Ali Haydar Haksal: Şiddetin dili ve Öfke

Ä°nsanın düÅŸünme alanı daralınca bunalıma girer. Kendini ifade edememe, baÅŸkalarıyla dertleÅŸememe, içini dökmeme insan için büyük bir sorun. Ä°nsan düÅŸünme, taşınma ve bununla yaÅŸamaya alışık. DoÄŸası gereÄŸi kendisini ifade edebilme özgürlüÄŸü.

Elbette ki insanın da sınırları var. Elbette, haramlar, helâller, zararlılar var. Ä°nsanlığın bütünü için zorunlu olan hâller.

Din insanın gerçekliÄŸinde insana bir hayat öngörür. Din derken Ä°slâm’dan söz ediyoruz. Ä°lâhî olan bütün dinlerin merkezi ve düÅŸüncesi budur. Dinleri tahrif eden, bozan ana ekseninden uzaklaÅŸtıran da insan. Sonuçta dinler insan ile var olur. Dinin yasakları insanlığın iyiliÄŸi ve hayrı içindir. Ä°slâm ekseninden bakarsak haramların tamamı insanlığın iyiliÄŸi içindir. Ä°nsanlık bu yasakları dinlemedikçe kurtuluÅŸa eremez.

Ä°nsan inanmaya zorunlu. Her insanın bir inanış tarzı var. Seçenekleri kendisi belirler. Sonuçlarına da katlanır.

Ä°nsanlığın başına belâ ve tam anlamıyla bir musibete dönüÅŸenler var. Ä°nsanlık bunlardan hem zarar görüyor hem de vazgeçmiyor. SarhoÅŸ edici bütün içecekler yasaktır Ä°slâm inanıcına göre. Azı da çoÄŸu da insan için zararlı. Bir baÅŸlangıç oldu mu arkası gelir, devam eder. Hıristiyan dünyanın temel açmazlarından biri de budur. Åžarap ile vaftiz edilen bir çocuk hayatı boyunca ondan kurtulamaz. Çünkü bu onun kutsalı. Batı dünyasının en belirgin açmazlarından biridir bu.

Åžiddet, insana baskı, insana kapana sıkıştırır. DüÅŸünme alanını daraltır. Bir toplum üzerinde baskı uygulayanların temel sorunu düÅŸünmemeleridir. Okuma ve düÅŸünme yetisinden uzaklaÅŸmalarıdır. Kitleleri ancak baskı ile denetim altında tutarlar. Baskılı toplumların ön yüzü de arka yüzü de budur. Yönettikleri toplumları düÅŸünmeme üzerine yönetme çabasında olurlar.

Ä°slâm insana düÅŸünme özgürlüÄŸü tanır, baskı altında tutmaz. YaÅŸayarak ya da örnek olarak var olmaya bakar. Ä°nsanlar ondan etkilenir ya da etkilenmez, bu, kiÅŸinin seçimine baÄŸlıdır.

Ä°slâm’ın insan için olan seçeneklerinin sonuçları daha çok öteye dönüktür. Katletmek, insan öldürmek en ağır suçlardan. Bu suçun giderilmesi bile insanî davranışlarla olur. Bir katile uygulanacak olan kısas son seçenektir, zorunluluktan çok, bu da tercihe baÄŸlıdır. Öldürülenin yakınlarının tercihine ve hoÅŸ görüsüne baÄŸlıdır. Dilerse o kiÅŸiye yaÅŸama hakkı tanınır. Bunun insanlık için daha hayırlı olacağı bilinir.

Ä°nsanlığın üzerinde baskı kuranların düÅŸünmeme, akletmeme, fikretmeme gibi bir ruh hâlleri var. Onlar ancak kavga, baskı, ÅŸiddet, hamaset ile kitleleri ellerinin altında tutmaya bakarlar.

Ä°nsan için ÅŸiddetin en ağırı insana düÅŸünme ve bun baÄŸlı seçenekte bulunmamasıdır.

Åžiddet ve öfkede sevgi dili aranmaz. KiÅŸinin, yönetenin bun baÄŸlı olanların gözler kendilerinden baÅŸkalarını görmezler. Silâh veya darp onların gücü.

Ä°nsanın insana zulmü ağır olur, sonuçları da. Bir insanın gönlü nasıl alınır, nasıl birlikte olunur, nasıl yol yürünür? Baskı ve sindirmeler insanları hem kiÅŸiliksizleÅŸtirir, hem korkaklaÅŸtırır, hem de köleleÅŸtirir, amaçsızlaÅŸtırılır. Ä°nsan seçeneksiz kalınca en anlamsız bir varlık hâline gelir. Bir kurutuluÅŸ yolu aramaktan çekinir. Güvensiz kılar.

Ä°nsan sevgi diliyle kazanılır. Gönle ermeyle.

Åžeytani konumlarını koruma çabasında olanlar elbette ki kendi dünyalarından vazgeçmezler. Onların ÅŸeytanların tuzağındadır. Ama onlar için de elbette bir kurtuluÅŸ yolu ve çıkışı vardır. Olmayacak bir durum deÄŸildir.

Ä°nsan tek tip yaratılmamıştır ve kendisine irade ve seçenekler sunulmuÅŸtur. Seçeneklerden Ä°slâm tercihi dileÄŸimiz, arzu ettiÄŸimiz. KiÅŸi kabul etmiyor ise geleceÄŸini de belirler. Cennet ve cehennemin varlığı bunu sonucu. Allah’ın insana sunduÄŸu seçenekler sonucu.

Åžiddet dili ÅŸeytanın dilidir. Müslüman’ın dili sevgi ve merhamet yüklüdür.

Milli Gazete