Tercüme Haber: Tunus'un Yasemin Devrimi siyasetin kör kuyularına kurban edilmesin

Tunus'un Yasemin Devrimi, Arap ülkelerinde yıllarca etkisini sürdüren Arap Baharının doÄŸuÅŸuna sebep olan bir simgeydi. Ä°nsanlar Mısır, Libya, Yemen ve Suriye'de baskıcı hükümdarlara ve tiranlara karşı ayaklandı ve bu ülkelerden Suriye, Rusya ve Ä°ran’ın muazzam desteÄŸiyle devrilmekten kurtuldu.

Yıkıcı halk dalgasıyla baÅŸlayan devrimleri, Siyonist himayesinde BAE ve Suudi Arabistan liderliÄŸindeki karşı-devrimler izledi. Bu iki mutlak kraliyetçi yönetimler, devrimin kendi tahtlarını tehdit edeceÄŸi korkusuyla, halkın, demokrasi ve özgür iradenin kokusunu almasına müsaade etmedi.

Bununla birlikte, Arap Baharı ülkeleri istikrarın tadını çıkarmadılar ve devrimlerinin meyvelerinin tadını çıkarmadılar. Özgürlük, haysiyet ve sosyal adalet gibi devrimin vadettiÄŸi, asli hedefler kan denizinde boÄŸulma kaderinden kurtulamadı.

Tunus'un ülkedeki kaos tohumlarını ekmek için durmak bilmeyen çabalara, Åžükrü Belayiz ve Muhammed Brahmi gibi siyasilerin suikastına ve bir sürü siyasi engellemelere raÄŸmen, kötü niyetli karşı-devrimci tuzaklardan yakasını kurtarabildiÄŸi düÅŸünülüyordu. Böylece Tunus, bulunduÄŸu coÄŸrafyada Arap Baharını baÅŸarıya gerçekleÅŸtirmiÅŸ bir model özelliÄŸi kazandı.

Hem eski diktatöre baÄŸlı politik figürler üzerinden milyarlarca dolar harcayarak, hem de muhalefete baÄŸlı devrimci isimlerin görevde olmasını engelleyerek, BAE diktatörlük rejimi yeniden cari hale getirebilmek için çok çalıştı. Tıpkı Arap dünyasında demokratik olarak seçilen ilk Tunus CumhurbaÅŸkanı olan Munsif Marzuki vakasında olduÄŸu gibi…

Munsif Merzuki

Ancak karşı devrimci güçler Tunus siyasetine sızdı ve siyasi ortamı yozlaÅŸmış para ve ne yazık ki sadakat satın alabildikleri bazı partilere lojistik destekle kirletti.

Maalesef ki karşı devrimci güçler, rüÅŸvet ve sadakatlerini paraya çevirebilecek tıynetteki bazı partilere lojistik destek saÄŸlayarak Tunus’taki siyasi ortamı kirletmeyi baÅŸardı. Ayrıca Marzuki'yi devirmek için tanınmış medya kuruluÅŸları ve gazetecileri de satın almayı baÅŸardılar.

Yine Marzuki, Arap Baharı’nın bitirilmesinin sorumlusu olarak gördüÄŸü BAE’yi; tıpkı Tunus’ta önceden yapmış olduÄŸu ve hala yapmaya devam ettiÄŸi gibi Libya’da da devrimci süreci yok etmeye çalışmakla suçluyor. Bu gerçeÄŸin bölgede gayet bilinen bir gerçek olduÄŸuna da vurgu yapıyor.

El-Beci Kaid es-Sibsi

Marzuki'yi devirerek yerine yeni BaÅŸkan Beji Caid Essebsi'yi desteklediler ki, devrik diktatör Zeynel Abidin’in faÅŸist rejimini geri getireceÄŸini ve böylece özgürlükleri bastırıp, devrimin etkilerini bitirebileceklerini umdular. Essebsi için, baÅŸkanlığı ve miras hukuku gibi verdiÄŸi bazı kararlar ve yasalar hakkında bazı çekincelere raÄŸmen, BAE'yi memnun etmek gibi bir amaç gütmediÄŸini ve Nahda hareketini bitirmesini istemelerine raÄŸmen, kendisinden istenenleri yapmadığını itiraf etmeliyim. Böylece ülkeyi BAE ve müttefiklerinin istediÄŸi kaosa sürüklemedi. Bunun yerine, görev süresi boyunca Tunus'un istikrarına katkıda bulundu. Ayrıca Tunus'ta demokratik sürecin iÅŸlemesine katkı saÄŸlayarak BAE’nin kesin karşı çıkmasına raÄŸmen CumhurbaÅŸkanlığını seçilmiÅŸ Kays Sayid’e teslim etmesini bildi. Kays Sayid’in karşısında BAE, eski savunma bakanı olan ve yolsuzlukla suçlanan Abdül Kerim el-Zübeydi’yi destekliyordu.

Karşı devrim, orduyu yanına çekmeyi ve askeri bir darbe gerçekleÅŸtirmeyi Tunus’ta baÅŸaramadı; ordu tarafsız duruÅŸ benimsedi. Bu yöntemle sonuca ulaÅŸamayan BAE, ülkede kaosa neden olmak için endüstriyel eylemi kullanarak orduyu kontrolünü ele geçirmek için harekete geçmeye zorladı. Aynı zamanda cumhurbaÅŸkanlığı, yasama ve yürütme kurumlarının ahengini bozabilmek için çok mesai harcadıysa da, Tunus devrimini yok etmede yine hayal kırıklığına uÄŸradı.

