Sosyal Medya

Toplumun McDonaldlaştırılması: Tek ebat, tek lezzet ve tekleştirilimiş insan

06-07-2020 17:56

Amerikalı toplum kuramcısı Georfe Ritzer’e göre McDonald's toplama kampı modelinden ilham alınarak toplumsal, ekonomik, kültürel bir sistemin adıdır.



McDonald’s, modern dünyanın birçok özelliÄŸini ifÅŸa eden niteliÄŸi bakımından dikkate deÄŸerdir. Gerçekten de modernizasyonun tembihlediÄŸi bir kavram olarak dünyanın her yerinde “Hız” hâkimdir. Ä°nsanlar, kısa süreli periyotlarla ya bir baÅŸka yere gidebilmeyi istemektelerdir ya da buna mecbur bırakılırlar. Toplum; bu hıza ayak uydurabilmek için hayatını ona göre dizayn edecek araçlara, kurumlara gereksinim duyar. Teknolojide ilerlemeler kat ederek uzun mesafelere en kısa sürede ulaÅŸmayı amaçlar. Bunun yanında mesela, beslenme düzenini de bu hıza göre ayarlamak zorunda hisseder ve hazır yiyeceklere raÄŸbet etmeye baÅŸlar.
 
Küresel boyutlarda yaÅŸanan bu deÄŸiÅŸimi, Ray Kroc fark eder ve 1955 yılında McDonald’s iÅŸletmeleri piyasalara sürülür. Reklamlar ve televizyon dizileri, filmleri ile hayatımıza günden güne daha da hâkim olmaya baÅŸlayan Amerikan kültürünün bir parçasıdır ve bizler bugün ekranlarda çeÅŸitli pazarlama yöntemleri kullanılarak daha da cazip hâle getirilen bu hazır yiyeceklerin çılgın tüketicileri olmaktan memnun bir vaziyette yaÅŸamaya alışırız.
 
Böylece toplumun McDonaldlaÅŸma süreci baÅŸlamış olur.
 
George Ritzer tarafıdan kaleme alınan “Toplumun McDonaldlaÅŸtırılması” çaÄŸdaÅŸ toplum yaÅŸamının deÄŸiÅŸen karakteri üzerine bir inceleme olarak bu sürece ışık tutar.
 
McDonaldlaÅŸmanın üç sebebi
 
McDonaldlaÅŸmanın yoÄŸunluÄŸunun artışı üç ayrı faktöre baÄŸlı olarak incelenebilir:
 
Maddi çıkarlar,
 
McDonald’slaÅŸmayı kıymetli bulan BirleÅŸik Devletlerin kültürü,
 
McDonald’slaÅŸmanın toplumsal deÄŸiÅŸimlere ayak uydurabilen yapısı.
 
Her yıl düzenli bir biçimde kâr elde ediÅŸinde artış gösteren McDonald’s iÅŸletmeleri, bu yönüyle ticari kuruluÅŸların ve giriÅŸimcilerin dikkatini çekmiÅŸtir. Bu ekonomik avantajı keÅŸfeden yatırımcılar da McDonald’s’a yönelmiÅŸtir.
 
 
Temelde ekonomik gerekçeler bulunsa da insanlar McDonald’sların verimliliÄŸine, öngörülebilirliÄŸine, hesaplanabilir ve denetime açık oluÅŸuna da itibar etmiÅŸtir. Ä°nsanlar, verimlilik için daha fazla maliyeti göze alabilmektedir.
 
Ä°nsanları McDonald’slara çeken duygusal bir baÄŸlılık da vardır ve bu baÄŸlılık, çocuklarda daha gözle görülür biçimde geliÅŸmiÅŸtir. Artık çocuklar, McDonald’s’ı sadece McDonald’s olduÄŸu için önemsemekte ve ekonomik anlamda getireceÄŸi yükleri görmezden gelmektedir.
 
Ayrıca McDonaldlaÅŸmanın deÄŸiÅŸen toplum yapısıyla birlikte yoÄŸunlaÅŸtığı gerçeÄŸi irdelenmelidir. Gerçekten de kadının toplumsal hayatta daha fazla rol üstlenmesinin akabinde kadınlar, evlerini temizleme, yemekleri hazırlama konusunda yetersizleÅŸmiÅŸtir. Bu nedenle de çareyi hazır yiyeceklerde bulmuÅŸ ve bu durum toplumda McDonald’slaÅŸmayı belirgin ÅŸekilde artırmıştır.
 
Otomobil kullanımındaki artışlar da McDonald’slaÅŸmayı hızlandırmıştır. Çünkü insanlar, diledikleri zaman diledikleri herhangi bir saatte McDonald’slara ulaşıp hazır yiyeceklerle beslenmenin mutluluÄŸunu yaÅŸayabilmektedir. Hatta ÅŸehirlerarası bir seyahat sırasında evlerinden kilometrelerce uzakta iken de her zaman tüketebildikleri besinleri oradaki McDonald’slardan temin edebilmektedirler.
 
Hemen hemen her evde bulunan internetler vasıtasıyla da bu hazır yiyeceklere bir tıkla ulaşmak artık epeyce kolaydır.
 
 
En önemli faktör: Hız
 
McDonaldlaÅŸmanın verimlilik boyutu, modern toplumun hıza olan esaretiyle açıklanabilir. VerimliliÄŸin artırılmasıyla anlaşılması gereken ÅŸey ÅŸudur: “Üretimde çabukluk saÄŸlanmalı, kısa sürede müÅŸterinin hizmetine sunulabilir durumda olmalı.”
 
Esasında verimlilik, müÅŸteriler için olduÄŸu kadar yöneticiler için de faydalıdır. Çünkü müÅŸteri çabuk biçimde ürüne eriÅŸecek ve iÅŸletmeciler de daha fazla müÅŸteriye ulaÅŸma imkânı elde edecektir.
 
2007 yılında her ne kadar “Büyük Durgunluk” yaÅŸanmış olsa da McDonald’slar verimliliÄŸini tüm hızıyla sürdürmeyi baÅŸarabilmiÅŸtir.
 
Modern toplumların yaÅŸayış biçimlerine baÄŸlı olarak ekonomiyi elinde tutan firmalar, iÅŸleyiÅŸlerinde köklü deÄŸiÅŸikliklere gitmek zorunda kalmışlardır. Bugünün bireyi; hıza mahkûm olmuÅŸ vaziyette günlerini geçirmektedir. Ya bir yere yetiÅŸmek zorundadır ya da evinden uzak bir iÅŸ yerinde çalışıyordur. Bu nedenle de beslenme tercihleri, daha çok hazır yiyeceklerin tüketilmesine dönüktür. Toplumsal dönüÅŸümü dikkatli bir gözle okuyan zihinler de bu gerçeÄŸi fırsata çevirmek adına hazır yiyecek restoranlarını hayata geçirmiÅŸ, bunların reklam ve pazarlamalarını baÅŸarılı bir ÅŸekilde sürdürmektedirler.
 
Tüm bunlara baÄŸlı olarak da McDonald’s dükkanları hayatımızda yer eder hâle gelmiÅŸtir. Temelde her ne kadar “gıda sektöründe bir yenilik hareketi” olarak algılanıyor olsa da McDonaldlaÅŸma; kültürel yansımaları olan bir küresel çılgınlıktır. Beslenme alışkanlıklarımızı biçimlendirdiÄŸi kadar bu süreçle birlikte aile iliÅŸkileri bile gözle görülür deÄŸiÅŸimler yaÅŸamıştır.
 
Yazar: Remzi Köpüklü / Kaynak: Dünya Bizim kültür portali

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.