Sosyal Medya

Tercüme Haber

Tercüme Haber: Libya'da ibre Erdoğan lehine dönüyor

20-05-2020 13:19

Türkiye'nin Libya'ya müdahalesi şimdilik Erdoğan'ın avantajına dönüşüyor



Libya gözlemcileri arasındaki fikir birliği, Türkiye'nin Kuzey Afrika ülkesine katılımının, askeri dengeyi Başbakan Fayez al Sarraj başkanlığındaki BM tarafından tanınan Ulusal Anlaşma Hükümeti lehine çevirdiğidir.
 
General Halife Hafter'in, Libya'nın tamamı üzerinde yakında iktidarı ele geçirmesi olarak öngörüde bulunduğu durum hakkında aylarca süren spekülasyonlar sonrasında; şimdi artık savunma pozisyonuna düştüğü yönündeki haberler, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için birden fazla düzeyde cesaret verici. Bu gelişme, Türk dış politikasının, uluslararası arenada başarılarının son yıllarda çok az olduğu bir zamanda ortaya çıkmakta. Libya'daki gelişmeler de Erdoğan'ın İslamcı ideolojik isteklerine bağlanıyor.
 
Mısır'da 2013 darbesinden bu yana ülkenin demokratik olarak seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı olan Cumhurbaşkanı Muhammed Morsi'ye karşı Erdoğan, Müslüman Kardeşler'in Ortadoğu'da gerilediğini gördü. Erdoğan ihvana yakın duruyor ve kuşatılmış üyelerine güçlü bir siyasi destek ve barınak sağlıyor. Türkiye'nin Libya'ya müdahalesi, bölgedeki kardeşliğin daha fazla kaybını önlemeyi vaat ediyor.
 
Adı Erdoğan'ın Adalet ve Kalkınma Partisi'ne çok benzeyen Libya'daki Kardeşlik destekli Adalet ve İnşaat Partisi, Ulusal Anlaşma Hükümeti içinde güçlü bir konuma sahip. Türkiye'den aldığı askeri destekle  , Kasım ayında taraflar arasında anlaşılan bir mutabakat zaptı altında Trablus merkezli Ulusal Anlaşma Hükümeti, Hafter'in Tobruk merkezli kendine özgü Libya Ulusal Ordusuna karşı büyük bir destek kazandı.
 
Bu kazanımlar ayrıca, Hafter ve Libya Ulusal Ordusu'nun ana bölgesel destekçileri olan Suudi Arabistan, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne karşı Erdoğan için bölgesel reel-politik düzlemde puan kazanması anlamına geliyor
 
Her üç ülke de terör örgütü olarak listeledikleri Kardeşliğe şiddetle karşı çıkıyor. Bölgesel nüfuz amaçlı İhvana verilen bu destek, Ankara ile bu 3 ülke arasında gittikçe dozu artan soğuk savaşın da en büyük itici gücünü oluşturmakta. 
 
Ankara, bu ülkelerin Hifter'e sağladığı askeri desteği “yasadışı” kabul ediyor. 
 
Türkiye, Ulusal Anlaşma Hükümeti'ne askeri desteğinin, Ankara'nın desteğini isteyen kuruluş olarak yasal olduğunu, BM Güvenlik Konseyi tarafından “Libya'daki meşru yürütme makamı” olarak tanındığını savunuyor.
 
Siyasi ve askeri analist Nihat Ali Özcan  , Türkiye'nin Libya'daki açık ve gizli operasyonları için sahip olduğu en büyük avantajın BM'nin Sarraj hükümetine sağladığı “meşruiyet” olduğunu söyledi.
 
Milliyet gazetesinde Özcan, “Türkiye'nin oyunda taşıdığı ağırlığı takiben, Hafter sadece bu meşruiyetinin olmadığını hissetmekle kalmadı, aynı zamanda giriştiği mücadelenin askeri ve psikolojik yönünü de kaybetmeye başladı” dedi. 
 
Ulusal Anlaşma Hükümeti'nin askeri başarıları Ankara'nın Hifter'i siyasi olarak destekleyen Fransa'ya ve Libya Ulusal Ordusu'nu dolaylı olarak Rus paralı asker kıyafeti ile destekleyen Rusya'ya karşı puan kazanmasını sağladı.
 
Erdoğan, Cumhurbaşkanı Vladimir Putin tarafından İdlib'de Ankara'nın beklentilerinin çok altında kalan ateşkes anlaşmasını kabul etmeye zorlandığı Mart ayında Moskova'da yaşadığı imaj kaybı konusunu elbette hatırında ve hesabında tutuyor.
 
Elbette bu harici faktörleri bir kenara bırakırsak, Erdoğan ve Ankara için esas olan, Milli Anlaşma Hükümeti'nin savaş alanındaki başarılarının, Kasım ayında imzalanan anlaşma mutabakatında Doğu Akdeniz için Trablus ile ulaştığı sınır anlaşmasını desteklemesinie yaraması ilk önemli gerçektir. “Kıyıdan kıyıya” anlaşma uyarınca, Türkiye ve Ulusal Mutabakat Hükümeti, Doğu Akdeniz'in büyük bir kesimini münhasır ekonomik bölgeleri olarak sınırlamıştır. 
 
