Sosyal Medya

Güncel

Devrik lider Suu Çii kimdir?

02-02-2021 06:56

Demokrasi adına bireysel olarak verdiği mücadele sayesinde Nobel ödülüne layık görülen Myanmar Devlet Konseyi Başkanı ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii ordunun yönetime el koymasıyla devrildi.



Nobel Ödüllü insan hakları savunucusu olarak anılsa da ülkedeki etnik konular hakkında sessiz kalmayı tercih etmesi nedeniyle kendisini destekleyenleri hayal kırıklığına uÄŸratan Devlet Konseyi BaÅŸkanı ve DışiÅŸleri Bakanı Aung San Suu Çii'nin lideri olduÄŸu Ulusal Demokrasi BirliÄŸi (NLD) hükümeti, Myanmar'da ordunun yönetime el koymasıyla devrildi.
 
Myanmar'da siyaset sahnesinde önemli rol oynayan Suu Çii, 1945 yılında Myanmar'ın Yangon kentinde dünyaya geldi.
 
Suu Çii'nin babası, modern Myanmar ordusunu kuran ve o dönem Burma olarak anılan Myanmar'ın 1947'de Ä°ngiltere'den bağımsızlığını kazanmasında etkin rol oynayan ve suikasta kurban giden Aung San'dı.
 
Annesi Kii Çii'nin 1960'da Hindistan büyükelçisi olarak atanmasıyla ilk gençlik yıllarını bu ülkede geçiren Suu Çii, Ä°ngiltere'de Oxford Üniversitesinde lisans eÄŸitimini tamamladı, Tibet ve Himalaya kültürüyle ilgili araÅŸtırmalarıyla tanınan akademisyen Michael Aris ile evlendi.
 
Bir süre Japonya ve Butan'da yaÅŸayan Suu Çii, daha sonra oÄŸulları Alexander ve Kim'i büyütmek için tekrar Ä°ngiltere'nin yolunu tuttu.
 
Suu Çii, hasta annesinin bakımı için Ä°ngiltere'den doÄŸduÄŸu kent Yangon'a geri döndüÄŸünde ülkede ciddi bir siyasi kargaÅŸa hakimdi.
 
Aung San Suu Çii, o dönemde demokratik reform talebiyle aralarında öÄŸrenci ve keÅŸiÅŸlerin olduÄŸu binlerce kiÅŸinin sokaklara döküldüÄŸü Myanmar'da demokratik harekete öncülük eden bir isim haline geldi.
 
Ulusal Demokrasi BirliÄŸini 1988'de kuran Suu Çii, aynı yıl Yangon'da yaptığı bir konuÅŸmada, "Babamın kızı olarak, tüm bu yaÅŸananlara kayıtsız kalmayı sürdürmeyeceÄŸim." diyerek siyasi hayatında yaÅŸanacakların adeta sinyalini verdi.
 
Ev hapsi
 
Hindistan'ın efsanevi lideri Mahatma Gandhi ve ABD'nin önde gelen insan hakları savunucusu ve aktivist Martin Luther King gibi barışçıl bir kampanya yürüten Suu Çii, toplantılar düzenleyerek ve kentten kente binlerce yol katederek barışçıl demokratik reform ve bağımsız seçim düzenlenmesini talep etti.
 
Ancak bugün olduÄŸu gibi 1988'de de askeri darbeyle yönetimi ele geçiren Myanmar ordusu (Tatmadaw) ülkedeki protestoları acımasızca bastırıp, Suu Çii'yi de 1989'da ev hapsine gönderdi.
 
Mayıs 1990'da seçim düzenlenmesini kabul eden cunta yönetimi, seçimlerde Suu Çii'nin NLD'sinin kazanmasına raÄŸmen kontrolü elden bırakmadı.
 
Suu Çii, 6 yıl süren esaretin ardından Temmuz 1995'te özgürlüÄŸüne kavuÅŸtu ancak bu uzun sürmedi.
 
Cunta yönetimi, Eylül 2000'de baÅŸka bir kente gitmeye çalıştığı sırada Suu Çii'yi yakalayarak seyahat kısıtlamasını deldiÄŸi gerekçesiyle yeniden ev hapsine aldı.
 
Mayıs 2002'de ÅŸartsız salıverilen Suu Çii, bir sonraki yıl destekçileriyle devletin desteklediÄŸi bir grup arasında çıkan çatışma nedeniyle cezaevine gönderildi.
 
Daha sonra cezasını evde sürdürmesine karar verilen Suu Çii, bu sürede NLD yetkilileri ve seçilmiÅŸ diplomatlarla bir araya gelebilse de oÄŸulları ve eÅŸi ile görüÅŸtürülmedi.
 
