Yunanistan, Türkiye’de açıklanacak ‘müjde’ye odaklandı

Kathimerini gazetesi, Avrupa ve Yunanistan'ın ErdoÄŸan'ın dile getirdiÄŸi 'çok iyi haber'in Türkiye'nin DoÄŸu Akdeniz'deki faaliyetleriyle ilgili olup olmadığını öÄŸrenmek için beklediÄŸini yazdı.

AÄŸustos ayının sonunda Türkiye'nin ilan ettiÄŸi ruhsat sürelerinin sona ermesine raÄŸmen Yunanistan'ın yeni adımlar beklediÄŸini aktaran Kathimerini, söz konusu yeni adımların Yunan-Mısır anlaÅŸmasına meydan okuyacağını ve DoÄŸu Akdeniz'deki gerginliÄŸin keskin bir ÅŸekilde tırmanmasına yol açacağını savundu.

Türkiye karşısında zor anlar yaÅŸayan Atina, ÇarÅŸamba akÅŸam saatlerinde bir istifa haberiyle sarsıldı. BaÅŸbakan Kiryakos Miçotakis'in Ulusal Güvenlik Danışmanı Aleksandros Diakopulos Oruç Reis'le ilgili sözlerinin ardından koltuÄŸunu bırakmak zorunda kaldı.

Diakopulos'un Türkiye'nin Oruç Reis gemisiyle Yunan kıta sahanlığında araÅŸtırma yaptığını ve bölgeyi iÅŸaretlediÄŸini söylemesi, Yunan hükümetinde büyük rahatsızlığa neden oldu. Çünkü Atina, Oruç Reis'in bölgede araÅŸtırma yapmadığını savunuyor.

Ä°stifanın duyurulduÄŸu saatlerde Yunanistan BaÅŸbakanı Kiryakos Miçotakis CNN International kanalına çıktı, Türkiye'ye 'provokasyonları durdurup' müzakere masasına dönme çaÄŸrısı yaptı.

"Türkiye mesajım çok basit: Medeni komÅŸular gibi konuÅŸmaya baÅŸlayalım. Masaya oturmalı ve konuÅŸmalıyız. EÄŸer aramızda bu sorunu çözemezsek, uluslararası mahkemeye götürürüz ve mahkeme karar verir."

Ä°srail Türkiye’yi hedef aldı

Atina'nın en önemli müttefiki Ä°srail ise doÄŸrudan Türkiye'yi hedef aldı. Ä°srail uydu ÅŸirketi, Oruç Reis gemisinin Yunan kıta sahanlığına girdiÄŸini ileri süren görüntüler yayınladı.

Uydu görüntülerinde Oruç Reis'in yanında üç Barbaros sınıfı Türk fırkateyni ile iki Burak sınıfı korvet bulunduÄŸunu aktaran Kathimerini, Yunan filosunun ise Türk donanmasını dakika dakika izlediÄŸini yazdı.

Ä°srail gizli servisi Mossad'ın başındaki isim Yossi Cohen ise, Türkiye'nin Ä°ran'dan daha büyük bir tehdit olduÄŸunu söyledi. Ä°ngiliz Times'ın köÅŸe yazarı Roger Boyce'un aktardığı cümle, büyük yankı buldu. Cohen'e göre, Ä°ran ambargo, yaptırımlar ve sabotajlarla durdurulabildi ancak bir NATO üyesi olan Türkiye'yi durdurmak daha zor.

Yunan Ethnos gazetesi ise, Kemal Reyis ve Limnos fırkateynleri arasında geçen olayın ardından bu kez bir Türk denizaltısının Evia-EÄŸriboz adasına yaklaşırken engellendiÄŸini ileri sürdü.

Yunan medyasındaki haberler arasında öne çıkan bir baÅŸka baÅŸlık, Almanya BaÅŸbakanı Angela Merkel ve Fransa lideri Emmanuel Macron arasındaki görüÅŸme. Macron, buluÅŸmadan önce yaptığı açıklamada Türkiye'yi geniÅŸleme politikası uygulamakla suçladı.

Fransa CumhurbaÅŸkanı Emmanuel Macron'un geçen hafta DoÄŸu Akdeniz'e asker göndereceÄŸini ilan etmesinin üzerinden 24 saat geçmeden, Yunanistan ve müttefiki Fransa Girit açıklarında ortak tatbikata giriÅŸti.

PerÅŸembe günü saatlerinde baÅŸlayan tatbikatta birçok Yunan fırkateyninin yanı sıra Fransız filosunda helikopterlerin havalanabildiÄŸi FS Tonnerre tipi bir savaÅŸ gemisi de vardı. Tatbikatta ayrıca Girit'teki Suda'ya inen iki Fransız Rafale jeti de yer aldı.

Yunan basını, Paris ve Atina arasındaki askeri pazarlıkları Temmuz ayında manÅŸetten duyurmuÅŸtu. Haberlere göre, taraflar son model model iki fırkateynin Fransa'dan alınmasını masaya yatırmıştı.

