Sosyal Medya

Güncel

Mısır, Etiyopya ve Sudan Nil'in bereketli sularını paylaşamıyor

25-05-2020 10:34

Etiyopya'da inşası süren Hedasi Barajı'nın Nil Nehri havzasındaki Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında başlattığı diplomatik kriz sürüyor. Mısır, ABD öncülüğünde başlayan müzakerelerden sonuç alamayınca çareyi BMGK'ye başvurmakta buldu.


Etiyopya'nın Nil Nehri'ni besleyen Mavi Nil'in yatağını deÄŸiÅŸtirerek inÅŸa ettiÄŸi Hedasi Barajı'nın (Büyük Rönesans Barajı) nehir havzasındaki Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında baÅŸlattığı diplomatik kriz tüm giriÅŸimlere raÄŸmen çözülemedi.
 
Mısır'ın itiraz ve tehditlerine raÄŸmen 2011'de barajın inÅŸasına baÅŸlayan ve halihazırda yüzde 73'ünü tamamlayan Etiyopya, ortak anlaÅŸma olmasa da temmuz ayında barajda su tutmaya baÅŸlayacağını açıkladı.
 
Etiyopya'nın, kendi haklarını garanti etmeden hidroelektrik santralini aktif hale getirmesini istemeyen Mısır, ABD ve Dünya Bankası öncülüÄŸünde baÅŸlatılan ara buluculuk çabalarından sonuç alamayınca çareyi BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) mektup yazmakta buldu.
 
Mısır, mektupta Etiyopya'ya tek taraflı hareket etmemesi için baskı yapılmasını isterken, Etiyopya komÅŸusu Sudan'a Mısır'ı dışarıda bırakarak ikili bir anlaÅŸma yapmayı teklif etti.
 
Sudan ikili anlaşmayı reddetti
 
Sudan BaÅŸbakanı Abdullah Hamduk, "kapsamlı bir anlaÅŸmaya varmanın yolunun müzakerelere bir an önce yeniden baÅŸlamak" olduÄŸunu söyleyerek teklifi reddettiÄŸini duyurdu.
 
Sudan Ä°çiÅŸleri Bakanı Et-Turayfi Ä°dris de BaÅŸbakan Hamduk'un ardından Savunma ve Güvenlik Konseyi toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, konseyin, BaÅŸbakan Abdullah Hamduk'un Mısır ve Etiyopya'nın görüÅŸlerinin yakınlaÅŸtırılmasına yönelik çaba ve giriÅŸimlerini desteklediÄŸini, Hedasi Barajı konusunda tüm tarafların çıkarlarını ve bölgesel güvenliÄŸi koruyacak bir anlaÅŸmadan yana olduklarını ifade etti.
 
BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de Etiyopya ve Mısır arasında krize yol açan Hedasi Barajı konusunda anlaÅŸmaya varılması için barışçıl çabanın sürdürülmesi çaÄŸrısı yaptı.
 
Hartum hükümeti, Etiyopya'dan yana olduÄŸu iddialarını yalanladı
 
Sudan Devlet Bakanı Ömer Kameruddin, geçen ay yaptığı açıklamada, Mısır yönetiminin, baraj konusunda Etiyopya'ya destek verdiÄŸi iddiasıyla Sudan'a tepki gösterdiÄŸini ancak ülkesinin kuzey komÅŸusu Mısır'ın çıkarlarına zarar vermeden kendi hukukunu aradığını söyledi.
 
Uzmanların baraja iliÅŸkin raporunda kazançlarının daha büyük olduÄŸunun ortaya çıktığını dile getiren Kameruddin, "Krizin taraflarının kutuplaÅŸtırma çabalarını reddediyoruz. Barajın yönetiminde bile ortağız. Bu konumumuzdan dolayı Mısır'ın payını garanti etmek görevimiz." ifadelerini kullandı.
Krizin başından bu yana Etiyopya'yla uzlaşı saÄŸlamış gibi ve görece Addis Ababa hükümetine yakın bir portre çizen Sudan'ın, son aylarda Mısır'la yoÄŸun ikili görüÅŸmeleri sürdürmesi bölgedeki diplomatik satrancın son hamlelerinden biri oldu.
 
Barajın kaç yıl içerisinde doldurulacağı ve nehre yıllık ne kadar su bırakılacağı tüm tartışmaların zeminindeki ana meseleleri oluÅŸturuyor.
 
 
Temmuzda 4,9 milyar metreküp doldurulacak
 
ABD'nin geçen yıl sonunda baÅŸlattığı müzakerelerde sonuca varılması beklenirken, bu yılın ÅŸubat ayında son anda masadan kalkan ve o dönem 31 milyar metreküp su salmak isteyen Etiyopya'nın, ÅŸu anda bu miktarı 35 milyar metreküpe kadar çıkarmayı kabul ettiÄŸi aktarılıyor.
 
Mısır ise yıllık yaklaşık 49 milyar metreküp suyun aktığı nehirden 40 milyar metreküp su salınmasında ısrar ediyor.
 
Yaklaşık 5 milyar dolarlık maliyetle Sudan-Etiyopya sınırına yakın bir bölgede yapılan barajın temmuz ayında 4,9 milyar metreküp su tutarak iki enerji türbininin test edilmesi planlanıyor.
 
Toplam su tutma kapasitesi 74 milyar metreküp olan baraja, ikinci aÅŸamada da 13 milyar metreküplük su doldurulacak.
 
Etiyopya nehrin yüzde 85'inin kaynağı
 
Beyaz Nil ve Mavi Nil'in birleÅŸmesinden oluÅŸan Nil Nehri'nin su kaynağının yüzde 85'i Etiyopya'daki Mavi Nil Nehri'nden geliyor.
 
