Sosyal Medya

Tercüme Haber

Tercüme Haber: Yemen'de iç savaşın nihai hedefi: Bölünme

24-05-2020 11:49

Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’ın bölgeyi siyasi çalımlarla yürütmelerinin ülkede kaos yaratıp istikrarsızlığa sebep olacağına inanılıyor. Özerklik ilanı, Yemen’in birliğine acı bir darbe ve koalisyon üzerinde sonun başlangıcı etkisi yapacağı gibi, Körfez bölgesindeki çatışmanın derinleşmesine neden olacaktır.


Suudi Arabistan, BirleÅŸik Arap Emirlikleri ve Bahreyn ittifakının Yemen’e karşı baÅŸlattığı, beÅŸ yıldan fazla süren savaşın ardından BirleÅŸik Arap Emirlikleri tarafından desteklenen Güney GeçiÅŸ Konseyi, geçen hafta ülkenin güneyinde özerkliÄŸini ilan ettiÄŸini açıkladı. Bu açıklama ittifaka acı bir darbe vurdu ve koalisyon ülkelerinin içinde bulunduÄŸu siyasi ve ahlaki krizi de gün yüzüne çıkardı.
 
Suudi Arabistan, Yemen’in içinde ve dışında, her yönden kuÅŸatılmış durumda. Suudi kuvvetleri tüm cephelerde operasyonlar yürütüyor ve savaÅŸa karşı uluslararası kampanyaların artması ve dosyasının uluslararası savaÅŸ suçları mahkemesine sunulması olasılığı ile karşı karşıya.
 
Bahreyn, savaşın ilk iki yılında uçaklarının düÅŸürülmesi ve askerlerinin öldürülmesi gibi önemli ölçüde maddi kayıplar yaÅŸadıktan sonra koalisyon içindeki pratik katılımını dondurmuÅŸtu. Bahreyn’in bu baÅŸarısız deneyimin herhangi bir getirisi olmamasından dolayı koalisyona katılması muhalefet tarafından ağır ÅŸekilde eleÅŸtirildi.
 
BirleÅŸik Arap Emirlikleri’ne gelince, geçen ÅŸubat ayında “dolaylı hareket” olarak nitelendirdiÄŸi bir stratejinin parçası olarak güçlerini Yemen'den çekeceÄŸini açıkladı. Yeni strateji, BirleÅŸik Arap Emirlikleri tarafından Emirlik kuvvetlerine doÄŸrudan bağımlı olmadan savaÅŸmak üzere eÄŸitilmiÅŸ ve hazırlanmış silahlı milislere dayanıyor.
 
Suudi Arabistan aniden Yemen'i hedefleyen projenin sahibi olarak, ABD ve Ä°ngiltere'nin sürekli desteÄŸiyle, kendisini savaÅŸ dosyasını tamamen yöneten tek ülke olarak buldu. Geri çekilemiyor çünkü bu durumun güvenliÄŸi için bir tehdit oluÅŸturacağını, itibarına ve bölgedeki prestijine darbe vuracağını düÅŸünüyor.
 
Bu yüzden güneyde ilan edilen özerklik bildirgesi siyasi, ekonomik ve ahlaki yükleri giderek artan bir savaÅŸta, gerçek bir zafer elde etmek için uzlaÅŸma saÄŸlayamayan koalisyon için yeni bir kriz anlamına geliyor.
 
Yukarıda bahsi geçen özerklik kararı, savaşı destekleyen koalisyon ülkeleri için birçok tehdit oluÅŸturuyor.
 
Bunlardan ilki, koalisyondaki ülkeler arasında zamanla meydana gelen çatlaklardır. Ufku olmayan bir savaÅŸ, katılanlar için bir yük haline gelir ve sonu gelmez bir zulme dönüÅŸür.
 
Ä°kinci olarak, özerklik ilanı sebebiyle savaşın en önemli iki tarafı olan Suudi Arabistan ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nin hedeflerini deÄŸiÅŸtirmesi, güneyde ve civar ülkeler üzerinde kontrolü bulunan Suudi Arabistan için acı bir darbe oldu. Suudi Arabistan bu kez kontrol etmesi gereken alanlarda, özellikle Aden ÅŸehrinde bir meydan okuma ile karşı karşıya.
 
