Tercüme Haber: Mossad'ın Orta Doğu'daki son anlaşmalardaki perde ardındaki rolü

Ä°srail’in Bahreyn ve Umman ile yakında imzalaması beklenen muhtemel yeni anlaÅŸmalarda da Mossad’ı dahil etmesi bekleniyor. Halihazırda Mossad BaÅŸkanı Yossi Kohen de bu olası anlaÅŸmalar için üst düzey Bahreynli yetkililerle temas hainde.

Kamuoyunun dikkati, son BAE-Ä°srail anlaÅŸmasına odaklanmış olsa da, Yossi Kohen'in diktatör Arap rejimleriyle mesaisi yıllara dayanıyor.

Eski Ä°srail Genelkurmay BaÅŸkanı Gadi Eisenkot'un, Suudi Arabistan ile istihbarat paylaÅŸtığını 2017 açıklamasına yol açan sebep, Cohen ve Mossad’ın Suudilerle yıllardır sürdürdükleri iliÅŸkileriydi. Bu duyuru, Ä°srail-BAE anlaÅŸması gibi coÄŸrafyanın halkları için, birçok yönden jeopolitik bir depremdi, çünkü Ä°srail-Suudi iÅŸbirliÄŸi ilk kez en üst düzeyde duyuruluyordu.

BaÅŸbakan Binyamin Netanyahu'nun eski ulusal güvenlik danışmanı Yaakov Amidror gibi eski Ä°srailli yetkililer, 2016'da Suudi yetkililerle ABD'de temas kurduklarını söylemiÅŸti fakat bundan önce de görüÅŸmeler gerçekliÅŸtirilmesine raÄŸmen bunların hepsi gizli tutuluyordu.

Mayıs 2018'de Mossad'ın eski üst düzey yetkilisi Haim Tomer, The Jerusalem Post'a verdiÄŸi demeçte, Ä°srail ve Suudilerin potansiyel olarak Ä°ran'a karşı rejim deÄŸiÅŸikliÄŸi planlarını koordine edebileceÄŸinden ve artan iliÅŸkilerden bahsetmiÅŸti.

Tomer, Suudilerle iliÅŸkiler hakkında bildiÄŸi her ÅŸeyi açıklamadı elbette, ancak bu yorum bile iki ülke arasındaki diyalog ve fiili iÅŸ birliÄŸinin epey bir ilerlemiÅŸ olduÄŸunu açık ediyordu.

Ayrıca Ocak 2019'da, Ä°srail Ulusal Siber MüdürlüÄŸü BaÅŸkanı Yigal Unna, önümüzdeki yılın "denizcilik siber iÅŸbirliÄŸi çalışması projesinin, tüm paydaÅŸlarla birlikte Akdeniz’i daha güvenli hale getireceÄŸini" öngördüÄŸünü söylemiÅŸti.

Tam olarak hangi ülkelerin dâhil olacağı belirsizdi, ancak yaptığı açıklama Körfez ülkeleri ve OrtadoÄŸu’nun diktatör rejimlerinin liderleriyle üst düzey siber iÅŸbirliÄŸine iÅŸaret ediyor diye yorumlandı.

Ä°srail'in siber güç merkezi NSO Group ve eski çalışanlarından bazılarının BAE'ye 2017'den öncesine kadar uzanan çeÅŸitli konularda yardımcı olduÄŸuna dair haberler de var.

BAE’nin NSO kaynaklarından ve Ä°srail Savunma Bakanlığı'ndan bu kadar güçlü bir destek almasının nedenlerinden biri baskıcı Körfez rejimleri ile Ä°srail arasındaki güçlü iletiÅŸim hatları oluÅŸturulmuÅŸ olması ve Ä°srail’in bu kanalları kendi lehine istediÄŸi gibi kullanabilme özgürlüÄŸüne sahip olmasıydı. Temmuz 2019'da Cohen, casusluk teÅŸkilatının ılımlı Sünni Körfez ülkelerindeki (krallıkla yönetilen Arap ülkelerini kastediyor) ilerlemenin çoÄŸunun arkasında olduÄŸunu açıkça belirttiÄŸi nadir önemli bir halka açık konuÅŸma yaptı.

Çok önemli ama anlatılmamış öykü, yalnızca son haftalarda olanlarla ilgili deÄŸil aynı zamanda Cohen, selefleri ve eski dışiÅŸleri bakanlığı genel müdürü Dore Gold gibi diÄŸerlerinin Körfez'deki krallıklar ile Ä°srail arasındaki iliÅŸkilerin ortaya çıktığı noktadan çok öncesine dayanan uzun yıllar süren çalışmaları hakkında idi.

Kamuoyuna resmen duyurulan bu anlaÅŸmanın arka planı, yıllardır süren Ä°srail-BAE-Suudi Arabistan iÅŸbirlikleri ve iliÅŸkilerinin bir sonucudur. AnlaÅŸmadaki baÅŸarının aslan payı Mossad BaÅŸkanı Cohen’e ait görülse’de, selefleri eski Mossad baÅŸkanlarının ve eski Ä°srail DışiÅŸleri Bakanlığı Genel Müdürü Dore Gold gibi nice Ä°srailli bürokratın da, anlaÅŸmadaki payı azımsanmamalıdır.

Ki bu kısmı bile Ä°srail ve Körfez'in otoriter rejimleri arasındaki iliÅŸkilere ait hikâyenin sadece bilinen kısmı.

