Tercüme Haber: İsrail ve Hafter: Düşmanlıktan dostluğa uzanan ittifakın hikayesi

Ä°srail'in Libya'daki varlığı çoÄŸu zaman gözlerden uzak tutulmasına raÄŸmen, çok sayıda medya raporu Tel Aviv'in BaÅŸbakan Fayez el-Serrac liderliÄŸindeki, BM’nin tanıdığı Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (GNA) karşı DoÄŸu Libya’daki darbeci general Halife Hafter'i gizlice desteklediÄŸini ortaya koydu.

Ä°srail, Hafter'e verdiÄŸi desteÄŸi kendi güvenlik çıkarlarına ulaÅŸmak için bir araç olarak görüyor. Ancak, Hafter ile olan iliÅŸkisini, baÅŸta Libya'nın doÄŸusundaki Selefi ve milliyetçi destekçileri (Mısır, BAE ve Suudi Rejimleri) olmak üzere Arap ve Ä°slami kamuoyunun önünde utanca düÅŸmekten kaçınmak için bir sır olarak saklamaya devam ediyor. Fakat Ä°srail ile Libya Ulusal Ordusu'nun (LNA) lideri Hafter arasındaki bu iliÅŸki, bölge ve uluslararası medyaya düÅŸünce Ä°srail-Hafter birlikteliÄŸi de aÅŸikâr oldu.

Hafter’in Mossad’la görüÅŸmesi

Ä°srailli gazeteci Yossi Melman, Londra merkezli Middle East Eye  gazetesi için kaleme aldığı makalesinde, Ä°srail istihbarat servisi Mossad'ın 2017-2019 yılları arasında Kahire'de Hafter ile birkaç kez görüÅŸtüÄŸünü söyledi.
Makaleye göre Mossad, Mısır'daki kıdemli LNA subaylarına askeri taktik, istihbarat toplama ve analiz, kontrol ve komuta prosedürleri hakkında eÄŸitim verdi, ayrıca gece görüÅŸ ekipmanı ve keskin niÅŸancı tüfekleri edinmelerine de yardımcı oldular.

Bir diÄŸer Ä°srail gazetesi Jerusalem Post ise, Ä°srail subaylarının Hafter'in milislerini sokak savaşı konusunda eÄŸitmek için, AÄŸustos ve Eylül 2019 arasında LNA tarafından kontrol edilen bölgelerde bulunduÄŸunu bildirdi. Raporda, BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nin (BAE), BM tarafından meÅŸru kabul edilen Rarrac baÅŸkanlığındaki GNA ordusunun drone saldırılarını püskürtmek için Hafter güçlerine Ä°srail füze savunma sistemleri saÄŸladığı belirtildi.

Bununla birlikte, Fransız gazetesi Monde d'Afrique, bu ayın baÅŸlarında yayınladığı raporda, Hafter'in Ä°srail ile iliÅŸkilerinin LNA lideri Ürdün'deki Mossad yetkilileriyle tanıştığı 2015 yılına dayandığını ortaya koydu. Raporda, Ä°srail Hava Kuvvetleri'nin Hafter'i, Trablus'un 450 km doÄŸusunda bulunan Sirte bombardımanında koruyup desteklediklerini belirtti.

DüÅŸmanla Ä°ttifak

Hafter taraftarları, Libya ordusunda genç bir subayken Mısır ve Ä°srail arasındaki 1973 savaşında Ä°srail’e karşı savaÅŸtığı için Hafter’i kahramanları olarak görüyorlar. Aslında bu savaÅŸtaki Hafter’in katılımı da kuvvetli ÅŸüpheleri barındırdığını ifade etmeliyiz. Kaderin bir cilvesi olacak ki Hafter ÅŸimdi Libya'ya hükmetme arzusuyla eski düÅŸmanlarıyla harmanlanıyor.

Yüksek rütbelerine raÄŸmen, Hafter'in subayları, özellikle Ä°srail'in sunmaya istekli olduÄŸu planlama ve kentsel savaÅŸ açısından profesyonellik ve eÄŸitimden yoksunlar. Daha da önemlisi Hafter, Libya'daki baÅŸkent Trablus'un güney mahallelerindeki ağır maÄŸlubiyetinde ve stratejik Vatiye hava üssünü kaybetmesinde kilit bir rol oynayan Türk dronlarına karşı Ä°srail hava savunma sistemlerine ihtiyaç duyuyor.