Üçüncü olarak, özerklik ilanı BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nin koalisyondan çekilmesi civar bölgelere de Suudi Arabistan’ın egemenliÄŸine karşı ayaklanma cesareti verir hale geldi.
 
Suudi Arabistan bu ayaklanmalarla doÄŸrudan yüzleÅŸmek zorundayken, BirleÅŸik Arap Emirlikleri etkisini, geri çekilmeden önce oluÅŸturan milisler aracılığıyla saÄŸlıyor. Ayrıca BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nin Hadramut bölgesindeki kontrolü devam ediyor ve Mukalla ÅŸehrindeki Rayan Havaalanı’nı korumak için asker tutmaya devam edip, El Hadrami kuvvetlerinin maaÅŸlarını ödüyor. Bu kuvvetler BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nin gözetimi altında, Suudi Arabistan’ın finansmanıyla oluÅŸturuldu. Ayrıca ABD bu kuvvetleri El-Kaide’yi Mukalla ÅŸehrinden çıkarmak için teknik olarak destekledi.
 
Özerklik ilanı, Güney bölgesinin Yemen’den ayrılmasıdır ve bu durum Suudi Arabistan’ın Yemen’de gerçekleÅŸtirmek istediÄŸi stratejisine aykırıdır.  BirleÅŸik Arap Emirlikleri başından beri Yemen’i iki bölgeye ayırarak kendini güvence altına almak istiyordu. Suudi Arabistan bunu reddetti ve Yemen'i altı bölgeye dönüÅŸtürmeyi önerisinde bulundu. Böylece Ensarullah hareketinin (Husiler) etkisi hareketin kalesi olan Saada ÅŸehrini içeren kuzey ile sınırlı kalacaktı.
 
BirleÅŸik Arap Emirlikleri ile Husiler arasında Suudi Arabistan’ın arkasından, açıklaması yapılmamış bir ittifak olduÄŸunu, bu anlaÅŸmada Yemen'in küçük illere bölünmesini engelleyerek, Güney bölgesinin ayrılmasını saÄŸlamak olduÄŸu söyleniyor. Bu yolla BirleÅŸik Arap Emirlikleri Yemen üzerindeki etkisini korumayı hedefliyor.
 
Ancak bölgede BirleÅŸik Arap Emirlikleri’nin mutlak anlamda bir etkisi olmayacaktır. 1967’de Ä°ngilizlerin çekilmesiyle sonuçlanan kanlı bir savaÅŸ sonrası Güneyliler, BirleÅŸik Arap Emirlikleri’nin elinde kendilerine itaat edecek bir araç olmayacaklardır. Özellikle de yerel ve bölgesel karışıklıkların yaÅŸandığı bir dönemde.
 
Yerel düzeyde üç valilik (El Mahra, Sokorta, Åžabva), güneyde özerklik ilanını reddettiÄŸini açıkladı. Ayrıca Hadi hükümetine baÄŸlı kuvvetlerinde bu geliÅŸme karşısında alarm durumuna geçtiÄŸi bildirildi. Bu durum karşısında en güçlü karşı çıkış, zenginlik açısından en büyük ve en zengin valilik olan Hadramut Valisi Ferec El Bahsani’den geldi. Ancak BirleÅŸik Arap Emirlikleri’nin Hadramut üzerindeki finansal ve politik etkisi göz ardı edilemez. Bölgede, Suudi Arabistanlı iÅŸ adamları ve kabile liderlerinin varlığı BAE’nin etkisi karşısında dengeleyici bir rol oynuyor. Ancak söz konusu denge, koalisyon arasında gerginliÄŸi arttırarak ve kanlı bir iç savaÅŸa sebep olabilecek endiÅŸe verici bir dengedir.
 
