Ãœlke ekonomisi ve kurban tedarik zinciri

Kurban, kendisi ile Allah’a yaklaşılan ÅŸeyi ifade eder. Allah’a yakınlaÅŸmak için o ÅŸeyi feda edersiniz. Kurbanlık olarak bizler bazı hayvanları keserek fakirlere dağıtırız ve Allah’ın bu yaptığımızdan memnun olmasını ümit ederiz.

Onun için de bu süreçlerde dikkat edilmesi gereken her ÅŸeye çok dikkat ederiz. Allah ile bir yakınlık tesis etmeye gayret ederiz.

Konu ile ilgili hem Kur’an’ı Kerim’de hem de peygamberimizin uygulamalarında birçok tavsiyeler ve örnekler vardır. Detaylar oralardan sürekli hatırlatılır ve anlatılır.

Aslında, ne kadar ilginç deÄŸil mi?

Allah’a yakınlaÅŸmak için yaptığınız iÅŸ; bir ekonomik faaliyet! Bu faaliyeti de bütün ülkede, her yerde ve aynı zamanda yapıyorsunuz.

Bu faaliyetin zamanını tespit etmek için ay takvimi kullanıyoruz. Åžimdiki kullandığımız takvim gibi, güneÅŸ takvimi kullansaydık hep aynı mevsime ve ana denk gelecekti.

Ancak ay takvimi kullandığımız için kurban, her mevsime denk gelen bir faaliyetler zinciri olmuÅŸ oluyor. Bugün olduÄŸu gibi yaz aylarına da denk gelebiliyor kış aylarına da.

Çünkü iki takvim arasında 11 gün fark var. Detayları bir kenara bırakırsak bir yıl, güneÅŸ takvimine göre 365, ay takvimine göre ise 354 gündür.

Dolayısıyla kurban faaliyetleri her yıl 11 gün önceden gelir. Bu böyle devam eder gider.

Peki, ülkemizde ne kadar kurban kesiliyor acaba?

Bunun için deÄŸiÅŸik rakamlar var. Tarım Bakanlığı'nın elinde kesine yakın bir rakam var mı bilemiyorum. Ama Türkiye Deri Sanayicileri DerneÄŸi yetkililerine göre ülkemizde yaklaşık 900 bin büyükbaÅŸ ve 2,5 milyon küçükbaÅŸ kurban ediliyor.

Kurban Bayramı'nda kesilen ham derileri iÅŸleyen deri iÅŸletmeleri, bunları ayakkabı, çanta ve konfeksiyon üretimi yapan yerli üreticilere satıyorlar.

Tabi kurbanda kesilen hayvan derilerinin önemli bir kısmı yanlış yüzmeden dolayı kullanım dışı oluyor. Onun yerine sektör büyük miktarlarda ham deri ithal ediyor.

Elimizin altındaki bu kaynak ise heder olup gidiyor. Yani israf oluyor. Allah’a yakınlaÅŸmak için kestiÄŸimiz kurbanda, Allah’ın haram kıldığı “israf”ı yapıyoruz. Yakınlığı nasıl tesis edeceÄŸiz?

Åžimdi kurbanların etlerinin nasıl tüketildiÄŸini biliyoruz. Bağırsakları ise yine israf olup gidiyor. Daha doÄŸrusu, hayvanların birçok nitelikli organları gıdadan, tekstilden ilaca kadar deÄŸiÅŸik amaçlar için kullanılabilecek iken israf olup gidiyor.

Öyle bir noktaya geldik ki bir kurbandan sadece ne kadar et çıkar hesabı içerisindeyiz. O kadar. Eti alıyor, gerisini gömüp gidiyoruz.

Sonra da ilgili sektörler ithalata yöneliyor. Çünkü elimizdeki kaynağı israf ediyoruz. Ä°ÅŸte size cari açık.

Sadece bu kadar mı?

Elbette hayır.

Kurban Bayramı her yıl geliyor. Bunu Tarım Bakanlığı da biliyordur eminim. Ama nedense her yıl canlı hayvan ithal ediyoruz.

Güya fiyatları düÅŸürmek için ithal ediyoruz; ama bütüncül bir entegre hesap yaparsanız, birçok sektöre ne kadar zarar verdiÄŸimizi açıkça görürsünüz.

Bitti mi?

Hayır.

Bu hayvanlar Kurban Bayramı'na kadar yem yiyip geliÅŸecek ve kesilebilecek hale gelecekler. Ama sürekli yem yerlerse maliyetler çok yüksek oluyor.