 
Ev hapsi yıllarında Suu Çii'nin eÅŸi Aris, kansere yakalandı ve durumu giderek kötüleÅŸti. Askeri yetkililer, Suu Çii'ye eÅŸini görmek için Ä°ngiltere'ye gitmesi için izin verdi ancak Suu Çii, geri döndüÄŸünde Myanmar'a alınmama korkusuyla bunu reddetti.
 
Suu Çii'nin hayat arkadaşı Aris, 1999'da kansere yenik düÅŸtü.
 
7 Kasım 2010'da ev hapsi sona eren Suu Çii, oÄŸlu Kim'in Myanmar'a gelmesiyle uzun yılların ardından çocuklarından birini görebildi.
 
Myanmar'ın "lady"si olarak da anılan Suu Çii, ev hapsi yıllarında ülkedeki Budist çoÄŸunluÄŸun gözdesi olmayı sürdürdü.
 
Nobel Ödüllü lider
 
Yarım asırdan uzun süren askeri yönetimin ardından ülkede demokrasiyi saÄŸlamak için verdiÄŸi kiÅŸisel çabalarla Suu Çii, baskı karşısında barışçıl direniÅŸin uluslararası sembolü haline geldi.
 
Suu Çii, 1991'de "demokrasi ve insan hakları için ÅŸiddeti reddeden mücadelesi" dolayısıyla Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü ancak ödülünü cezası sona erdiÄŸinde alabildi.
 
Siyasi hayata dönüÅŸ
 
Ülkede 50 yıllık askeri cuntanın ardından 2011'de iktidara gelen eski Devlet BaÅŸkanı Thein Sein, birçok alanda reform yaptı ve basın özgürlüÄŸünü geniÅŸletti. Suu Çii de bu reformlar kapsamında 2012'de milletvekili seçildi.
 
Nisan 2012'de düzenlenen ara seçimlerde, halk Suu Çii ve partisi NLD'ye olan güvenlerini ortaya koydu. NLD'nin, parlamentodaki 45 koltuktan 43'ünü kazanmasının ardından Suu Çii'de parlamentoda yemin etti.
 
Suu Çii, Mayıs 2013'te dönemin Devlet BaÅŸkanı Thein Sein ile ülkeye geri alınacağına dair anlaÅŸarak Myanmar'dan 24 yıl sonra ilk kez ayrıldı.
 
NLD'nin ezici zaferi: 2015 seçimleri
 
2015'te düzenlenen seçimlerde Suu Çii'nin liderliÄŸini yaptığı NLD ezici bir zafer elde etti.
 
Suu Çii, Myanmar anayasası, birinci derece akrabaları baÅŸka ülke vatandaşı olanların devlet baÅŸkanlığını yasakladığından ve oÄŸulları Ä°ngiliz vatandaşı olduÄŸu için 2015 seçimlerinde devlet baÅŸkanlığı için adaylığını koyamadı.
 
Suu Çii'nin çocukluk arkadaÅŸlarından Htin Kyaw, 54 yıllık askeri yönetimin ardından seçilen ilk sivil devlet baÅŸkanı oldu. Htin Kyaw'ın Mart 2016'da parlamentoda yemin etmesiyle NLD iktidarı devraldı. NLD lideri Suu Çii de DışiÅŸleri Bakanlığına ve Devlet BaÅŸkanlığından Sorumlu Devlet Bakanlığına atandı.
 
Suu Çii, devlet baÅŸkanı olamasa da seçimlerin ardından Devlet Konseyi BaÅŸkanı ve DışiÅŸleri Bakanı olarak ülkenin "lideri" haline geldi.
 
Htin Kyaw'un, Mart 2018'de, kötüleÅŸen saÄŸlığını gerekçe göstererek görevinden ayrılmasının hemen ardından Myanmar'da devlet baÅŸkanlığına, Suu Çii'nin yakın müttefiklerinden Win Myint seçildi.
 
Myanmar'da anayasa çerçevesinde ordunun devam eden etkisinin Suu Çii hükümetinin büyük reformlar yapma yeteneÄŸini sınırladığı ifade ediliyor.
 
Anayasa, silahlı kuvvetlere ulusal parlamentonun alt ve üst kanadındaki koltukların dörtte birini veriyor ve tüzükte herhangi bir deÄŸiÅŸikliÄŸi veto etmelerine imkan saÄŸlıyor.
 