Ä°lk fırkateynin teslimatı için 2024 yılı konuÅŸulurken, Yunan medyası Atina'nın yaklaşık 3 milyar dolarlık proje için ekonomik darboÄŸaz nedeniyle 300 milyon euroluk bir ödeme yapacağını da aktarmıştı.

Yunanistan’da yeni NAVTEX paniÄŸi

Türkiye'nin Mayıs ayı sonunda Akdeniz'deki yeni ruhsat baÅŸvurularını Resmi Gazete'de yayımlaması ve DışiÅŸleri Bakanlığı'nın Twitter hesabından paylaşılan haritalar, Yunanistan'ı paniÄŸe sürükledi. Uluslararası destek arayışına giren Atina yönetimi, Girit ve Rodos açıklarındaki muhtemel faaliyetlerden korkarak Fransa ile askeri tatbikata giriÅŸeceÄŸi sinyalini vermiÅŸti.

Türk DışiÅŸleri, bu hafta başında ise Ankara'nın BirleÅŸmiÅŸ Milletlere (BM) bildirdiÄŸi DoÄŸu Akdeniz'deki deniz sınırları içinde Oruç Reis sismik araÅŸtırma gemisinin faaliyet yürüttüÄŸü bölgeyi gösteren haritayı paylaÅŸtı.

Twitter hesabında haritaya yer veren DışiÅŸleri Bakanlığı Ä°kili Siyasi Ä°ÅŸler ve Denizcilik-Havacılık-Hudut Genel Müdürü Büyükelçi ÇaÄŸatay Erciyes, "Yunanistan ana karasına 580 kilometre uzaklıktaki Kastellorizo (Meis) adlı 10 kilometrekarelik Yunan adası nedeniyle Yunanistan, 40 bin kilometrekare deniz yetki alanı talep ederek, Oruç Reis'i durdurmaya ve DoÄŸu Akdeniz'i Türkiye'ye kapatmaya çalışmaktadır" dedi.

Türkiye DışiÅŸleri Bakanlığı'nın yaptığı resmi açıklamada ise, Yunanistan'ın diyalog ÅŸansını kendi elleriyle kenara ittiÄŸi belirtilerek "Bölgedeki askeri varlığımız, herhangi bir tırmanmaya yol açma hedefi taşımamakta olup, tamamen, gerekmesi halinde meÅŸru savunma hakkını kullanmaya yöneliktir. Sivil bir gemimize askeri müdahalede bulunulmasına tabiatıyla izin verilmeyecektir" denildi.

Yunanistan'ın Mısır ile 6 AÄŸustos PerÅŸembe günü imzaladığı deniz yetki alanlarını belirleyen anlaÅŸma, Türkiye ile Yunanistan arasındaki müzakerelerin yeniden askıya alınmasına neden oldu. AnlaÅŸma, Girit ve Rodos adalarının kıtasahanlıklarının kısmen kullanılması ÅŸartıyla Mısır'ın kıtasahanlığı ile dikey bir koridor oluÅŸturulmasını hedefliyor.

BBC Türkçe'nin haberine göre, Ankara'nın 'korsan' olarak tanımladığı anlaÅŸmanın resmiyet kazanabilmesi için, iki ülke parlamentolarında onaylanması ve ilgili koordinatların BirleÅŸmiÅŸ Milletler'e sunulması gerekiyor.

Türkiye ise, anlaÅŸmanın ardından Oruç Reis araÅŸtırma gemisinin sismik çalışmalar için Akdeniz’e açılacağını, Pazartesi günü yayımladığı bir NAVTEX ile duyurdu. 10-23 AÄŸustos arası geçerli olacak NAVTEX kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait iki savaÅŸ gemisi de Oruç Reis’e eÅŸlik ediyor. Yunanistan da aynı gün aynı bölge için NAVTEX ilan etti ve Türkiye'nin duyurusunun yasa dışı olduÄŸunu kaydetti.

Almanya'nın baÅŸlatması beklenen arabuluculuk giriÅŸimi, Yunanistan’ın Mısır ile anlaÅŸma yapması, Türkiye’nin de gemilerini yeniden ihtilaflı bölgeye göndermesi ile daha baÅŸlamadan son bulmuÅŸ oldu. Her iki tarafın denizde ve havada askeri varlıklarını artırıyor olmaları bölgedeki gerginliÄŸin sıcak çatışmaya kadar varması riskini de beraberinde getiriyor.

Ege Denizi’nden kaynaklanan kıta sahanlığı, karasuları, adaların statüsü ve hava sahası hattı gibi konularda on yıllardır süren anlaÅŸmazlıkların, özellikle son bir yılda Akdeniz’e de yayılması Ankara-Atina hattında çok daha sert bir sürecin baÅŸlamasına neden oldu.