Halkının yüzde 60'ından fazlasının elektriÄŸe eriÅŸiminin olmadığına vurgu yapan Etiyopya, kalkınmak isteyen ve sınırlı kaynaklarına sahip bir Afrika ülkesi için projenin hayati öneme sahip olduÄŸunu tekrarlıyor.
 
Ä°lk baÅŸta 750 megavat elektrik üretecek tesis bittiÄŸinde 6 bin 450 megavat enerji üretecek ve Afrika'nın en büyük hidroelektrik santrali olacak.
Etiyopya, barajı 3 yıl içinde doldurmak isterken, Mısır en az 7 yılda barajın doldurulması konusunda baskı yapıyor. Addis Ababa hükümeti, Mısır'ın çıkarlarının olumsuz etkilenmeyeceÄŸini de her fırsatta dile getiriyor.
 
Afrika BirliÄŸi krize müdahale etmiyor
 
Etiyopya BaÅŸbakanı Abiy Ahmed'in yaÅŸanan anlaÅŸmazlıkta ara bulucu olmasını istediÄŸi Afrika BirliÄŸi ise henüz adım atmış deÄŸil.
 
Krizin tüm muhataplarının üye olması nedeniyle Afrika BirliÄŸinin krize müdahale etmesi beklenmesine raÄŸmen birlik sadece sorunun çözümü için üç ülkenin ortak bir anlaÅŸmaya varması çaÄŸrısı yaptı.
 
Afrika'daki siyasi ve güvenlik krizlerine "Afrika sorunlarına Afrika çözümü" sloganıyla müdahil olan BirliÄŸin, bu krizden uzak durmaya çalışması ise cevapsız bir soru olarak bekliyor.
 
 Sudan'ın tarafları yeniden ortak masada buluÅŸturma çabası sonuç verecek mi?
 
BaÅŸbakan Hamduk ile Mısırlı mevkidaşı Mustafa Medbuli'nin yanı sıra iki ülkenin dışiÅŸleri ve su iÅŸleri bakanları ile istihbarat baÅŸkanlarının katılımıyla birkaç gün önce video konferans yöntemiyle bir toplantı gerçekleÅŸtirildi.
 
Sudan'ın, Mısır ve Etiyopya'nın barajın doldurulması ve iÅŸletilmesiyle ilgili meselelerin görüÅŸülmesine devam etmeleri konusundaki giriÅŸimi kapsamında gerçekleÅŸtirilen toplantıda taraflar, ABD ara buluculuÄŸunda anlaşılan esaslar üzerinde 3 ülkenin de çıkarlarının korunduÄŸu üçlü bir anlaÅŸmaya varılmasının gerekliliÄŸini vurguladı.
 
BaÅŸbakan Hamduk, Mısır heyetinin ardından dün de mevkidaşı Abiy Ahmed'in baÅŸkanlığındaki Etiyopya heyeti ile toplantı yaptı.
 
Videokonferans yöntemiyle düzenlenen toplantıda taraflar, barajın dolumu ve iÅŸletilmesiyle ilgili kalan küçük meselelerin tamamlanması için 3 ülkenin de müzakere masasına dönmesinin önemini vurguladı.
 
Nil Nehri'ndeki su paylaşım krizinin tarafları olan Etiyopya, Mısır ve Sudan, 3 ay önce duran Hedasi Barajı ile ilgili ortak müzakerelerin en kısa sürede yeniden baÅŸlamasıyla ilgili çalışmaları yürütmeleri için su iÅŸleri bakanlarının görevlendirilmesi konusunda anlaÅŸtı.
 
BaÅŸbakan Hamduk, ülkesinin tüm taraflar arasında tam bir uzlaşıyı garanti eden bir anlaÅŸmaya varılması için Mısır ve Etiyopya arasında sürekli iletiÅŸim kurmaya hazır olduÄŸunu ifade etti.
 
Etiyopya BaÅŸbakanı Ahmed de ülkesinin, 3 devletin de çıkarlarını dikkate alan ve bölge halkları arasındaki iÅŸ birliÄŸini destekleyen nihai bir anlaÅŸmaya varmak için Mısır ve Sudan ile iÅŸ birliÄŸine hazır olduÄŸunu kaydetti.
 
Barajı yapımı 2011'de başladı
 
Etiyopya, Mısır'da 30 yıl iktidarda kalan CumhurbaÅŸkanı Hüsnü Mübarek'in 2011'de devrilmesinden doÄŸan iktidar boÅŸluÄŸundan yararlanarak Hedasi Barajı'nın yapımına baÅŸladı.
 
Ä°ngiliz sömürgesi döneminde yapılmış olan uluslararası anlaÅŸmalarda, Mısır'ın Nil Nehri'ndeki yıllık su hissesi 55 milyar metreküp, Sudan'ın ise 18,5 milyar metreküp olarak belirlenmiÅŸti.
 
Sudan, Mısır ve Etiyopya arasında 2015'te imzalanan "Ä°lkeler Deklarasyonu" sonrasında defalarca bir araya gelen ülkeler, ÅŸimdiye kadar hiçbir nihai anlaÅŸmaya varamadı.
 
Deklarasyonda, Mısır ve Sudan'a barajın ürettiÄŸi elektrik ihracatında öncelik verilmesi, barajın dolumu sırasında aÅŸağı kıyı ülkelerin çıkarlarının korunması, zararların tazmini ve uzlaÅŸmazlıkların çözümü için ortak bir yapı kurulması amaçlandığı belirtilmiÅŸti.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.