Washington Post, özerk yönetim ilan kararının yeni anlaÅŸmazlıklar ortaya çıkararak savaşın geniÅŸlemesine neden olabileceÄŸini bildirdi. Asıl ana çatışma Suudi Arabistan ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri liderliÄŸindeki koalisyon güçlerinin desteklediÄŸi, Abdurabbu Mansur el-Hadi ile Husiler arasındaydı. Washington Post, stratejik kıyı kenti Aden ve güneydeki diÄŸer bölgeler için yapılan savaşın Arap koalisyonu içindeki müttefikleri içerebileceÄŸini açıkladı.
Haberde, bölgesel düzeyde, özerklik ilanına, BirleÅŸik Arap Emirlikleri’nin etkisinin bir göstergesi olarak görecek olan Umman Sultanlığı’nın karşı çıkacağı ifade edildi. Bu durumun komÅŸu bölgeler ve özellikle de Umman Sultanlığı için bir tehdit oluÅŸturacağı ve bir yandan koalisyonda ve Güney Arap bölgesinde ciddi çatlaklara neden olacağı vurgulandı.
 
Suudi Arabistan açısından bu olumsuz geliÅŸme, Yemen’deki savaÅŸ meselesinin merkezinde yer alıyor. Suudi Arabistan, beÅŸ yıl önce ilan ettiÄŸi savaÅŸ kararının savaşı durdurma kararından çok daha kolay olduÄŸunu fark etti.
 
Riyad ramazandan iki hafta önce ateÅŸkes ilan ettiÄŸinde, Yemen’deki Ensarullah hareketi (Husiler) liderliÄŸindeki bu giriÅŸimi reddetti ve Yemen'e uygulanan kuÅŸatmanın kaldırılmasını talebinde bulundu. Bunun üzerine askeri operasyonlar ÅŸiddetli bir ÅŸekilde devam etti ve Suudi uçakları Sa’dah, Sana ve Marib bölgelerine neredeyse her gün saldırılar düzenledi.  Bu arada Marib, Sirwah ve Hacca da dâhil olmak üzere Suudi Arabistan sınırları yakınındaki pek çok alanda çatışmalar da ÅŸiddetleniyor. Ramazan ayı geldiÄŸinde Suudi Arabistan ateÅŸkesi bir ay daha uzattığını açıkladı. Bu ateÅŸkes Ensarullah hareketi tarafından ÅŸüpheyle karşılandı.
 
Güney GeçiÅŸ Konseyi tarafından yapılan özerklik bildirisinden sonra savaÅŸa yönelik uluslararası tutumlar da ortaya çıktı. Bu kararın ardından BirleÅŸmiÅŸ Milletler ve Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths alınan karar ile ilgili retlerini ve endiÅŸelerini ifade etti. AB Komisyonu Sözcüsü Peter Stano bu ilanın Yemen’deki istikrarı baltalayacağını ifade etti.
 
ABD DışiÅŸleri Bakanı Michael Pompeo, bu tür tek taraflı giriÅŸimlerin ülkedeki istikrarsızlığı arttıracağını ve korona salgınının yaÅŸandığı bir dönemde bu kararın savaÅŸ ve ablukaya neden olup Yemenlilere yiyecek ve gıda girmesine engel olacağından bu durumun ülkede virüs salgının yayılmasına sebep olacağını belirtti.
 
Özerklik ilanı özellikle BirleÅŸik Arap Emirlikleri tarafından desteklendiÄŸi için iptal edilmeyecektir. BirleÅŸik Arap Emirlikleri’nin son zamanlarda Libya’da Halife Hafter’i desteklemekle meÅŸgul olsa da Yemen’e yaptığı birçok yatırımdan dolayı bu ülkedeki çıkarlarını oldukça önemsiyor.
 
BirleÅŸik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’ın bölgeyi siyasi çalımlarla yürütmelerinin ülkede kaos yaratıp istikrarsızlığa sebep olacağına inanılıyor.
Özerklik ilanı, Yemen’in birliÄŸine acı bir darbe ve koalisyon üzerinde sonun baÅŸlangıcı etkisi yapacağı gibi, Körfez bölgesindeki çatışmanın derinleÅŸmesine neden olacaktır.
 
Müellif: Said Åžehabi / arabic21.com 
Mütercim: : Hasan Kanat DüÅŸünce Mektebi
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.