Ayrıca Hafter, Beyaz Saray’ın politikası üstünde belirli bir nüfuza sahip olan ABD'deki Yahudi lobisini etkileyebilmenin yollarını arıyor.

Geçen ay, Ä°srailli gazeteci Makor Rishon ile röportajında, Hafter kontrolündeki DoÄŸu Libya merkezli hükümetin baÅŸbakan yardımcısı Abdul Salam al-Badri, Ä°srail'in desteÄŸini kazanmak istediklerini beyan etmiÅŸti. Ä°srail BaÅŸbakanı Binyamin Netanyahu'ya hitap eden yetkili, "asla Ä°srail'in düÅŸmanı olmadıklarını ve asla olmayacaklarını" belirterek, acil Ä°srail desteÄŸi almayı umduklarını da sözlerine ekledi.

El-Badri, Ä°srail'i, Türkiye ile Trablus merkezli GNA arasında imzalanan anlaÅŸmaya itiraz etmek üzere Yunanistan, Kıbrıs, Mısır ve Lübnan ile yeni bir siyasi giriÅŸimde bulunmaya davet etti.

Bu sözler birçok Libya kamuoyunda itiraza neden olunca ve El Badri kendi beyanını yalanlamak durumuna düÅŸtü.

Ä°srail Hafter'i neden destekliyor?

Ä°srail'in Hafter'e desteÄŸinin ana nedeni, ulusal güvenlik kaygıları. Muammer Kaddafi rejiminin 2011'deki düÅŸüÅŸünden bu yana, Libya'dan gelen silahların Mısır üzerinden Gazze Åžeridi'ne ulaÅŸtırıldığına iliÅŸkin, Ä°srail için ciddi güvenlik endiÅŸelerine neden olan raporlar var. Ayrıca Trablus, Åžubat 2011'de Libya’daki Arap Baharının baÅŸladığı kentti.

Hafter’in 2014 yılında Libya'nın siyasi arenasındaki yükseliÅŸi ve daha sonra Libya'nın doÄŸu bölgelerini ele geçirmesi, Ä°srail'in Libya'dan Gazze'ye silah transferi için bir tampon oluÅŸturma fırsatı sunmasının yanı sıra Libya'da yeni siyasi aktörle ittifak kurma fırsatı da demekti.

Ayrıca, petrol zengini Libya, silah ihracatında önemli bir oyuncu olan Ä°srail endüstrisi için yeni bir pazar sunabilir.
Hafter Filistin'den vazgeçecek mi?

Ä°srail, Ä°ran ve Ä°slamcı grupların kendisi için müÅŸterek tehditlerine karşı çıkmak için BAE, Mısır ve Suudi Arabistan ile ittifak kurmaya çalıştı. Hafter bu konularda Ä°srail ile aynı endiÅŸeleri paylaÅŸtığından, Tel Aviv ile iliÅŸkilerinin güçlenmesi bekleniyor.

Ä°srail "arkadaşımın arkadaşı benim arkadaşım" ve "düÅŸmanımın düÅŸmanı dostumdur" politikasını benimsiyor. Bu baÄŸlamda, Ä°srail'in Libya'ya katılımının gizlice de olsa artması muhtemeldir.

Ä°srail, Türkiye'nin Libya'daki rolünden endiÅŸeli

GNA ve Türkiye'nin Hafter milislerine karşı kazandığı zaferler ve  Ankara ve GNA'nın DoÄŸu Akdeniz'deki hidrokarbon alanlarıyla ilgili bölgedeki konumunun güçlenmesi Ä°srail'i derin endiÅŸelere gark ediyor.

Türkiye ve Ulusal Mutabak Hükümeti daha önce Ä°srail'in "çıkarlarına" karşılık gelmediÄŸini iddia ettiÄŸi deniz sınırlarını sınırlamak için bir anlaÅŸma imzalamıştı.

Ä°srail ile daha yakın iliÅŸkiler kurarak Hafter, Cezayir ve Tunus gibi bölgedeki Tel Aviv'e düÅŸman olan diÄŸer ülkeleri ve hatta Hafter'i destekleyen ülkelerdeki Arap milliyetçilerini dahi kızdıran bir husus. Ä°srail’le dostluk durumunun nezaketinden ötürü, Ä°srail-Hafter iliÅŸkisi perde arkasında ve Kahire ile koordineli bir ÅŸekilde yürütülmek zorunda.

Kaynak: Anadolu Ajansı-Engilsh / Mütercim: Hasan Nurhan Çelik / DüÅŸünce Mektebi