Tunus'taki mevcut kriz, Elyes Fakhfakh hükümetine ve Maliye Bakanı olduÄŸundan beri büyük yolsuzluk davalarına katılımına güvenoyu vermemesi ile somutlaÅŸtı. Oysa Fakhfakh, hükümetini yolsuzlukla mücadeleyi hedef edinerek kurmuÅŸtu. Nahda hareketi bakanlarını hükümetinden kovma hatasını, kendi yolsuzluklarının ortaya çıkışı izledi. Ardından söz konusu siyasi kriz kaçınılmaz olarak vuku buldu.

Aslında bu kriz, en başından beri uyumsuz bir tablo ortaya çıkaran genel seçim sonuçlarıyla baÅŸlamıştı. Devrimci ortaklık temelinde bir koalisyon hükümeti kurma hedefiyle bir araya gelen Nahda, Halk Hareketi ve Demokratik Akım Partisi arasındaki ittifak, partilerin partizan çatışmaları ve dar siyasi çıkarlara odaklanıldığından ötürü anlaÅŸamadı ve parlamento da Habib Jemli hükümetine onay verdi.

Demokrat Blok partileri Nahda'nın anayasanın öngördüÄŸü ÅŸekilde adayını seçmesini engellemekte ısrar edince ve kriz kötüleÅŸtikten sonra, genel popülaritesi olmamasına raÄŸmen Sayed'in tercihi olan Fakhfakh liderliÄŸindeki kırılgan bir hükümet kurmayı isteksizce kabul ettiler.

Ä°lyas el-Fahfah

Krizin siyasi çatışması ve karmaşıklığı, Parlamento'nun dağılması yönündeki çaÄŸrıların yanı sıra RaÅŸid GannuÅŸi’yi hedef alan ve Nahda'ya karşı bir ÅŸeytanlaÅŸtırma kampanyasıyla daha da kötüleÅŸti. Üstelik Nahda’ya karşı kötüleme kampanyasında da insanları korkutmak için siyasi Ä°slam'ın hayalet kullanmaktan da geri durmadı.

Seçimlerde kaybeden ve Yasemin Devrimi’nin getirdiÄŸi reform sürecinden olumsuz etkilenen bazı siyasi partiler de bu kampanyayı körükledi. ÖrneÄŸin, Özgür Destourian Partisi ve Tunus muhalefet lideri Abir Mussi, demokrasiyi reddeden aşırı sol ve demokrasiyi reddeden radikal sol cenah, hep birlikte, Tunus demokrasi ve reform deneyimine karşı durarak demokrasinin bozulmasına öncülük ettiler.

Meclisin toplandığı ilk günden itibaren, Özgür Anayasa Partisi’nin BaÅŸkanı Abir Moussi, siyasi yolu tıkamak ve demokrasinin Arap dünyasında baÅŸarılı olmayacağını göstermek için elinden geleni yaptı, çünkü demokrasinin, kendi tanımıyla Radikal Ä°slamcılar olarak adlandırdığı kesimi iktidara getirecekti. Tunus siyaset denkleminden Abir Mussi, BAE muazzam desteÄŸini gördüÄŸünü de not etmemiz gerekir.

Moussi neler yaptı?

Abir Mussi​

Devrimi tamamen etkisiz bırakmak ve Ä°slamcıları bastırmak için, evvela Tunus'taki demokratik geçiÅŸ sürecini tıkama gayesiyle grev yapmak, Mısır’da yaÅŸandığı gibi askeri bir cuntaya güç ve yetki tevdi edilmesini istemek gibi çalışmalardan geri durmadı. Bu hedeflerini gerçekleÅŸtirmek için de BAE’ye yakın kiÅŸilerden oluÅŸan bir ‘’operasyon odası’’ kurmuÅŸtu.

Tunus CumhurbaÅŸkanı, isim vermediÄŸi ancak (BAE tarafından desteklenen ve demokrasiye savaÅŸ açan kesimi), Tunus'un ulusal güvenliÄŸine karşı yabancılarla komplo kurmak, ülkeyi istikrarsızlaÅŸtırma ve yok etme giriÅŸimlerine karşı uyardı. Ayrıca orduyu siyasi meselelere dâhil etme çabalarına karşı da dikkat çekti.

Åžimdi hükümet görevden alındı ve bir siyasi aldatmaca biçimi olarak, bazı meclis blokları Parlamento BaÅŸkanı'na verdikleri güvenoyunu da geri çekmek için bir dilekçe sundular, bu da siyasi güçler arasında devam eden bir çekiÅŸme anlamına geliyor. Elbette ki böyle bir senaryo da siyasi krizin çok daha derinleÅŸmesi anlamına geliyor.

RaÅŸid GannuÅŸi

Devrimle baÄŸlantılı bazı partilerin, Mısır'da Müslüman KardeÅŸler'e karşı muhalefetle birlikte hareket etmesi, Mısır için geri dönüÅŸü çok zor olan bir yolda yürümek anlamına geldi. Üzücü olan, büyük parti Nahda ile ideolojik farklılıklar nedeniyle, yine Mısır’daki gibi demokrasiye karşı olan güçlerle bazı siyasilerin birlikte hareket etmesi hem üzücü hem de ciddi talihsizlik. Mısırlılar tüm seçimleri kazanan Müslüman KarleÅŸler’e olan nefreti yüzünden devrimlerini kaybettiler.

Mısır'ın Ocak Devrimi'nin kaybolduÄŸu gibi Tunus’un Yasemin Devrimi'nin de kaybolmasından korkuyorum. Tunus'taki demokratik deneyim, kırılganlığına raÄŸmen, Arap dünyasında siyasetin karanlığında bir ışıktır. Umarım sönmez.

Müellif: Dr Amira Abo el-Fetouh Kaynak: Middle East Monitor

Mütercim: Hasan Nurhan Çelik / DüÅŸünce Mektebi