Tercüme Haber: Ciddi bir siyasi krizin eşiğindeki ülke: İsrail

Netanyahu, binlercesi Kudüs’teki evinin çevresinde toplanan göstericileri “anarÅŸi ve ÅŸiddete” karşı uyardı. Tam bir kaos ve ÅŸiddetli tutuklama sahneleri, münhasıran deÄŸilse bile büyük ölçüde BaÅŸbakanın kendisiyle baÄŸlantılı olan bir siyasi krizin eÅŸiÄŸinde olan ülkede çoktan günlük olaylar haline gelmiÅŸti.

Ä°çeride giderek artan problemlerd nedeniyle dikkatleri dağıtmayı baÅŸaramayan Netanyahu, bir süredir Lübnanlı direniÅŸ grubu Hizbullah ile yüzleÅŸmek için ÅŸartları zorluyordu. Ancak son çatışmaların ardından Ä°srail medyası Ä°srail-Lübnan sınırında ÅŸiddetli bir çatışmanın gerçekleÅŸtiÄŸi iddiasını yalanlayınca bunda da baÅŸarısız oldu.

Hizbullah, Ä°srail’in Hizbullah’ın nüfuzlu üyesi Ali Kamil Muhsin’i öldürmesine verilecek cevap için yeri ve zamanı Ä°srail’in deÄŸil kendilerinin belirleyeceÄŸi noktasında ısrarcı.

Muhsin, Åžam Uluslararası Havalimanı’nın çevresini hedef alan bir saldırıda öldürüldü. Bu, muhtemelen Netanyahu’nun dikkatleri sorunlu bir koalisyon ve yolsuzluk soruÅŸturmasından, Ä°sraillileri her zaman birleÅŸtiren bir konuya çekmek amacıyla yapmış olduÄŸu bir hamleydi.

Ä°srail’deki kargaÅŸa yalnızca iktidarda kalmak ve yolsuzluÄŸun hesabını vermemek için kamuoyunu, medyayı ve siyasi bazı grupları manipüle eden inatçı ve bölücü bir liderle ilgili deÄŸil.

BölünmüÅŸ Koalisyon

Ä°srail, köÅŸeye sıkışmış durumdaki Netanyahu’nun ve birlikte koalisyon kurduÄŸu merkez eÄŸilimli parti Kahol Lavan (Mavi Beyaz) baÅŸkanı Benny Gantz’in de ötesinde bir siyasi meÅŸruiyet krizine maruz kalıyor.

Başbakan Netenyahu ve Kahol Lavan (Mavi Beyaz) başkanı Benny Gantz

Netanyahu’nun partisi Likud ve Gantz’ın partisi Kahol Lavan’ın geçen Nisan’daki siyasi ittifakı temelde beklenmedik ve tuhaf bir karardı. Nihayetinde Netanyahu’yu devirmek için bir yıldan az bir sürede üç genel seçime girmeyi göze alan Gantz’ın, baÅŸdüÅŸmanıyla ittifak kuracağı haberi, Netanyahu karşıtı grupları derinden sarsmış ve Gantz’ın ortakları Yair Lapid ve Moshe Ya’alon’u partiden ayrılma kararına sürüklemiÅŸti.

Ancak saÄŸ ve merkez partiler arasındaki bu yeni koalisyon, kurulduktan kısa bir süre sonra iÅŸlevsiz hale geldi. Ä°srail’in siyaseten kolay evliliÄŸi çirkin bir boÅŸanma ile sonuçlanacak gibi görünüyor.

Netanyahu ve ana koalisyon ortağı arasındaki çatışma, Knesset’te (parlamentoda), manÅŸetlerde ve sokaklarda dahil olmak üzere artık Ä°srail’deki siyasi hayatın her alanında hissediliyor.

Yeni hükümet, Ä°srail’in en çalkantılı yıllarından sonra göreve geldiÄŸinde, ruh halleri en azından artık daha sakindi. Netanyahu ve Gantz, Filistin'de Batı Åžeria’nın en az üçte birini yasadışı olarak ilhak etmek istedikleri konusunda mutabık görünüyordu. Ä°srail’in saÄŸcı kesimi oldukça sevinçliydi ve merkez de etkilenmiÅŸ görünüyordu.

Ancak ilhak planına verilen uluslararası yanıt Netanyahu’yu 1 Temmuz tarihini yeniden düÅŸünmeye itti. Ä°lhak süresiz olarak ertelenince, Netanyahu’nun Ä°srail halkı arasında sönmüÅŸ olan popülaritesini tam da en çok ihtiyaç duyduÄŸu anda canlandıracak hamlesi elinden alınmış oldu.

19 Temmuz’da Netanyahu’nun yolsuzluk davası yeniden baÅŸladı. BaÅŸbakan, açılış oturumuna bizzat katılmamış olsa bile kendisinin ‘’güçlü lider’’ imajı zarar görmüÅŸtü.

