Netanyahu’dan Biden’a ‘nükleer anlaşmaya geri dönme’ uyarısı

Amerikan Wall Street Journal gazetesi, BaÅŸkan Joe Biden yönetiminin nükleer anlaÅŸmaya dönmesi durumunda Ä°ran'a yönelik yaptırımların hepsini kaldırmayı planlamadığını bildirdi. Hem Washington, hem de Tahran karşı tarafın anlaÅŸmaya dönmesi konusunda adım atması için ısrar ederken, Ä°srail BaÅŸbakanı Binyamin Netanyahu, ABD'yi anlaÅŸmaya geri dönmemesi konusunda uyardı.

Wall Street Journal, Biden yönetiminin Ä°ran’a terörle mücadele ve insan hakları alanlarında bazı yaptırımlar uygulamayı planladığını aktardı.

Haberde, mevcut ABD yönetiminin nükleer anlaÅŸmaya, -gazetenin sinir bozucu olarak nitelendirdiÄŸi- Ä°ran’ın balistik füze programı baÅŸta olmak üzere baÅŸka bir takım eklemeler yapmaya çalıştığı kaydedildi.

Ancak ABD tarafı, Ä°ran’ın bu faaliyetlerinin eski BaÅŸkan Donald Trump yönetiminin 2018'de çekildiÄŸi 2015 yılında imzalanan anlaÅŸma kapsamında yasaklanmadığını belirtti.

Gazete, Biden’ın ulusal güvenlik ekibinin Ä°ran'ı nükleer anlaÅŸmaya geri dönmeye ikna etmesinin önünde birçok engel olduÄŸunu yazdı. Gazeteye göre Tahran'ın savunma amaçlı olarak nitelendirdiÄŸi füze programı da bunlar arasında yer alıyor. Washington ve Tel Aviv bu durumu bölgenin güvenliÄŸine tehdit olarak görüyor.

Bir ABD DışiÅŸleri Bakanlığı yetkilisi bu sabah erken saatlerde, Biden yönetiminin Barack Obama yönetiminde eski dış politika danışmanı olan Robert Malley'i Ä°ran iÅŸlerinden sorumlu özel elçi olarak atadığını doÄŸruladı.

ABD DışiÅŸleri Bakanı Anthony Blinken, BaÅŸkan Joe Biden'in ülkesinin nükleer anlaÅŸmaya geri dönmesinin Ä°ran'ın bu anlaÅŸma kapsamındaki tüm yükümlülüklerine saygı duymasına baÄŸlı olduÄŸunu söylemiÅŸti. Blinken ayrıca, bu hedefe ulaÅŸmanın zaman alacağını belirtti.

Ä°ran DışiÅŸleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, dün Blinken'in nükleer anlaÅŸmayı ihlal edenin Washington olduÄŸunu gerçeÄŸini görmesi gerektiÄŸini söyledi.

Zarif, Washington'un nükleer anlaÅŸmayı ihlal ettiÄŸini ve Ä°ranlıların bunu ekonomik terörizm olarak nitelendirdiÄŸini vurguladı. Zarif, Yeni ABD DışiÅŸleri Bakanı'nın eski ABD BaÅŸkanı Donald Trump'ın azami baskısına raÄŸmen politik baÅŸarısızlığını unutmaması gerektiÄŸini söyledi.

Tahran, Washington'u nükleer anlaÅŸmaya geri dönmeye ve yaptırımları kaldırmaya çağırıyor ancak yeni bir anlaÅŸmayı müzakere etmek istemiyor. Ä°ran ayrıca füze programları da dahil olmak üzere askeri cephanelikle ilgili konuları tartışmayı da reddediyor.

Ä°ran, ABD'nin nükleer anlaÅŸmadan çekilmesi ve yeniden yaptırım uygulamasını protesto etmek için bazı yükümlülüklerinden vazgeçerek son zamanlarda uranyum zenginleÅŸtirme oranını yüzde 20'ye yükseltti. Ä°ran ABD’yi, yaptırımlar kaldırılmadığı takdirde ek adımlar atmakla tehdit ediyor.

