Taha Akyol'un kaleminden: Can Azerbaycan

Ermenistan’ın 26 Eylül’de sivil Azerbaycan hedeflerine saldırmasıyla DaÄŸlık KarabaÄŸ ekseninde baÅŸlayan çatışmalar devam ediyor. CumhurbaÅŸkanı Ä°lham Aliyev dünkü açıklamasında birçok sivilin hayatını kaybettiÄŸini, aralarında 7. ve 9. sınıf öÄŸrencisi iki çocuÄŸun da bulunduÄŸunu bildirdi. Fidan Qurbanova ve Åžehriyar Qurbanov…

Hemen en önemli iki hususu belirteyim: Ermenistan’ın bu saldırısı, zaman zaman görülen basit sınır çatışmaları gibi deÄŸil…

Ä°kincisi, 1990’lardan farklı olarak bu defa Azerbaycan askeri bakımdan kesin üstünlüÄŸe sahiptir; tabii Rusya müdahale etmezse.

RUS TATBÄ°KATI

Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri 21 ve 26 Eylül tarihleri arasında “Kafkas 2020 Tatbikatı” adıyla büyük bir tatbikat gerçekleÅŸtirdi. 80 bin personel, 250 ana muharebe tankı, 450 zırhlı araç, 200 top ve çok-namlulu roketatarlar, savaÅŸ uçakları katıldı.

Tatbikatın füze savar sistemleri ünlü S-400 ve S-300 füzeleriydi!

Tatbikata eski Sovyet cumhuriyetlerinden sembolik birlikler de katıldı… Fakat tatbikatın bir kısmı Ermenistan topraklarında yapıldı, General Tigran Parvanyan komutasında Ermenistan kuvvetleri tatbikatta “aktif olarak” yer aldı.

Azerbaycan ise Moskova’nın davetini kabul etmemiÅŸti.

Ermenistan, Eylül baÅŸlarından itibaren Azerbaycan’a karşı ateÅŸkes ihlallerini tırmandırdı. Rus tatbikatının son gününde de DaÄŸlık KarabaÄŸ ekseninde fiilen saldırılara baÅŸladı.

Ben bu bilgileri EDAM adlı stratejik araÅŸtırma kurumunun Can KasapoÄŸlu, Sinan Ülgen ve Sine ÖzkaraÅŸahin imzalı raporundan özetledim. (https://edam.org.tr/azerbaycan-ermenistan-catismalar)

RUS SÄ°YASETÄ°

Rus tatbikatının resmi gerekçesi “kontr-terör faaliyeti” idi. Fakat kullanılan ağır silahlar ve S-400’ler gösteriyor ki, Putin gövde gösterisi yaptı, Kafkasya’da kimin “aÄŸa” olduÄŸunu göstermek istiyor.

Putin, iki sene önce 25 dakika süren askeri sunuÅŸunda “dünya üzerinde vuramayacağımız yer yoktur” diyerek yeni geliÅŸtirdikleri 6 silah sistemini tanıtmıştı! (2 Mart 2018)

‘Ä°mparatorluk’ gösterileri Putin’in ‘Büyük Viladimir’ diye övgüler dizilen egosuna denk düÅŸüyor!

Fakat Azerbaycan Sovyet imparatorluÄŸundaki “sadık tebaa” deÄŸil artık. Petrol gelirleriyle güçlendi, ordusunu modernize etti, silah sistemlerini Rus tekelinden kurtardı.

Putin Bakü’ye gözdağı veriyor.

Çarlar da Stalin de “Pan Türkizm” evhamıyla Kafkasya’da Müslüman ve Türk varlığını eritmek, buna Karşılık Ermenistan’ı güçlendirmek siyaseti izlemiÅŸlerdi.

1914-1918 döneminde Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yüzölçümü 140 bin km kareydi; Sovyet yönetiminde 87 bin km kareye indirildi. Azerbaycanlılara Kiril alfabesi kabul ettirildi.

Ama Ermeni milliyetçiliÄŸini diri tutmak üzere Ermenistan alfabesine karışmadılar. Stalin 1944’te Kars ve Ardahan’ı Ermenistan Sovyet Cumhuriyeti için istemiÅŸti!

Kafkasların 20. Yüzyıl baÅŸlarındaki ÅŸekillenmesi konusunda merhum hocamız Akdes Nimet Kurat’ın “Türkiye ve Rusya” adlı büyük eserini herkese tavsiye ederim.

KADER BİRLİĞİ

Askeri doktrinler uzmanı Dr. Can KasapoÄŸlu, Azerbaycan ordusunun nasıl güçlendiÄŸini, bunda Türkiye’nin “silah” ve “konsept” desteÄŸinin önemli katkısı olduÄŸunu anlatıyor. Ä°HA’lar, SÄ°HA’lar artık önemli araçlardır ve Türkiye bu alanda ürettiÄŸi teknolojiyi Azerbaycan’la paylaÅŸmaktadır:

“Azerbaycan’ın Türkiye ile hızla derinleÅŸen savunma entegrasyonu, Kuzey Kafkasya stratejik dengesi açısından Moskova ve Erivan için endiÅŸe verici hale gelmektedir.”

20. Yüzyılın başında olduÄŸu gibi, 21. Yüzyılın başında da Türkiye ile Azerbaycan’ın kaderleri iç içedir.

Azerbaycan-Türkiye iliÅŸkisi sadece “iki devlet bir millet” iliÅŸkisi deÄŸildir; esaslı bir stratejik kader birliÄŸidir.

Ermeni iÅŸgali devam ettiÄŸi halde kapıları açılalım, Erivan’a jest yapalım gibi fantezilerden bahsedenler tarihî ve stratejik gerçeÄŸin farkında deÄŸiller.

Bugünkü çatışmalardan Azerbaycan kazançlı çıkacak fakat KarabaÄŸ sorunu ve 7 Azerbaycan rayonunun Ermenistan iÅŸgali altından bulunmasından doÄŸan sorunlar muhtemelen uzun yıllar devam edecektir.

Stratejik sorunların sihirli çözümü yoktur.

Can Azerbaycan’la sonuna kadar beraberiz. Türkiye Azerbaycan’ın batı kapısıdır, Azerbaycan Türkiye’nin doÄŸu kapısıdır.

Ä°ktisadi ve siyasi bakımdan güçlendikçe, dostlarını arttırdıkça, Kafkasya sorunlarında âdilane çözüm ÅŸansı da artacaktır.

Karar Gazetesi