"İnsan hakları savunucusu" hayal kırıklığına uğrattı
 
Myanmar'ın özgürleÅŸmeye baÅŸlamasıyla Suu Çii'nin, 2012 yılı ortasında patlak veren, ülkedeki Müslümanlara yönelik ÅŸiddet olayları dahil etnik meseleler hakkında konuÅŸmayarak çok sayıda taraftarını büyük hayal kırıklığına uÄŸrattığı biliniyor.
 
Suu Çii'nin Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütünün desteklediÄŸi, Arakanlı Müslümanlara (Rohingyalar) karşı "etnik temizlik" yürütüldüÄŸü suçlamalarını defalarca reddetmesi de popülaritesinin düÅŸmesinde önemli rol oynadı. Suçlamaların reddi, Suu Çii'nin çok sayıda uluslararası destekçisini de öfkelendirdi.
 
Myanmar lideri Suu Çii'nin, ordu tarafından özellikle Arakanlı Müslümanlara yönelik yapılan zulme sessiz kalması tepkilere neden oluyordu.
 
Uluslararası toplumun çaÄŸrılarına raÄŸmen Arakanlı Müslümanlara yönelik baskı ve zulmün durdurulması için bir ÅŸey yapmayan Suu Çii'nin, yüz binlerce kiÅŸinin vatanından edilmesine, binlercesinin hayatını kaybetmesine karşı sessizliÄŸinin, Nobel Barış Ödülü ile de ters düÅŸtüÄŸü savunuluyor.
 
Suu Çii'nin, Arakanlı Müslümanların öldürülmesinde gösterdiÄŸi tutum nedeniyle birçok ödülü elinden alınırken, Nobel Komitesi ödülün geri alınmayacağını açıkladı.
 
 
DiÄŸer yandan, Gambiya, 11 Kasım 2019'da, "Arakanlı Müslümanlara yönelik soykırımın soruÅŸturulması" için Myanmar'a karşı Uluslararası Adalet Divanına (UAD) baÅŸvurdu. Merkezi Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan UAD'de açılan davanın duruÅŸmasına katılan Nobel ödüllü Myanmar lideri Suu Çii, Gambiya'nın tedbir taleplerine itirazında soykırımı inkar etti.
 
Suu Çii'nin, binlerce kiÅŸinin mülteci konumuna düÅŸmesine neden olan, Kaçin eyaletine düzenlenen askeri operasyon karşısında da büyük ölçüde sessizliÄŸini koruduÄŸu biliniyor.
 
Ulusal Demokrasi BirliÄŸi lideri, bu dönemde orduya olan sevgisini yineleyerek, Kaçin eylemcilerinin eleÅŸtirilerine maruz kaldı.
 
Genelkurmay Başkanı: Anayasa feshedilebilir
 
8 Kasım 2020 seçimi, Suu Çii'nin partisi NLD'nin zaferiyle sonuçlanmış ancak beraberinde ordunun sonuçların belirlenmesinde hile yapıldığı iddialarını gündeme getirmiÅŸti.
 
Bu iddiaların tartışmaları alevlendirdiÄŸi ülkede, Seçim Komisyonu, 29 Ocak'ta seçimde ordunun sonuçların belirlenmesinde hile yapıldığı iddialarını yalanlamıştı.
 
Myanmar Genelkurmay BaÅŸkanı Min Aung Hlaing, 27 Ocak'ta kanunların düzgün ÅŸekilde uygulanmaması halinde Anayasa'nın feshedilebileceÄŸini söylemiÅŸti. Ancak Myanmar ordusundan (Tatmadaw) 30 Ocak'ta yapılan açıklamada, Hlaing'in "Anayasa'nın feshedilebileceÄŸine" dair açıklamalarının "darbe" tehdidi olmadığı savunulmuÅŸtu.
 
Ordunun desteklediÄŸi ana muhalefetteki Birlik Ä°çin Dayanışma ve Kalkınma Partisi (USDP), 26 Kasım 2020'de, Myanmar’da 8 Kasım 2020'de düzenlenen ve iktidardaki NLD'nin kazandığı seçimde "oyların yeniden sayılması" çaÄŸrısında bulunmuÅŸtu.
 
NLD, seçimde 642 sandalyeli ulusal meclisteki 346 sandalyeyi kazanarak hükümet kurabilecek çoÄŸunluÄŸa ulaÅŸmıştı.
 
Ordunun desteklediÄŸi ana muhalefetteki USDP, 25 sandalye ile ikinci sırada yer alırken Åžan eyaletindeki etnik grupları temsil eden Demokrasi Ä°çin Åžan Milletleri Partisi (SNLD), 15 sandalyeyle üçüncü olmuÅŸtu.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.