Azerbaycan ve Kafkasların geleceği

Azerbaycan’ın sahadaki baÅŸarısı PaÅŸinyan’ı geri çekilme anlaÅŸmasına imza atmaya zorladı.

Rusya baÅŸ aktör olarak sessizliÄŸini bozdu ve anlaÅŸma metnine bakıldığında, tekraren “Azerbaycan topraklarına barış gücü” baÅŸlıklı görünümle geri dönüyor. AnlaÅŸma imzalanır imzalanmaz Rus askerlerinin bölgeye intikali de ayrıca konu. Anlaşılıyor ki, önceden hesaplanmış ve anlaşılmış durumdan bahsediyoruz.

Azerbaycan’ın sahadaki diÅŸi tırnağı ile kazandıklarının, bu masanın oluÅŸumunda en önemli rolü olduÄŸunu da, esas yere not edelim.

Evet, gelelim anlaşmanın geleceğine ve kime zafer kime husumet verdiğine?

Hiç kuÅŸkusuz Ermenistan, kendisinin provoke ettiÄŸi bu savaÅŸtan kaybederek çıkıyor. Åžimdilik!

Rusya; kendinin tanımıyla söylersem, Anglo Sakson Ä°ttifak karşısında Türkiye’yi yanına alarak dayanmak istiyor.

Bu ayrıca bir kazanımdır. Tarihin hiç bir döneminde, Kafkasya coÄŸrafyasını savaÅŸsız kimse ile paylaÅŸmayan Rusya, Azerbaycan’ın savaÅŸtaki muazzam gücüyle, sürece kuÅŸkusuz Türkiye’nin müdahil olmasını saÄŸladı.

Rusya, NATO üyesi olan ABD ve Ä°ngiltere yerine, NATO üyesi olan Türkiye ile Kafkasya’da istikrar saÄŸlamayı kendi çıkarlarına göre uygun buldu. Bu gelinen nokta, Türkiye’nin dünyadaki boyu, tutumu ve güvenirliÄŸi ile eÅŸ deÄŸerdir.

Bu anlaÅŸmada en önemli konu, Türkiye ile Azerbaycan arasında kordon bağı oluÅŸması oldu. Elbette ÅŸimdilik Rusların güdümünde ama orta ve uzak vadeye bakarsak, bu ciddi kazanımdır.

Ä°kincisi imzalanan anlaÅŸmada, 5 madde olarak eklenen hususta gözlem noktası koordinasyon oluÅŸumu ve bu maddenin altının teknik doldurulması ile birlikte devreye Türkiye’nin fiili giriÅŸinin saÄŸlanması öngörülmektedir. Türk DışiÅŸleri Bakanının “gözlem noktaları konusunda konuÅŸuyoruz” cümlesini sarf etmesi, Ä°lham Aliyev’in 5 madde üzerinden ayrıntı vererek Türkiye’nin devrede olduÄŸunu, üstüne basa basa ifade etmesiyle paralel okumak lazım.

AnlaÅŸmada, Yukarı KarabaÄŸ’ın Sovyet döneminde dayatılarak verilen özerklik konusu yer almadı. Bunu da Ä°lham Aliyev üstüne basa basa dillendirdi.

Demek ki 3 ana argüman kazanımların başında deÄŸerlendirilmelidir.

Türkiye Azerbaycan arasındaki karadan bağın oluÅŸması. Nahcivan ile Batı Azerbaycan arasındaki karadan yolun açılması, Zengezur bölgesinden Türkiye’nin direk Kafkasya’ya Azerbaycan üzerinden baÄŸlanması, muazzam bir kazanımdır.

ÇoÄŸu kiÅŸi açıktan “neden bu anlaÅŸmada Türkiye’nin ismi geçmiyor” sorusunu doÄŸal olarak verdi.

Cevabı açıktır. O zaman Minsk üçlüsünden, ikisinin zıplaması söz konusu olacaktır. Hukuken halen Minsk üçlüsü devrede. Bu anlaÅŸma maddelerinden beÅŸincisi, Türkiye’nin hukuken devreye girmesi için alt baÅŸlık oluÅŸturmakta.

Anlaşılan odur ki; Rusya ile Türkiye arasında hukuki zemine oturtulacak anlaÅŸma kapıda.

Rusya bu durumdan kazanan taraf olarak çıkıyor. Açık söylemek gerekirse, Rus ordusunun Azerbaycan topraklarına gelmesinden hoÅŸnut olmak mümkün deÄŸil! Lakin derinlemesine olaylara bakıldığında, bu kontrol dışı geliÅŸmelere açık alan kalmış olursa, Ermenistan üzerinden gelinmiÅŸ noktayı deÄŸiÅŸtirme çabasının oluÅŸturulmayacağına kim garanti verebilir?

Batı’nın adayı PaÅŸinyan’a Rusya, kendi çıkarları için ayar verdi. Azerbaycan’ın eliyle verdi. Sessiz kalarak verdi. Azerbaycan’a müdahale etmemekle verdi ve fiili olarak sürecin esas tarafı olarak Türkiye’nin devreye girmesi realitesiyle barışarak verdi.

Amerikan seçimlerinin sonucunun Biden olarak bitmesinin ise, KarabaÄŸ’daki durumların bir an önce çözülmesini tetikledi. Rusya farkında, Türkiye’siz bu süreç kendi aleyhine dönüÅŸebilir. O sebepten Türkiye vazgeçilmez kale olacaktır.

Azerbaycan için en önemli kazanım, kendi kanı ile, ordusu ile, modern teknolojisi ile bu savaşı, meydanda er gibi durması oldu. Türkiye’nin devreye girmesi, Azerbaycan için önemli kazanım. Süreç deÄŸiÅŸti ve ÅŸartlar deÄŸiÅŸiyor. Bu defa sahada ve masada Azerbaycan, Türkiye ile beraber karşılarındadır.

Sevil Nuriyeva İsmayılov / Star Gazetesi