Hızlı bir çözüm yok

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Tahran ile Washington arasında devam eden tartışmayla ilgili dün yaptığı açıklamada, ABD'nin Ä°ran nükleer anlaÅŸmasına geri dönmesi sorununa hızlı bir çözüm beklemediÄŸini söyledi.

Guterres, New York'taki BM Genel Merkezinde düzenlediÄŸi bir basın toplantısında, tarafların anlaÅŸmayla ilgili engelleri ele almak için birlikte çalışması ve yavaÅŸ da olsa çözüme ulaÅŸabilecekleri bir duruma doÄŸru ilerlemeleri gerektiÄŸini belirtti.

ABD ile Ä°ran'ın nükleer dosya konusunda iÅŸbirliÄŸini her zaman memnuniyetle karşıladığını vurgulayan AB Sözcüsü ise Biden yönetiminin geliÅŸiyle, Washington’un nükleer anlaÅŸmaya dönüÅŸünü kolaylaÅŸtıracak bir yöntem bulunması gerektiÄŸini söyledi. Sözcü, Ä°ran'a nükleer anlaÅŸma kapsamındaki yükümlülüklerine saygı gösterme çaÄŸrısını yineledi.

Ölümcül hata

Ä°srail BaÅŸbakanı Binyamin Netanyahu ise yeni ABD yönetiminin Ä°ran'la nükleer anlaÅŸma üzerinde çalışmaya geri dönmesinin büyük bir hata olacağını söyledi.

Netanyahu, Negev bölgesine yaptığı seçim gezisi sırasında Ä°ran'ın, Yemen, Suriye ve Irak gibi Arap ülkelerini iÅŸgal etmek, oralara asker yerleÅŸtirerek terörist operasyonlar yapmak için yaptırımların kaldırılmasından yararlanacağını sözlerine ekledi.

Ä°srail BaÅŸbakanı, "Bir kitle imha silahı olduÄŸu ve Tahran, Ä°srail'i yok etme tehditlerini gizlemediÄŸi için Ä°ran'ın nükleer silah edinmesini engellemesi gerektiÄŸi vurgusunu yaptı.

Ekonomik savaÅŸ

Öte yandan Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Hasan Ruhani, dün yaptığı açıklamada, ülkesinin 3 yıl içinde ABD’nin eÅŸi görülmemiÅŸ bir ekonomik savaÅŸ ve yaptırım uyguladığını, ülkesinin Washington’ın komplolarıyla karşı karşıya kaldığını söyledi. Bir önceki ABD yönetiminin kendi politikalarını ülkesine dayatmak istediÄŸini kaydeden Ruhani, ancak Ä°ranlıların bu baskıları aÅŸtığını ve onları yendiÄŸini sözlerine ekledi.

Ä°ran Parlamento BaÅŸkanı Muhammed Bakir Kalibaf ise Tahran'ın diÄŸer tarafların uymaması halinde nükleer anlaÅŸmayı uygulamak zorunda olmadığını söyledi.

Kalibaf, Fordo nükleer tesisini gezdikten sonra Parlamento’nun hükümete, yaptırımların kaldırılması ve diÄŸer tarafların geri dönmesi halinde nükleer yükümlülüklerini yerine getirme izni vereceÄŸini sözlerine ekledi.

Ä°ran Atom Enerjisi Kurumu sözcüsü Behruz Kemalvendi ise ülkesinin yüzde 20 zenginleÅŸtirilen uranyum stokunun 17 kilograma ulaÅŸtığını, santrifüj kurulumunun ise devam ettiÄŸini belirtti.

Kemalvendi, 3 ay içinde bin santrifüj kurulacağını ve Atom Enerjisi Komisyonu'nun Parlamento'dan geçen yaptırım yasasını uygulayarak ulusal çıkarları tam anlamıyla garanti altına alacağını sözlerine ekledi.