Tercüme Haber: İran ilk nükleer bombasına altı ay uzaklıkta

Elaph ismi açıklanmayan bir üst düzey istihbarat yetkilisinden aldığı bilgiye dayanarak Ä°ran’ın %4 oranında zenginleÅŸtirilmiÅŸ 140 kg uranyuma sahip olduÄŸunu ve %90 zenginleÅŸtirmenin tamamlanması için ise yalnızca 6 aya ihtiyacı olduÄŸunu söyledi.

Ä°stihbarat kaynağı, Ä°ran’ın isterse ilk nükleer bombasını üretebileceÄŸini söyleyerek bu baÅŸarının, hataların veya nükleer programa herhangi bir müdahalenin olmamasına baÄŸlı olduÄŸuna dikkat çekti.

Sözlerine ÅŸöyle devam etti: “Sınırlı zenginleÅŸtirme faaliyetine devam eden Ä°ran, ilk üretimin tamamlanmasının ardından Üst Komuta’dan gelecek kararla ikinci bir bomba üretmek için 140 kg daha zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum elde etme sürecindedir.”

Ancak Tahran, özellikle birçok Ä°ranlı’nın hayatını tehdit eden koronavirüs salgınıyla aynı zamana denk gelen ekonomik sorunlar ve ABD yaptırımları yüzünden bu kararı henüz almadı.

Gazete, “Ä°ran’daki nükleer tesisleri ve askeri alanları” etkileyen son bombalı saldırıların bu çabayı bozacağı ve projeyi aylar, hatta muhtemelen yıllarca erteleyeceÄŸi bilgisini aldığını söyledi.

Ä°ran’daki AndiÅŸah Sazan Stratejik AraÅŸtırmalar Enstitüsü, perÅŸembe günü Natanz nükleer tesisinde meydana gelen olayla ilgili devam eden soruÅŸturmaların sonuçlarını açıkladı.

Enstitü BaÅŸkanı Sadullah Zarei, “Natanz tesisindeki olayla ilgili devam eden soruÅŸturmalar, ülke dışından ve Ä°ran sınırından herhangi bir hava saldırısının olmadığını doÄŸrulamaktadır,” dedi.

“Patlama, bir siber saldırı ya da sabotaj eylemi nedeniyle tesisin içinde meydana geldi,” diyen Zarei, “Ä°lgili makamlar, soruÅŸturmalar tamamlanır tamamlanmaz patlamanın ana nedenini ve koÅŸullarını kesinlikle açıklayacaklardır,” diye vurguladı.

Ä°srail’in Natanz tesisindeki patlamadaki rolüyle ilgili olarak Ä°ranlı yetkili, “Ä°srail bulanık sularda balık tutmak ve baÅŸarmayı hayal ettiÄŸi ÅŸeyi kendisi kaydetmek istiyor,” diye vurguladı.

Sadece birkaç gün önce, gizli bir Ä°ran nükleer tesisinde patlama oldu.

GeçtiÄŸimiz cuma gecesi Ä°ran’ın baÅŸkentinin doÄŸusunda, Tahran yakınlarında gizli bir yeraltı roket fabrikasının bulunduÄŸu daÄŸlık bölgede bir gaz patlaması meydana geldi. AP pazar günü yaptığı açıklamada, 28 Haziran'da bildirdiÄŸimiz gibi, ABD Stratejik ve Uluslararası AraÅŸtırma Merkezi'nden gelen verileri gerekçe gösterdi.

Daha önce, Ä°ran Savunma Bakan Yardımcısı Davud Abdi 26 Haziran gecesi ParÅŸin askeri üssü yakınlarında bir gaz konteynırının patladığını söyledi. Olaya iliÅŸkin detay vermeyen Abdi, kazanın nedenlerini açıklamadı.

Haber ajansına göre, Avrupa Uzay Ajansı’nın Sentinel-2 uydusundan çekilen fotoÄŸraflar, Tahran’ın 20 km doÄŸusunda, bir hafta önce orada olmayan yakılmış geniÅŸ bir toprak alanın ortaya çıktığını gösteriyor. Patlama, Amerikan Stratejik ve Uluslararası AraÅŸtırma Merkezi’nin uzmanlarına göre roket üretiminin yapıldığı Kodzhir kompleksinin yakınında meydana geldi.

ABD Savunma ve Ä°stihbarat Bakanlığı daha önce de Ä°ran’ın Orta DoÄŸu’daki en büyük yeraltı silah üretim programına sahip olduÄŸunu iddia ediyordu.

Haber ajansı ayrıca Tahran yakınlarındaki ParÅŸin askeri üssünün daha önce IAEA’nın dikkatini çektiÄŸini de hatırlatıyor. Ä°ran’ın yaklaşık 20 yıl önce, nükleer silah üretiminde kullanılabilecek bileÅŸenlerin bulunduÄŸu topraklarda testler yaptığı iddia ediliyor. Ä°ran makamları ise hiçbir zaman kendi nükleer silahlarını üretmeye çalışmadıklarını belirtiyor.

ParÅŸin askeri kompleksi

ParÅŸin, Tahran’ın yaklaşık 30 km (19 mil) güneydoÄŸusunda bulunan bir Ä°ran askeri kompleksidir.

Barjamali Hills brokarının kuzeybatısında, roketatar test sitesi, Åžahid Hemat Sanayi Grubu (PSHY) AraÅŸtırma Merkezi’nin bir parçası olup ateÅŸleme standı motorunun imza testinin Rusya SS-Sandal roketinin teknolojisini içerdiÄŸi 1997 aÄŸustosunda bir Amerikan casus uydusu tarafından doÄŸrulandı.