Temmuz 2019 konuÅŸmasında Cohen ‘’Umman ile iliÅŸkilerin kurulup geliÅŸtirilmesi ve DışiÅŸleri Bakanlığı TemsilciliÄŸinin kurulması için zemin hazırlıyoruz" diye bir açıklamada bulunmuÅŸtu.

Cohen'in çalışması hiç ÅŸüphesiz Netanyahu'nun Ekim 2018'de Umman'ı ziyaret etmesine zemin hazırlasa da, Ummanlı yetkililer Temmuz 2019'da Ä°srail'in orada herhangi bir somut diplomatik ikametgah kuracağı ifadesini reddettiler. Dolayısıyla Cohen, gizli yürütülen çalışmaları vaktinden erken dillendirdiÄŸi için eleÅŸtiri almıştı.

Körfez ülkeleri ile Ä°srail arasında Ä°ran'la mücadele, cihatçı oluÅŸumlara karşı iÅŸbirliÄŸi ve siber teknolojinin paylaşılmasıyla ilgili bütün bu yakınlaÅŸma çabalarından sonra, gözümüzün önünde hızla geliÅŸtiÄŸini gördüÄŸümüz normalleÅŸme sürecini engelleyen önemli bir boÅŸluk vardı. .

Hikâyenin daha birçok parçası var, ancak önemli bir parçası, Netanyahu'nun normalleÅŸme sürecini baÅŸlatmak için Sudan lideriyle Åžubat ayında yaptığı görüÅŸme oldu.

Medya, Cohen'in Netanyahu'ya itibar etmesinin yanı sıra son BAE-Ä°srail anlaÅŸmasına kadar meyvesini vermeyen ve büyük ölçüde arka planda yürütülen yoÄŸun çabalarını baÅŸarının anahtarı olarak adlandırdı. Netenyahu’nun ziyaret öncesi, Sudan tarafında ÅŸartların olgunlaÅŸtırılması da bir baÅŸka önemli faktördü.

Ve elbette zamanlama faktörü… BAE ile anlaÅŸmanın zamanlaması için pandemi evresini seçmek, salgına kadar arka plandaki ÅŸartları olgunlaÅŸtırmak da Cohen’in artı hanesine yazılan diÄŸer unsurlar…

BAE'nin anlaÅŸmayı Ä°srail'in Batı Åžeria’yı ilhakını askıya alacağını söyleyerek meÅŸrulaÅŸtırmaya çalışması da sahte bir piar çalışması gibi görünüyor, zira Ä°srail tarafı ilhak planının halen geçerli olduÄŸunu ifade ediyor.

Kohen’in pandemi sürecindeki çalışmaları:

Yossi Cohen, Mart ortalarında 100 bin test kitinin Ä°srail’e ulaÅŸmasını saÄŸlamıştı. Fakat burada dikkat çeken nokta, test kitlerini Ä°srail’e ‘’diplomatik iliÅŸkileri olmadığı’’ ülkelerden getirtebilmiÅŸ olması. Bu ülkelerin ismi açıklanmasa da, Ä°srail’e kit temin edenlerin Suudi ve BAE rejimleri olduÄŸu herkesin malumu… Çünkü sonrasında Netanyahu, Ä°srail ile BAE’nin koronavirüsle mücadelede iÅŸbirliÄŸine gittiklerini kamuoyuna açıklamıştı.

Görülüyor ki koronavirüs salgını, Ä°srail-BAE-Suudi ve diÄŸer totaliter Arap diktatör rejimleri arasındaki perde ardında sürdürülen sıkı iliÅŸkilerin açık edilmesinin bir bahanesi gibi kullanıldı.

Haziran ortasında Cohen'in ilhak karşıtlığını yumuÅŸatmak için Körfez ülkeleriyle doÄŸrudan temas halinde olduÄŸuna dair haberler de vardı.

Görünen o ki bir barış anlaÅŸmasında nihai formülü bulmak için Cohen ilhak karşıtlığını yumuÅŸatmanın ötesine geçmiÅŸ, sadece BAE deÄŸil diÄŸer muhtemel beÅŸ Arap devletini de Ä°srail’in planlarına yarayacak bir pozisyona getirebilmeyi baÅŸarmış görünüyor. Ä°srail-BAE anlaÅŸmasını alt üst etmek ve ek potansiyel anlaÅŸmalara kapı açmak için son dakikada devasa çabalara baÅŸka pek çok kiÅŸinin dahil olduÄŸuna ÅŸüphe yok.

Ancak Orta DoÄŸu'nun çehresini deÄŸiÅŸtirmede tam olarak anlaşılamayan iki ana faktör, Cohen ve Mossad'ın önceki yıllarda bu an için ne kadar zemin hazırladığı ve koronavirüs salgınının Mossad yöneticisinin böylesine benzersiz bir dinamiÄŸi kullanmasının ne kadar önemli olduÄŸudur.

OrtadoÄŸu’nun çehresini deÄŸiÅŸtirmeye aday bu olası normalleÅŸme anlaÅŸmalarının arka planında Mossad, Cohen ve seleflerinin iÅŸleri bu noktaya getirebilmek için epey bir çaba harcamasının yanında, Körfez'in diktatör rejimlerinin Ä°srail-ABD yörüngesine girmeye hevesli olmalarının da rolünü göz ardı etmemeliyiz.

Müellif: Yonah Jeremy / Kaynak: The Jerusalem Post

Mütercim: Hasan Nurhan Çelik / DüÅŸünce Mektebi