Sosyal Medya

Güncel

Çin'den kirli diplomasi: Vahşetten kaçıp zulmü dünyaya duyuranların iadesini istiyor

22-05-2020 12:56

Doğu Türkistan’daki vahşetten kaçıp kültürel soykırımı dünyaya duyuran Uygurlar için insan avı başlatan Pekin, bu kişilere kapılarını açan ülkelere de iade baskısı uyguluyor. İade talebinde bulunulan ülkelerin kamuoyu baskısıyla karar alma ‘riski’ne karşı da ‘Bu iş gizli tutulsun’ talebinde bulunuyor. Çin’in kirli diplomasisi Türkiye’den istediği Enver Turdi dosyasıyla ilk kez deşifre oldu.


DoÄŸu Türkistan’da toplama kamplarıyla soykırım politikaları uygulayan Çin yönetimi, bir yandan da Türkiye’nin de aralarında bulunduÄŸu ülkelere kaçan Uygur Türkleri’ne yönelik adeta insan avı yürütüyor. ‘Terörist’ iftirasıyla mülteci Uygurların iadesini ya da sınır dışı edilmesini isteyen Pekin yönetimi söz konusu ülkelere ekonomik ve siyasi baskı uyguluyor. ABD merkezli popüler haber portalı ‘axios.com’un ulaÅŸtığı 92 sayfalık yeni belgeler bu kirli diplomasiyi ilk kez deÅŸifre etti. DoÄŸu Türkistan’dan kaçarak Türkiye’ye sığınan Enver Turdi için açılan iade davasında Çin’in yürüttüÄŸü ahlaksız diplomasi gözler önüne seren belgelere göre Çin, Türk makamlarına “Dava kamuoyu tarafından duyulmasın, gizli tutulsun” baskısı yaptı. 
 
Habere göre, Enver Turdi, Özgür Asya Radyosu ve yurt dışındaki Uygur örgütlerine insan hakları ihlalleri ile ilgili bilgi aktardığı için tutuklanma riskine karşı kaçarak Türkiye’ye sığındı. 2017’de geçici ikamet belgesini uzatamadığı için gözaltına alında ve 12 ay, geri gönderme merkezinde tutuldu. Bu sürede Enver Turdi, Çin’in IŞİD baÄŸlantılı suçlamasına maruz kaldı ve kendisine ancak Pekin yönetimi tarafından temin edilebilecek 2004 yılına ait bir fotoÄŸrafı gösterildi. Enver’in sınırdışı edilmesi için açılan davanın dosasına Çin yönetimi tarafından gönderilen belgeler ve Türk makamlarla yazışmalar da girdi. Belgeler, Çin’in 2017’de Enver’in iadesini resmen istediÄŸi, bu kapsamda bazı polis raporları gönderdiÄŸi ve Türk makamlarının baÅŸvuruyu kabul ettiÄŸini gösteriyor. Enver, Türkiye’de yaÅŸadığı sorunların arkasında Çin’in olduÄŸunu söylemesinin ardından avukatı bu dosyayı ancak 2020’de aldı. 
 
Belgelere göre, Çin hükümeti Enver’i Ä°slam Devleti yanlısı bir web sitesi oluÅŸturmak ve bir terör örgütüne katılmakla suçladı. Enver bu suçlamaları reddetti. Pekin, Türk makamlarından Enver’i bulup tutuklamasını, mal varlıklarına el koymasını ve Çin’e geri göndermesini istedi. Pekin’in dava ile ilgili Türkiye’den bulunduÄŸu talepler ise kirli diplomasinin kanıtı oldu. Belgelerin gizli olarak tasnif edilmediÄŸini belirten Çinli yetkililer davanın kamuoyundan gizlenmesini istedi. Belgelerin birinde “Bu davanın detayları gizlidir, Türk tarafından yerel yasalara uygun olarak gizli kalmasını istiyoruz” talebinde bulundu. Haberde belgelerin sorulduÄŸu Çin’in Washington BüyükelçiliÄŸi, yorum yapmaktan kaçınırken, Türk yetkililerin “2017’den önce, Türk hükümeti Çin’den kaçan Uygurları açıkça memnuniyetle karşıladı ve birçok Türk halkı Uygurlarla dayanışma duygusu hissediyor” görüÅŸü paylaşıldı. 
 
Çin, milyonlarca Uygur Türkünü ‘okul’ görünümlü asimilasyon kamplarında zorla tutarken Mısır, Tayland ve Türkiye’nin de aralarında bulunduÄŸu bir çok ülkede iadeler için sessiz ve derin bir kampanya yürütüyor. Türkiye ile Çin iade anlaÅŸması imzaladı ancak TBMM’de onaylanmadı. 
 
Türkiye’deki DoÄŸu Türkistan derneklerinin yöneticileri, Çin’in Türkiye’deki Uygur Türklerinin iadesi için özel çaba gösterdiÄŸini bunun da nedeninin psikolojik üstünlüÄŸü ele geçirmek olduÄŸunu belirtiyor. Türkiye’nin iade konusunda titiz davrandığını söyleyen dernek temsilcileri açılan davaları örnek göstererek “Bir kiÅŸinin iadesi demek, Çin için binlerce Uygur’a yönelttiÄŸi suçlamaların da onaylanması demek” yorumunda bulundular. En bilinen iade davası ise Uygurların liderlerinden Abdulkadir Yapçan davası. Mahkeme delilleri yetersiz bulduÄŸu için iadeye onay vermedi. Davada iki yıldır Çin’in yeni delil sunması bekleniyor.
 
TÜRKÄ°YE'DE BOYKOT BAÅžLADI
 
Çin’in, DoÄŸu Türkistan’daki insanlık dışı uygulamalarını protesto etmek amacıyla Türkiye’de bir grup iÅŸ insanı, ticari boykot kararı aldı. Denizli’de faaliyet gösteren DENKROM firmasının sahibi Kadir Akıncı tarafından baÅŸlatılan ‘Sen de Bırak Sen de Dur de’ kampanyasıyla Çin ile ticaret yapan Türk firmalarına çaÄŸrıda bulunuldu. Ä°thalat ve ihracata son verilmesi çaÄŸrısına Türkiye çapında 48 firma katıldı. Akıncı’nın koordinasyonunda yürütülen kampanya kapsamında, Çin ile ticaret yapan Türk firmaların özellikle ithalat noktasında alternatif ülkelere yönelmeleri istendi. Kampanyaya iliÅŸkin konuÅŸan Kadir Akıncı ‘SoydaÅŸlarımızın kamplarda esir tutulduÄŸu ve dış dünyaya irtibatlarının kesildiÄŸini görüyoruz. Bu tablo karşısında hiçbir ÅŸey olmamış gibi Çin ile ticaret yapmamız mümkün deÄŸildir” dedi. Åžu ana kadar 48 firmanın katıldığı boykot kampanyası sürecinde toplamda 1 milyon 502 bin dolarlık sipariÅŸ iptal edildi. Akıncı, temmuz ayına kadar kampanyaya katılan firma sayısını yüzlerle ifade edileceÄŸini söyledi. Siyaserin DoÄŸu Türkistan tavrını da eleÅŸtiren Akıncı “Türkiye’de hem ticari hem siyasi yaÅŸamımda bu anlamda gereken iradenin gösterilmediÄŸini tecrübe edindim. Özellikle siyasetin DoÄŸu Türkistan demekten bile imtina ettiÄŸine ÅŸahit oldum” diye konuÅŸtu.
 
Karar

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.