ve Haçlıların kurduÄŸu Antakya PrensliÄŸi'ne karşı sefere çıkan Selahaddin, TrablusÅŸam'a ait birkaç kale ile Antakya PrensliÄŸi'nin topraklarının çoÄŸunu ele geçirdi.
 
DiÄŸer yandan Kudüs'ün ve birçok kalesinin düÅŸmesi üzerine bütün Batı Avrupa ülkelerinin katıldığı yeni bir Haçlı seferi düzenlendi. Haçlılar 1189'da Akka'yı kuÅŸattı. Selahaddin'in ordusu ile Haçlılar arasında Akka önünde iki yıla yakın süren ÅŸiddetli savaÅŸlar yapıldı.
 
Fransa Kralı Philippe Auguste, Alman Ä°mparatoru Barbarossa, Ä°ngiltere Kralı Arslan Yürekli Richard orduları ve donanmalarıyla gelip savaÅŸa katıldı. Akka, 12 Temmuz 1191'de Haçlılar'ın eline geçti. Ancak Selahaddin, Haçlılar'ın Kudüs'ü almak için yaptıkları teÅŸebbüsleri boÅŸa çıkardı. Daha sonra 1 Eylül 1192'de iki taraf arasında 3 yıl 8 ay süreli barış antlaÅŸması imzalandı.
 
Selahaddin, Haçlılar'la antlaÅŸma yaptıktan kısa bir süre sonra 4 Mart 1193'te Åžam'da vefat etti. Kabri, Emevi Camisi haziresinde bulunuyor.
 
Ä°deolojik parçalanmaya son verdi
 
Vefat ettiÄŸi tarihte Mısır, Libya, Yemen, Filistin, Suriye ile Malatya ve Ahlat'a kadar DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Anadolu'da ve Hemedan'a kadar Kuzey Irak'ta onun adına hutbe okunuyordu.
 
Selahaddin Eyyubi, geniÅŸ bir alanı kapsayan siyasi birlik kuran büyük bir devlet adamı olarak tarihe geçti. Bu siyasi birlik, Eyyubiler'in ardından Memlükler'le devam etti, 1517'de Yavuz Sultan Selim'in Kahire'yi ele geçirmesiyle son buldu. Selahaddin, kuvvetli bir ordu, iyi çalışan bir devlet teÅŸkilatı kurup, Fatımi hilafetini yıkarak bölgedeki ideolojik parçalanmaya son verdi.
 
Selahaddin Eyyubi’nin diÄŸer büyük baÅŸarısı, Kudüs'ü ve Haçlılar'ın elinde olan birçok yeri kurtarması olarak tarihte yerini aldı. Kudüs'ü geri alması Ä°slam dünyasının en ünlü kahramanları arasında yer almasını saÄŸladı.
 
Ä°mar faaliyetleriyle yakından ilgilenen Selahaddin'in devrinde Filistin, Mısır, Hicaz ve Yemen'de çok sayıda medrese, zaviye, cami, köprü, kale, hamam inÅŸa edildi.
 
Ä°lim insanlarına ve sanatkarlara verdiÄŸi önem dolayısıyla Suriye ve Mısır, Ä°slam dünyasının önemli ilim merkezleri haline geldi. Hicaz bölgesine, özellikle Mekke ve Medine'ye önem veren Selahaddin Eyyubi, "Hadimü'l-Haremeyn" unvanını kullanan ilk hükümdar oldu.
 
Sultan'ın kabri ve türbesi Åžâm’da, Emevî Camii’nin hemen yakınında yer alan Medresetü’l-Azîziyye’nin avlusundaki hazîrede bulunmaktadır.
 
DoÄŸulu ve Batılı tarihçiler övgüyle söz etti
 
Müslümanlar onun ÅŸahsında ideal bir sultan, Haçlılar gerçek bir Ä°slam kahramanı gördü. DoÄŸulu ve Batılı tarihçilerin, yazarların eserlerinde kendisinden övgüyle söz edildi.
 
Fransız tarihçi Albert Champdor, Selahaddin Eyyubi'yi mertliÄŸi, düÅŸmanlarına karşı da adaletli olması sebebiyle "Ä°slam'ın en saf kahramanı" diye niteledi.
 
Selahaddin Eyyubi, verdiÄŸi sözü ne pahasına olursa olsun tutar, affetmeyi severdi. Eman verdiÄŸi kiÅŸileri kesinlikle cezalandırmadı. Uzun dönem savaÅŸtığı Haçlılar da onun bu yönünü çok takdir etti.
 
Cömert bir sultan olarak bilinen Selahaddin, öldüÄŸünde ise özel hazinesinden sadece 1 Mısır dinarı ile 36 Nasıri dirhemi çıktı.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.