Irak'ta Bağdat yönetiminin bütçeyi kesmesi Kuzey'de şiddet gösterilerine sebep oldu

Irak'ta 1 Ekim 2019'da iÅŸsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmetleri yetersizliÄŸi nedeniyle baÅŸlayan protestolar, Irak Kürdistan Bölgesi'ne (IKB) sıçradı.

Yaklaşık bir haftadır IKB'nin Süleymaniye kenti ve çevresinde memur maaÅŸlarının ödenmemesi nedeniyle eylemler düzenleniyor.

IKB hükümetinin geciken maaÅŸların ödeneceÄŸine iliÅŸkin açıklamasına raÄŸmen protestoların öfkesi dinmiyor.

Gösterilerde fark gözetmeksizin tüm siyasi partilere ait binalar ateÅŸe verildi.

Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), Kürdistan Yurtseverler birliÄŸi (KYB), Goran (DeÄŸiÅŸim) Hareketi, Kürdistan Ä°slami Birlik Partisi (Yekgırtu) ve Kürdistan Ä°slami Toplum Partisi (Komel) binaları dahil onlarca yer yakıldı.

IKB'li makamlardan henüz resmi açıklama yapılmadı ancak yerel kaynakların aktardığına göre protestolarda 3 kiÅŸi öldü, 15 kiÅŸi yaralandı ve onlarca gösterici gözaltına alındı.

Süleymaniye ve Halepçe kentlerinde gerginlik devam ediyor.

Salih: İdari ve mali yolsuzluklar bir an evvel durmalı

Konuyla ilgili bir açıklama yapan Irak CumhurbaÅŸkanı Berhem Salih, Süleymaniye'de devam eden protestoları yakından takip ettiÄŸini belirterek güvenlik güçlerini gösterilerde "ÅŸiddet kullanmamaya' çağırdı.

Salih, "Kamu mallarının ihlaliyle yaÄŸma, idari ve mali yolsuzluklar bir an evvel durmalı. VatandaÅŸların meÅŸru taleplerine karşı ÅŸiddetin kullanılması çözüm olmayacak. Güvenlik güçleri ÅŸiddet kullanmamalı ve basın mensuplarının müdahale edilmeden özgürce olayları aktarmasına izin verilmeli" açıklamasında bulundu.

Barzani: Barışçıl gösteriler yasal bir hak

IKB BaÅŸbakanı Mesrur Barzani de yaptığı açıklamada, hükümetin vatandaÅŸların zorlu yaÅŸam koÅŸullarının farkında olduÄŸunu söyledi.

Barzani, "Barışçıl gösteriler yasal bir hak. Ancak protestolar sırasında parti binaları ile kamu ve özel mülke saldıran göstericiler yargılanacak" ifadelerine yer verdi.

Protestoların daha ne kadar süreceÄŸi bilinmez. Uzmanlar, gösterilerin iÅŸsizlik, yolsuzluk, geç ödenen memur maaÅŸları ve ekonomik kriz ile ilgili olduÄŸu konusunda hem fikir.

"Erbil ile BaÄŸdat arasındaki çözümsüzlük soruları daha da büyütüyor"

DeÄŸerlendirmede bulunan siyasi yorumcu ve IKB Parlamentosu eski basın sorumlusu Dr. Tarık Cevher, düzenli ödenmeyen maaÅŸlar nedeniyle halkın çok zor durumda olduÄŸunu söyledi.

Erbil ile BaÄŸdat hükümetleri arasında çözümsüzlüÄŸün problemleri daha büyüttüÄŸü belirten Cevher, "Cadde ve sokaklara inen halk, haklı olarak siyasi partiler ve hükümetten aylık maaÅŸlarının düzenli ve kesintisiz ödenmesini istiyor. Sadece protestocular deÄŸil tüm Kürdistan halkı hükümetten taleplerinin karşılanması için gerekli adımları atmasını istiyor" dedi.

Tarık Cevher

Son bir haftadır düzenlenen eylemlerde iddia edildiÄŸi gibi dış güçlerin etkisinin olduÄŸuna dair bir iÅŸaret görmediÄŸini kaydeden Cevher, göstericilerin fark gözetmeksizin tüm siyasi partilere tepki gösterdiÄŸini söyledi.