Anlaşma, Kıbrıs, Mısır ve İsrail'in enerji keşfi ve sömürüsü için işbirliği yaptığı bölgeyi kesti. 
 
Ankara, bu ülkelerin Türkiye'nin ve bölünmüş Kıbrıs Adası'nın kuzeyindeki Türk bölgesinin bölgenin doğal kaynakları üzerindeki haklarını göz ardı ettiğini söyledi. 
 
Türkiye, Kıbrıs, Mısır ve İsrail'in çabalarını askeri seçenekler-savaş da dahil- olmak üzere hangi yyöntem gerekliyse o yönteme başvurarark karşı çıkacağına söz verdi. 
 
Öte yandan Türkiye ile UMC'nin sınır anlaşması, Mısır, Kıbrıs ve İsrail tarafından uluslararası hukukta geçersiz ilan edilmiş, ve  Avrupa Birliği ve ABD tarafından kınanmıştır.
 
Türkiye bu uyarıları dikkate almamıştır ve donanmasının koruması altındaki bölgede kendi keşif faaliyetlerine devam etmektedir. 
 
AB, Ankara'ya - AB üyeleri Yunanistan ve Kıbrıs'ın can sıkıntısı için - eldeki tokattan daha az olan bazı küçük ve nihayetinde önemsiz yaptırımlar uyguladı.
 
Ulusal Anlaşma Hükümeti ile sınırlama anlaşması, Erdoğan'ın Türkiye'nin Libya'daki askeri katılımını eleştiren yerel eleştirmenlere karşı elini de güçlendiriyor.
 
Öte yandan, bu nişan Ankara'ya askeri teknolojisini, özellikle de Türk ordusu tarafından Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın Suriye'deki kuvvetlerine karşı büyük bir etki için kullanılan dronlarını sergilemek için bir fırsat daha sağladı. 
 
Bununla birlikte, Erdoğan için bu göreli başarıların Libya'daki uzun mesafe konusunda bazı önemli uyarılarla nitelendirilmesi gerekiyor.
 
Siyasi bir çözüm için uluslararası çabalar başlarsa ve Ankara, Libya'daki elinin askeri elinin bugün olduğu kadar siyasi olarak güçlü olması muhtemel olmadığı düşünüldüğünde, savaş alanında kazandığı avantajları kaybedebilir.
 
Ankara'nın Libya'daki avantajları, başka hiçbir ülkenin o ülkeye Türkiye'nin yapabildiği gibi askeri bir şekilde  rahatça girmeye hazır olmadığı gerçeğine bağlı.
 
Özcan, makalesinde “Hafter için bir başka zorluk da, onu destekleyen ülkelerin, yani Suudi Arabistan, BAE, Mısır, Rusya ve Fransa'nın doğrudan askeri çatışmaya girmesinin zor olduğu hususuna a dikkat çekmiş.
 
Bununla birlikte, bu ülkelerin yanı sıra Batı ve bölgedeki diğer devletler, petrol zengini Libya'nın İslamcıların eline geçme fikrini hazmetmesi pek olası görülmüyor. Bu nedenle Ankara için BM himayesinde müzakere edilen laik bir ulusal uzlaşma hükümetinin Sarraj hükümetinin yerini alması durumunda Ankara-Libya anlaşmasını tehlikeye düşürme olasılığı korkutucu bir seçenek olabilir.
 
Türkiye hala bu tür müzakereleri Sarraj hükumeti üzerindeki güçlü etkisi ile manipüle etmeye çalışabiliyor, ancak eğer başka laik bir hükumet gücü tahkim edilirse, bunu yaparken bölgesel istikrara katkıda bulunan proaktif bir oyuncu olmaktan ziyade bir “istenmeyen” haline gelecektir.
 
Böyle bir konum, Türkiye'nin uzun vadeli çıkarlarını zayıflatabilir
 
Sonuç olarak, Ankara'nın Trablus ile imzaladığı mutabakat zaptı ile güvence altına aldığı avantajları sürdürmesi halinde Sarraj hükümetinin Libya'da dümende kalması zorunludur.
 
Erdoğan'ın Libya'daki stratejisine karşı çok daha acil bir tehdit, ülkenin Hafter'i destekleyen yerli gruplarla iki ya da üçe bölünmesi olasılığı.
 
Cumhuriyet gazetesinin dış politika yorumcusu Mehmet Ali Güller, zemindeki gelişmelerin bir bölünmeye işaret ettiğine inanıyor. “Böyle bir sonuç, Türkiye'nin Sarraj hükümeti ile getirdiği sınır anlaşmasını etkili bir şekilde geçersiz kılacak ,” diye yazdı.
 
“Bunun nedeni, çizilen sınır çizgisinin Sarraj tarafına değil, Hafter tarafından kontrol edilen bölgeye düşmesidir. Bu yüzden Libya'nın birliği Türkiye için daha önemli ”diye de not düştü makalesinde Güller.
 
Ancak bu birliğin korunmasına yardımcı olmak için Türkiye'nin Libya'da tarafsız bir oyuncu olması gerekir.
 
Bu, Erdoğan'ın Libya'daki planlarının ve beklentileriyle örtüşmeyen bir çelişi yaratabilir.
 
 
Müellif: Semih İdiz / Kaynak: Al-Monitor
 
Mütercim: Hasan Nurhan Çelik / Düşünce Mektebi
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.