Rasim özdenören: Deli ile ahmak

Ahmaklığa verdiÄŸi örnek ÅŸu: Valinin birinin kuÅŸu kaçar ve ÅŸehrin kapılarının kapatılmasını emreder. Bu valinin asıl maksadı kuÅŸun korunmasıdır (Ahmak ve Dalgınlıklar Kitabı, Åžule Y. Ä°st.1998, s. 29).

Deli konusunda ÅŸu fıkra manidar… Bir aÄŸaç kovuÄŸuna birerli kolla dolanıp günlerdir, bakan bir dizi deliyi müÅŸahede eden doktor acaba orada neye bakıyorlar diye merak etmiÅŸ. Sıraya girmiÅŸ. Fakat arkadakiler: “HemÅŸerim çabuk ol, biz de bakacağız” diye doktoru itmiÅŸler. Doktor sırada dolanıp ikinci kez kovuÄŸa bakmış. Bir ÅŸey göremeyince, önündekine: “Ben iki defa baktım bir ÅŸey göremedim, siz neye bakıyorsunuz böyle?” diye sormuÅŸ. Muhatap biraz kızgın: “Biz 15 gündür bakıyoruz bir ÅŸey göremedik!” demiÅŸ.

Anlaşılacağı gibi, delinin muhakemesi gerçeklikle irtibatını koparmıştır. Oysa ahmak (salak) biri, gerçeklikle irtibatını koparmıyor, ancak maksada ulaÅŸmak için yanlış yol izliyor.

Gerçi bazı durumlarda maksadı yakalayamadığı da vakidir. Ama gene de bir maksada doÄŸru yönelimi söz konusudur. Bunu ÅŸu fıkrayla örneklendirebiliriz: Sherlock Holmes ile yardımcısı Dr. Watson kamp kurar. Gece yarısı Holmes, Watson’u dürter: “Yıldızlara bak ve çabuk ne düÅŸündüÄŸünü söyle!” Watson, gökyüzüne bakarak: “Milyonlarca yıldız görüyorum, yalnızca birkaçının bile gezegenleri varsa, dünya gibi baÅŸka gezegenlerin bulunması olası. O halde belki uzayda yaÅŸam da vardır…” diye anlatırken Holmes sözünü keser: “Salak, çadırımızı çalmışlar!” der.

Parmağıyla bir yeri iÅŸaret eden birinin iÅŸaret ettiÄŸi yere bakacağına onun iÅŸaret parmağına bakan biri salaktır. Görülecek ÅŸey iÅŸaret eden parmakta deÄŸil, fakat iÅŸaret edilen yerdedir.

Gıpta edilen bir kültürün benimsenmesi veya o kültürün ulaÅŸtığı baÅŸarılar düzeyine ulaşılması, o kültürün temellerine inmek, o kültürün temelinde yatan zihniyetin mahiyetini kavrayabilmekle kaimken, o kültürün kılık kıyafetine özenip onlar gibi giyinip kuÅŸanmaya çalışmak da hamakattir.

Siyaset dünyasında muhalefet partisinin iktidara yatırımlar konusunda proje önerme veya projeler üzerinden eleÅŸtiri yapma yerine; ÅŸuraya ÅŸunu, buraya bunu harca diye hazırdan harcamaya dönük akıl vermeye kalkışması da hamakatliÄŸe örnek sayılabilir. Maksat doÄŸru, yol yanlış…

DeliliÄŸin çaresi var ama ahmaklığa çare yok.

Ahmakla düÅŸüp kalkmak tavsiye edilmez. Onunla beraber olanın da aklı zayıflar.

YeniÅŸafak