İsrail Arap ülkeleri ile 'barışarak' nüfuzunu artırmayı amaçlıyor

BirleÅŸik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Sudan'la normalleÅŸen Ä°srail, attığı bu adımlarla bölgedeki önemli noktalar ve boÄŸazlarda kontrolü ele geçirerek, bölgesel nüfuzunu ve dünyadaki etki alanını geniÅŸletmek istiyor. Tel Aviv yönetimi tüm bunları, Arap ülkelerini pençeleri ÅŸeklinde kullanarak yapmaya çalışıyor.

Sadece bölgede deÄŸil, dünyada da etki alanını büyütmek isteyen Ä°srail'in, Orta DoÄŸu'nun da ötesine de açılma çabaları kapsamında son 20 yıldır Hindistan'la yakın iliÅŸkiler içine girdiÄŸi görülüyor. Ä°srail'in bu emelleri, nüfuz haritası kapsamına liman haritasını da eklemeyi gerektiriyor. Bu harita Ä°srail açısından çeÅŸitli deniz nakliye hatlarına ulaÅŸmak için son derece önem arz ediyor.

Bu liman haritasında BAE'nin Dubai EmirliÄŸi'nde bulunan Cebel Ali BoÄŸazı dikkati çeken noktalardan. Cebel Ali BoÄŸazı dünyaya ticari ürünlerin taşınması açısından önemli nakliye limanlarından biri. Oradan da Hindistan hattının Ä°srail'e uzanması isteniyor.

Ancak burada, "Ä°srail'in limanlar arasında gezecek ticari gemilerinin askeri gemilere dönüÅŸmesi konusunda endiÅŸe duymalı mıyız?" sorusu gündeme geliyor.

Ä°srail'in güvenlik teorisi ve yayılmacılık anlayışı

Ülkelerin nüfuzunu geniÅŸletme çabaları, uluslararası iliÅŸkiler kavramlarına ve yeni realist teorilere göre deÄŸerlendirilir. Bir araÅŸtırmacının ülkelerin nüfuzunu geniÅŸletme isteÄŸi üzerine konuÅŸabilmesi ve bu konuda deÄŸerlendirmelerde bulunabilmesi için o ülkelerin attığı adımları ve projelerini iyi okuması gerekir.

Ä°srail güvenlik teorisi, "üstün olma" fikri üzerine kuruludur. Bu nedenle bölgesel yayılmacılık, bu teorinin gerektirdiklerinden biridir. Ya da bu durum, "Üstün olma yayılmacılık yoluyla saÄŸlanır" ÅŸeklinde de ifade edilebilir.

Eski Ä°srail CumhurbaÅŸkanı Åžimon Peres, 1996'da yazdığı "Büyük Orta DoÄŸu" kitabında bölgede bir ekonomik kalkınma planından söz eder. Peres bu plan kapsamında büyük ölçüde, Ä°srail'in barış, kalkınma ve refah kapısı üzerinden yayılması gerektiÄŸi üzerine yoÄŸunlaşır. Peres'in burada yola çıktığı ana nokta, Ä°srail'in bölgede barış gibi yumuÅŸak yöntemler kullanarak yayılmasıdır.

Ä°srail diÄŸer taraftan, Türkiye ve Ä°ran'ın, bölgede üstün güçler olmasından endiÅŸe ediyor. Bu endiÅŸe sebebiyle Türkiye ve Ä°ran'a yakın yerlerde bulunmak istiyor. Böylece, Ankara ve Tahran yönetimlerine karşı "Ä°srail toprakları dışında savaÅŸ" kuralı altında oluÅŸturduÄŸu sorunlardan birinin üstesinden gelebilecek.

Ä°srail'in güvenlik teorilerinden biri olan bu "Ä°srail toprakları dışında savaÅŸ" kuralı sayesinde, baÅŸta Suudi Arabistan ile BAE arasında olmak üzere Körfez ülkeleri arasında bir düÅŸmanlık hali oluÅŸturduÄŸunu da hatırlatmış olalım.
Amaç Orta DoÄŸu'nun kontrolü meselesi

ABD ve Ä°srail, her yönden Orta DoÄŸu'nun kontrolünü elde tutmak için çaba sarf ediyor. Limanlar da bu konuda büyük önem arz ediyor. Orta DoÄŸu'nun kontrolü meselesini güvence altında tutmak isteyen Ä°srail, BAE'nin limanlar konusunda verdiÄŸi savaşı bizzat kendisi yönetiyor.

Jeopolitik deÄŸerlendirmeye göre de Ä°srail'in ABD'nin bölgedeki "geliÅŸmiÅŸ askeri kışlası" olduÄŸu söylenebilir. Bu noktadan yola çıkıldığında ve Ä°srail'in ABD'ye baÄŸlılığı da göz önüne alındığında, Tel Aviv yönetiminin yayılmacılığının, ABD'nin dünyadaki yayılmacılık politikasına göre gerçekleÅŸmesi gerekiyor.

Fuceyre'den baÅŸlayıp Cebel Ali'ye kadar BAE'nin 7 emirliÄŸinden geçmek, normalleÅŸmenin ötesinde bir normalleÅŸme, barışın ötesinde bir barış olduÄŸunu gösteriyor. Yedi Emirlikte ise Muhammed bin Zayid liderliÄŸinde ve iki yüzlü planları gölgesinde derin bir sessizlik yaÅŸanıyor.

Ä°srail sadece çıkarlarına göre hareket eder

Sonuç olarak Ä°srail bir baÅŸka devletle sadece çıkarlarını gerçekleÅŸtirmek için hareket eder. Ä°srail'in bir Arap ülkesiyle birlikte hareket etmesinden söz ettiÄŸimizde de iyi niyetten bahsetmemiz pek mümkün görünmüyor. Çünkü Ä°srail siyasetinde en etkili ve en göze çarpan ÅŸey, o "büyüklenme" ve "kibirdir".

Bazı Arapların, Ä°branice konuÅŸmak için halden hale girmelerinin, kendilerini bölgedeki "Ä°ran öcüsü kompleksinden" kurtarabileceÄŸini düÅŸünmeleri, hayal gördüklerini gösterir. Gerçekte neler olacağını ise sadece gelecek günler belirleyecektir.

GörüÅŸ: Halid Heniyye