O zaman meralara doÄŸal yaylım yerlerine ihtiyaç var. Bu durumda meraları müteahhitlerden korumak milli bir mesela haline bile gelebilir.

Tamam mı?

Hayır.

Kurbanın sosyal adalete yönelik katkıları da var.

Bu ibadetin yoksulları gözetip kollama yönünü göz ardı edemeyiz. Yoksulları et gibi zengin ama pahalı bir besin kaynağından yararlandırıyoruz.

Gerçekten gerek Türkiye'de gerekse diÄŸer Müslüman ülkelerde sadece Kurban Bayramı'nda et yeme imkânına kavuÅŸan milyonlar var.

Dahası, birçok hayır kurumu yıllık et ihtiyacının tamamını, bayram dolayısıyla bağışlanan kurbanlarla karşılamaktadır.

Kavurma yaparak kurban etinin uzun süreli korunması da saÄŸlanmış oluyor.

Tabi iç turizmi ve sosyalleÅŸmeyi de unutmamak gerekiyor. Bu faaliyet bir bayram olarak nitelendirilmiÅŸtir.

Bayramda gezilir, görülür, insanlar hediyeleÅŸirler. Küsler barışır. Büyüklerin ellerinden küçüklerin gözlerinden öpülür ve birçok yeni baÅŸlangıçlar yapılır.

Tabi bu yıl, korona pandemisinden dolayı bunları yapmıyoruz. Aman dikkat edelim. Temizlik, maske ve mesafe çok önemli.

TMM.

Evet, konu konuyu açtı ve nerelere geldik.

Şimdi olayı derleyip toparlayalım.

Kurban iktisadi bir faaliyettir. Cenabı Allah’a yakınlaÅŸma aracıdır.

Milyonlarca hayvan 4 gün içerisinde kesilir ve dağıtımı yapılır.

Biliyorsunuz, iktisatta en önemli faktör taleptir. Talep varsa tedarik zinciri oluÅŸur.

OluÅŸan tedarik zincirini yönetmek en önemli iktisadi faaliyettir.

Kurban Bayramı’nda ise talebi oluÅŸturan Allah’tır. Yani talep, ilahi bir emirle oluÅŸmuÅŸtur;

Rabbin için kurban kes!

(Kevser Suresi)

Bu talep her yıl için oluÅŸturulmuÅŸtur. O halde bundan sonra yapılacak iÅŸ, bu talebe uygun bir tedarik zinciri oluÅŸturup yönetmektir. Ä°sraf etmeden ve en kârlı olacak bir ÅŸekilde yönetmektir.

Bu köÅŸeden sizlere 6 Temmuz 2020 tarihli yazımda “Tarım Sektörü Nasıl Lokomotif Sektör Olur?” baÅŸlıklı bir yazı yazmıştım.

Ä°ÅŸte size o yazının somut bir parçası.

Kurban Bayramı faaliyetlerinin tümünü bir tedarik zinciri mantığı ile yönetin.

Sizler, hepiniz, bir araya gelseniz bile böyle bir talep oluÅŸturamazdınız. Allah bu talebi oluÅŸturmuÅŸ.

Size kalan onu en güzel ÅŸekilde yönetmektir. Yıllık yaÅŸam döngüsü olan ve kesin talepli bir ekonomik faaliyetler zinciri.

Bunun en geniÅŸ anlamda bir tedarik zinciri mantığı ile devlet tarafından yönetilmesi gerekiyor.

Ä°yi yönetebilirseniz fırsatçılara yol vermemiÅŸ olursunuz. Herkes memnun olur. Bereket olur. Tabi Allah da memnun olur.

Bu talebi iyi yönetirseniz iÅŸte o zaman Allah’a yakınlaÅŸmış olursunuz.

Mevcut haliyle bırakırsanız, vahÅŸi kapitalizmin garnitürü olursunuz. Ä°sraflar olur. Allah’a bu haliyle yakınlaÅŸamazsınız.

Ülkemizde nedense, kurban faaliyetleri söz konusu olunca en baÅŸta Diyanet’in söz söylemesi beklenir. Hâlbuki kurban faaliyetleri söz konusu olunca sözün sahibi Tarım Bakanlığı'dır. Çünkü faaliyetler iktisadi faaliyetlerdir.

Bu vesile ile hepinizin bayramınızı tebrik ederim. Daha nice bayramlara kavuşmanızı dilerim.

Tarım Bakanımız Sayın Pakdemirli, sizin de bayramınızı tebrik ederim.

En samimi dileklerimle…

Müellif: Prof. Dr. Mete GündoÄŸan / The Independent Türkçe