15 Aralık 1997’de, 800 mil (1300 km) roket için gereken Balistik Füze için en az altıncı 1997 motor testi yapıldı. Mevcut istihbarata göre test, 1997 yılında yapılan altıncı ya da sekizinci testti. Rusya'ya Merkezi Aerohidrodinamik Enstitüsü’nün [TsAGI] 1997'in baÅŸlarında SHSH'de bir rüzgar tüneli inÅŸa etmek için Ä°ranlı ve Rus füze tasarımcıları için Åžahab-3 füzesinin nasıl deÄŸiÅŸtirileceÄŸini söyledi.

IAEA Denetimi

13 Ocak 2005’te Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) müfettiÅŸleri, güven artırıcı bir önlem olarak ParÅŸin askeri üssüne eriÅŸime izin verdi.

Kasım 2005’te, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) müfettiÅŸleri, güven artırıcı bir önlem olarak ParÅŸin askeri üssüne eriÅŸime izin verdi.

8 Mart 2012’den beri ABD, Ä°ngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin, Ä°ran’ı BirleÅŸmiÅŸ Milletler müfettiÅŸlerinin askeri tesisi ziyaret etmesine izin vermeye çağırdı.

Ekim 2014’ün baÅŸlarında, New York Times, sitede meydana gelen patlamanın sabotaj kaynaklı oluÅŸuyla ilgili endiÅŸelerini dile getirdi.

Temmuz 2015’te, askeri-sanayi kompleksinde silahlarla ilgili bir faaliyet olduÄŸu iddiası vardı. Ancak Ä°ran’ın BM elçisi, sitede nükleer silah üretimi olmadığını ve ParÅŸin askeri kompleksinden çok uzak olmayan Mamloo Barajı’nın karşısındaki yeniden yol inÅŸası nedeniyle reaktivasyonun yanıltıcı olduÄŸunu belirtti. Muhammed Cevad Zarif, Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü’nün uydu görüntü analizlerinin bir yalan olduÄŸunu söyledi.

ABD, Ä°ran ve BM silah ambargosu

Pentagon'a göre Amerika BirleÅŸik Devletleri, BM'nin Ekim ayında Ä°slam Cumhuriyeti'ne silah ambargosunu uzatıp uzatmadığına bakılmaksızın Ä°ran'ın Rus veya Çin savaÅŸ uçakları satın almasına izin vermeyecek.

DışiÅŸleri Bakanı, Tahran'a silah satışı yasağının sona ermesinin, Rus Su-30 veya Çin J-10 gibi savaÅŸ uçaklarını satın alabileceÄŸi anlamına geleceÄŸini belirtti. Amerikalı politikacıya göre, buna izin verilemez.

“Bu ölümcül uçaklarla Avrupa ve Asya, Ä°ran’da vurulma tehdidiyle karşı karşıya olacak. BirleÅŸik Devletler bunun olmasına asla izin vermeyecek,” diye yazdı Pompeo.

Yazısına Su-30 ve J-10'un sırasıyla 3,000 ve 1,648 km'lik etki yarıçapını gösteren bir çizim de ekledi. Åžekil, bir Rus savaÅŸ uçağının Ä°ran’dan Almanya, Ä°sviçre, Finlandiya, Ä°talya ve diÄŸer ülkelere uçabileceÄŸini gösteriyor.

Bu ÅŸemaya göre Çin savaÅŸ uçağı bazı DoÄŸu Avrupa ülkelerinin güneybatı sınırlarına ulaÅŸabilecek.

Kaynaklara göre saldırıların arkasında Ä°srail var

New York Times 5 Temmuz’da güvenilir bir kaynaktan aldığı bilgiye dayanarak, Ä°ran’daki bir nükleer tesiste çıkan yangının patlayıcı bir madde kullanan Ä°srail’in sabotajından kaynaklandığını belirtti.

Yazıda, “Olanlardan haberdar olan bir Orta DoÄŸu istihbarat yetkilisi, Ä°srail'in Natanz'daki nükleer tesise yapılan saldırıdan sorumlu olduÄŸunu, güçlü bir patlayıcı madde kullanıldığını söyledi,” denildi.

Gazeteciler bilgi kaynağı hakkında daha ayrıntılı bilgi vermedi. Buna ek olarak makale, tesiste patlayıcı bir maddenin kullanılmasıyla ilgili bilgilerin, Ä°ran silahlı kuvvetlerinin seçkin bir birimi olan Ä°slam Devrim Muhafızları Ordusu’ndan isimsiz bir asker tarafından da doÄŸrulandığını bildiriyor.

Gazete, kaynakların Ä°srail'in yangına müdahalesiyle ilgili iddialarını doÄŸrulayamadığını söyledi.

Hatırlayın, yangın 2 Temmuz’da Natanz kentindeki uranyum zenginleÅŸtirme kompleksinin binalarından birinde meydana geldi. Çevrede radyasyon kirliliÄŸi olmadığı iddia edilmekte.

5 Temmuz’da Ä°srail Savunma Bakanı Beni Ganz, Ä°ran'daki her olay için devletinin suçlanamayacağını açıkladı. Nükleer enerji sistemlerinin karmaşıklığından ve Ä°ranlı uzmanların düÅŸük niteliklerinden bahsetti.

Mütercim: Dürdane Tekin / Kaynak: Bulgarian Military Haber Ajansı