"Halk yolsuzluk ve adaletsizliğin son bularak her şeyin şeffaf olmasını istiyor"

Cevher "Protestocular gösterilerde sadece düzenli maaÅŸ için deÄŸil aynı yolsuzluk ve adaletsizliÄŸin son bulmasını ve her ÅŸeyin ÅŸeffaf olmasını talepo ediyor. Siyasiler bu taleplere kulak vermeli" deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Ekonomik sorunların çözümünün Erbil yönetiminin BaÄŸdat merkezi hükümeti ile anlaÅŸmasından geçtiÄŸini kaydeden Cevher, devamında ÅŸunları söyledi:

"Problemlerin çözümü için hükümette yer alan KDP, KYB ve Goran Hareketi'nin üst düzey yöneticileri bir toplantı düzenleyecek. Hükümet ortakları soruna ciddi bir ÅŸekilde eÄŸilmeli ve çözüm için arayışa girmeli. Bölge halkı gerçekten ekonomik darboÄŸazda olduÄŸu için eylemleri düzenliyor. Gösteriler meÅŸru bir hak ancak siyasi parti ile kamu ve sivil mülke saldırı ve binaların ateÅŸe verilmesi doÄŸru olmadığı gibi kabul edilemez."

Çözüm için tüm siyasi partilerin sorumluluk alması gerektiÄŸini aktaran Cevher, protestocuların siyasilere vermek istediÄŸi mesajın yerine ulaÅŸtığını ve çözüme yönelik ciddi adımların atılacağı konusunda umutlu olduÄŸunu sözlerine ekledi.

"IŞİD ile çatışmadan sonra ekonomik sorunlar patlak verdi"

Cevher gibi Erbil Soran Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Dr. Namam Talabani de protesto gösterilerini iÅŸ, maaÅŸ ve günlük ihtiyaçlarının karşılanmasını isteyen gençlerin hak arayışı olduÄŸunu söyledi.

Talabani, Irak hükümeti ile IŞİD arasında yaÅŸanan ve PeÅŸmerge güçlerinin de katıldığı bu çatışmaların ekonomik anlamda sorunların patlak vermesine ve devamında bütçe sorununun ortaya çıkmasına neden olduÄŸunu belirtti.

Namam Talabani

IŞİD'in maÄŸlup edilmesinden sonraki süreçte de sorunların devam ettiÄŸini ve hem Irak halkı hem de Erbil-BaÄŸdat hükümetleri arasında anlaÅŸmazlıkların otaya çıkmasına sebebiyet verdiÄŸini kaydeden Talabani, "O süreçten sonra merkezi hükümet IKB'nin bütçeden payını ödemedi. Memurların maaÅŸ ödemelerinde gecikmeler ve kesintiler yaÅŸandı. Bu da sadece Kürdistan bölgesinde deÄŸil birçok Irak kentinde gösterilerin patlak vermesine neden oldu" dedi.

"İran ve bazı Iraklı siyasiler IKB'nin istikrarından rahatsız"

Son gösterilere IKB görevlilerin yanı sıra üniversiteden mezun olan ve belli bir yaÅŸa gelmiÅŸ iÅŸsizlerin de dahil olduÄŸunu ifade eden Talabani, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:

"BaÄŸdat'ın IKB'nin payını göndermemesi Kürt sokağında tepkilere neden oldu. Mezun olan, iÅŸ arayan ve günlük ihtiyaçlarının karşılanmasını isteyen gençler gösterilerle hak arayışına girdi. Ancak yaÅŸanan gösteriler bu kez daha ileriye giderek siyasi parti merkezlerini koruyan güçler arasında çatışma yaÅŸandı. Memur maaÅŸlarının ödenmemesi 2014 yılında baÅŸladı ve hala devam ediyor. IKB halkı ise kendi hükümetlerinin merkezi hükümetle yaptığı görüÅŸmelerin ardından BaÄŸdat'ın ciddiyetsiz davrandığını gördü."

Düzenlenen protesto gösterilerinde dış güçlerin etkisinin olduÄŸu iddialarını deÄŸerlendiren Talabani, sözlerini ÅŸöyle tamamladı:

Evet dış güçlerin etkisi olduÄŸunu düÅŸünüyorum. Çünkü IKB güvenli ve birçok petrol ÅŸirketinin yatırım yaptığı bir bölge. Irak'ta yaÅŸanan olaylar sonucu ABD Büyükelçililik çalışanlarını geri çekti. Bazı Iraklı siyasiler ve Ä°ran hükümeti IKB'deki güven ve istikrardan rahatsız oldu. Tahminlerime göre Irak ve IKB'de istikrar ve güven olması bazı Iraklı siyasilerin ve Ä°ran hükümetinin hoÅŸuna gitmedi. Bölgede baÅŸlayan barışçıl gösterilerin ÅŸiddete dönüÅŸmesinde aktif rol oynadılar.

Haber: Abdülhakim Günaydın / Kaynak: The Independent Türkçe