Rasim Özdenören: Hain, her daim hain midir?

Gündelik dilde sık kullanılan kelimelerden biri hain…

Kendimize yaraÅŸtırmadığımız bir muameleyi bize reva gören birini hemen bu kelimeyle damgalamaya bir yatkınlığımız var sanki…

Ä°hanet fiilinin faili, hain…

Ä°hanet eden…

Hain diye yaftalanan birinin acaba kime ihanet ettiği var sayılıyor?

Hainlik sıfatı mutlak mıdır?

Başka bir deyişle, birine hain sıfatı yakıştırıldığında, o kişi herkes tarafından hain olarak kabul edilme durumunda mıdır?

KuÅŸkusuz, ihanet, ona uÄŸrayan kimse tarafından bağışlanması zor olan bir fiildir, dahası suçtur…

Hain, nezdinde ihanette bulunduÄŸu kimsenin güven duygusunu havaya uçuran, onu yok eden biridir. Güven duygusu ki insanların bir arada yaÅŸamasının en temel dayanaklarından biridir. Ä°nsanlar arasında güven duygusu olmasa onlar arasında iliÅŸkilerin devamı imkânsız hâle gelir. Ä°nsanlar arasında güven duygusu yoksa birbirleriyle akit yapma imkânı ortadan kalkar. AlışveriÅŸ yapılamaz olur. Güvene dayalı iÅŸlemlerin tümü ortadan kalkar. Öyle bir toplumda insanlar bir arada yaÅŸayamaz. Oysa insanın temel ırası bir arada yaÅŸamaya uyarlıdır.

Ä°hanet dendiÄŸinde çoÄŸu kimsenin aklına evlilik iliÅŸkisi geliyor. Ancak ihanet fiili sadece evlilik iliÅŸkisiyle mukayyet deÄŸil. Ancak burada bireysel iliÅŸkinin zedelenmesine matuf bir edim söz konusu… Dolayısıyla bu edimin bireysel iliÅŸki düzleminde çözümlenmesi beklenir. Ancak bütün toplumsal iliÅŸkiler bireysel düzlemde seyretmez. Veya bireysel iliÅŸkilerin bile toplumun tümünü ilgilendiren özellikleri var bulunabilir.

Evlilik gibi bireysel düzlemde iÅŸlenen ihanet fiili, ihanete uÄŸrayan tarafından bireysel bir cezaya maruz bırakılabiliyor. Ki bu ceza genelde cinayettir. Namus uÄŸruna iÅŸlendiÄŸi farz edilen cinayet fiili kimi mahfillerce kutsanmaktadır bile. Çünkü orada namusun kurtarıldığı farz edilerek cinayet gibi en ağır suç bile ahlaki bir olay gibi tebÅŸir edilebilmektedir.

Kimi durumlarda hain, bir başına haindir ve herkes onu hain olarak bilir. KiÅŸinin ırası hainlikle tebellür eder.

Ancak ulusal veya uluslararası ilişkilerde ihanet fiili nasıl değerlendirilmeli?

Devlet nezdinde istihbarat hizmetinde bulunan biri, ihbar ettiÄŸi kimse nezdinde hain telâkki edilebilir. Ancak devlet o kiÅŸiye hain muamelesi yapar mı? Durum, kendisi tarafından vaktiyle ifÅŸa edildiÄŸi için özel isim vermekte beis görmüyorum. Mahir Kaynak tam da böyle bir durumun “kahramanı” idi. Bir TV programında kendisine arkadaÅŸlarına karşı nasıl olup da böyle bir muamelede (nezaketen ihanet yerine muamele diyorlar) bulundun sorusunu “Ben görevimi yaptım” diye cevaplandırmıştı.

Casusluk hizmetinde bulunanlar hangi devlet nezdinde ihanet fiilini iÅŸlemiÅŸtir, hangisi nezdinde görevini ifa etmiÅŸtir?

Åžuraya gelmek istiyorum: Salt ihanet diye adlandırılan olayda deÄŸil, diÄŸer çoÄŸu iÅŸlerde de fiiller tek yönlü deÄŸerlendirmeyle iÅŸin içinden çıkılmamalı. En az iki yönlü ve gerekiyorsa çok yönlü deÄŸerlendirmelerle olay tahlil edilmeyi çaba gösterilmelidir.

YeniÅŸafak