Türkiye, 27 Kasım 2019’da Libya ile imzaladığı Deniz Yetki Alanlarını Sınırlandırma anlaÅŸması ile Yunanistan’ın Girit, Karpathos ve Rodos adalarının güneyinde kalan bölgeyi kıta sahanlığı kapsamında gördüÄŸünü ilan etmiÅŸ ve bu anlaÅŸmayı BM’ye kaydettirmiÅŸti. AnlaÅŸmanın uluslararası hukuka göre bir geçerliliÄŸi olmadığını savunan Atina, 1982 tarihli Uluslararası Deniz Hukuku SözleÅŸmesi’ne göre adaların kıta sahanlığı hakları olduÄŸunu, Türkiye’nin ortaya koyduÄŸu haritanın Yunanistan’ın egemenlik haklarını çiÄŸnediÄŸini ilan etmiÅŸti.

Avrupa BirliÄŸi (AB) de Yunanistan’ın açıklamalarını desteklemiÅŸ, Türkiye’nin 'yasa dışı' olarak tanımladığı hidrokarbon çalışmalarını durdurmasını talep etmiÅŸti. Siyasi alanda yaÅŸanan bu gerilime raÄŸmen, 2019’un ikinci yarısından itibaren Ankara ile yeni kurulan Atina hükümeti arasında diyalog kanalları açık tutuldu. Ancak Yunanistan’ın Fransa ile Türkiye arasında son dönemde giderek gerilen iliÅŸkileri kendi lehine kullanma çabası ve baÅŸta AB olmak üzere uluslararası platformlarda köÅŸeye sıkıştırmaya çalışması Ankara’nın tepkisini çekti.

Türkiye, Yunanistan’ın Kıbrıs Rum tarafı ile Akdeniz’deki diÄŸer kıyıdaÅŸ ülkeler Mısır ve Ä°srail ile hidrokarbon faaliyetlerini devam ettirmesi, bunu yaparken de Türkiye ve Kıbrıs Türkleri’nin çıkarlarını göz ardı etmesine tepki duyarak pozisyonunu sertleÅŸtirdi.

Türkiye, 13 Temmuz’da Fransa’nın giriÅŸimiyle toplanan AB Dış Ä°liÅŸkiler Konseyi toplantısından bir hafta sonra 21 Temmuz’da 'denizcilere duyuru' anlamına gelen ilk NAVTEX’ini yayınladı ve Oruç Reis araÅŸtırma gemisinin Türkiye’nin BM’ye bildirdiÄŸi kıta sahanlığı sınırları ve 2012 yılında TPAO’ya verilen ruhsat sahaları içinde kalan bölgede sismik araÅŸtırmalar yapacağını ilan etti.

Yunanistan ise Türkiye’nin araÅŸtırma yapacağı alanların kendi kıta sahanlığı içerisinde olduÄŸunu açıklayarak, sert tepki vermiÅŸti. Egemenlik haklarını koruma konusunda geri adım atmayacağını bildiren Yunanistan’ın teyakkuza geçerek bölgeye savaÅŸ gemilerini göndermesi, bunun üzerine Türk Deniz Kuvvetleri’nin Oruç Reis’e saÄŸlanan güvenliÄŸi artırması bir anda sıcak çatışma tehlikesinin doÄŸmasına yol açmıştı.

Taraflar arasındaki gerginlik, AB Dönem BaÅŸkanı sıfatıyla devreye giren Almanya BaÅŸbakanı Angela Merkel’in 22 Temmuz’da ErdoÄŸan ve Miçotakis ile telefonda görüÅŸmesi üzerine yatışmıştı. Ancak Ankara ve Atina arasında yeni bir diyalog sürecinin ilan edilmesinden bir gün sonra Yunanistan ile Mısır arasındaki deniz yetki sınırlandırma anlaÅŸması imzalandı. AnlaÅŸmanın 6 AÄŸustos’ta ilan edilmesinin hemen ardından Türk DışiÅŸleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Yunanistan-Mısır anlaÅŸmasının 'yok hükmünde' olduÄŸu çünkü iki ülkenin deniz sınırı olmadığı kayda geçirildi.

Yunanistan-Mısır anlaÅŸmasına siyasi tepkinin ardından Türkiye'nin ilk somut tepkisi, 10 AÄŸustos sabah saatlerinde yayınlanan NAVTEX ile verildi. Duyuru, Oruç Reis gemisi ile ona eÅŸlik edecek Ataman ve Cengiz Han gemilerinin 23 AÄŸustos’a kadar çalışacakları alanların koordinatlarını kayda geçirdi. Türkiye’nin NAVTEX’inden sadece saatler sonra Yunanistan da bir deniz duyurusu yayımladı ve Türkiye’nin ilan ettiÄŸi alanların Yunanistan kıta sahanlığı içinde olduÄŸunu, dolayısıyla Türkiye’nin NAVTEX’inin yasa dışı olduÄŸunu savundu.