Ä°lhak planını çoktan kabul etmiÅŸ olan Gantz, riskli politik hareketlerle kendisini iliÅŸkilendirmeyecek kadar zekiydi. Bu hamlenin siyasi riski, baÅŸarısız bir siyasi planla hareket eden Netanyahu’ya -baÅŸka bir seçenek sunmamak suretiyle- bırakılmıştı.

KöÅŸeye sıkışmış “ortağına” saldırmak için fırsat kollayan Gantz, aradığı ÅŸansı Ä°srail gazetesi Haaretz’de yayınlanan bir haberde buldu.

Bütçe Komplosu

22 Temmuz’da Haaretz gazetesi, “Netanyahu, BaÅŸbakanlığı ortağı Savunma Bakanı ve Kahol Lavan Parti sözcüsü Benny Gantz’a bırakmasına yönelik baskılara maruz kalmamak ve böylece yolsuzluk davasıyla ilgili 'hukuki davalara' katılabilmek için 2020 bütçesini evet demedi ve 18 Kasım için genel seçim çaÄŸrısı yapmaya karar verdi.” dedi.

Ä°ddiaya göre Netanyahu, BaÅŸbakanlık koltuÄŸunu yalnızca zaman kazanmak, kendisinin kaybedeceÄŸi ve yolsuzluk davasına karşı siyasi ağı olmadan savunmasız kalacağı dördüncü bir seçime girmemek için Gantz ile paylaÅŸmayı kabul etmiÅŸti.

Bir baÅŸka husus, seçim riskine raÄŸmen Netanyahu, Kahol Lavan Partisi’nin elinden Adalet Bakanlığını almak istiyor. Zira Adalet Bakanlığını elinde tutan hangi siyasi güçse, Netanyahu’nun Ä°srail mahkemelerindeki kaderini de o elinde tutuyor demektir. Böylesine güçlü bir siyasi kartı Gantz’ın elinde bırakmak, ne Likud ne de Netanyahu için razı gelebilecekleri bir konu deÄŸil.

Dolayısıyla Likud, bütçe anlaÅŸmasının sadece bir yıl süreceÄŸi konusunda ısrarcı olurken, Kahol Lavan iki yıllık bir dönemi kapsaması konusunda kararlı. Ä°srail medyasına yansıdığı gibi Likud komplosu, Likud Maliye Bakanı Ä°srail Katz’ın bir sonraki bütçe müzakerelerini saÄŸ ve merkez koalisyonunu ortadan kaldırmak için kullanmayı planlamasını içeriyor. Böylece, yeni bir seçim talep edebilecek ve Gantz’ın Birlik Hükümeti gereÄŸince Netanyahu sonrası baÅŸbakanlık yapmasını engelleyebilecekler.

Sahte Demokrasinin Krizi

Ancak kriz Netanyahu ve Gantz arasındaki anlaÅŸmazlıktan daha büyük. Ä°srail uzun zamandır “Orta DoÄŸu’daki tek demokrasi” olmakla gurur duysa da gerçek ÅŸu ki Ä°srail demokrasisi yalnızca Yahudilere hitap ediyor ve geri kalan herkese karşı ayrımcılık yapıyor.

Bununla birlikte, son zamanlarda artık Ä°srail’deki kurumsallaÅŸmış ırkçılık ve ırksal ayrımcılık kurnaz politik söylemlerle maskelenemiyor. Özellikle Netanyahu, Ä°srail’i bugün olduÄŸu gibi saÄŸcı, ÅŸovenist ve ırkçı bir yurt haline getirme sorumluluÄŸunu üstlendi.

Ä°srail'de Hükümetin, Filistinlilere yönelik sistematik saldırılarını destekleyen bir gösteride, sıradan bir vatandaşın, Filistin'e yapılan zulmü kutlayan ''hepsini öldür'' manÅŸetiyle gösteride boy göstermesi, Ä°srail toplumunda ırkçılığın hangi boyutlara ulaÅŸtığı hakkında da fikir veriyor.

Netanyahu’nun Ä°srail’in Yahudi vatandaÅŸları tarafından tekrar tekrar seçilen, en uzun süre görev yapan BaÅŸbakanı olması, Ä°srail liderinin toplumun hem bir izdüÅŸümü, hem de bir bütün olarak yine toplumu etkileyen daha büyük rahatsızlıkların bir yansıması olduÄŸunu gösteriyor.

Tartışmayı Netanyahu’nun birçok baÅŸarısızlığına indirgemek doÄŸru olabilir ancak ÅŸunu kabul etmek gerekir ki, yozlaÅŸmış liderler sadece yozlaÅŸmış toplumlarda ve saÄŸlıksız siyasi sistemlerde var olabilirler. Ä°srail, artık herkesçe bilinen gerçeÄŸin mükemmel bir somutlaÅŸmış örneÄŸi.

*Ramzy Baroud tarafından, Middle East Monitor için kaleme alınan bu makale, Sümeyye Tırpan tarafından DüÅŸünce Mektebi için tercüme edilmiÅŸtir.