Sosyal Medya

Özel / Analiz Haber

Bir Kitap: Osman Beg'e karizma sosyolojisi üzerinden bakış

04-05-2020 15:17

Osman Beg efsanesini kökleri Max Weber'in karizma sosyolojisine uzanan bir perspektifle ele alan Altuğ, konuyu gerek arşiv belgelerine gerekse en eski ve en yeni kaynaklara dayanarak zaman, mekan, ortam ve kurumsal yapılanma süreçleri bakımından irdeliyor.


CoÄŸrafyası üzerinde 600 yıl hüküm sürmüÅŸ bir devlet olan Osmanlı Devleti’nin kuruluÅŸu hakkında tarih literatüründe öteden beri süregelen bir tartışma vardır. Bu devletin kuruluÅŸuna etki eden temel sebepleri soruÅŸturan bu tartışmada hâkim paradigma her ne kadar Köprülü-Wittek tezi olarak görünse de bu tez de nihai kertede kuruluÅŸ sorunu etrafındaki birçok meseleyi bir çözüme baÄŸlayamaz.
 
Nasıl olmuÅŸtur da 14. yüzyıl Anadolu’sunda MoÄŸol iÅŸgalcilere tabi konumdaki Türkiye Selçukluları devletinin yıkılışının ardından kurulan küçük beyliklerin en Batı ucunda yer alan görece en zayıf ve güçsüz obadan 600 yıl boyunca Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının üçünde de etkili bir devlet çıkabilmiÅŸtir? Niçin KaramanoÄŸulları ya da baÅŸka bir beylik deÄŸil de söÄŸüt ve Domaniç civarında yurtlanmış bu küçük beylik hem Anadolu’nun birliÄŸini saÄŸlayabilmiÅŸ, hem Avrupa’nın içlerine kadar uzanabilmiÅŸ, hem de Akdeniz’i neredeyse bir Türk gölü haline çevirmiÅŸtir? Bu devletin kurucusu Osman Beg kimdir her ÅŸeyden önce? Etrafında birçok efsane, mesel, rivayet dönen Osman Beg’in isminden inancına, mensup olduÄŸu soydan arkadaÅŸlarına kadar birçok konu bu tartışmalar esnasında da sorgulanır. Öyle ki bazı araÅŸtırmacılar onun asıl isminden bile ÅŸüphelenir, Otman Beg diye bile telaffuz eder bu ismi.
 
Dünya çapında ünlü Osmanlı tarihçisi Halil Ä°nalcık’ın öÄŸrencilerinden biri olduÄŸunu bildiÄŸimiz Doç. Dr. UÄŸur AltuÄŸ, Osman Beg etrafında geliÅŸen efsanevi anlatımları konu edindiÄŸi çalışmasında onun karizmatik bir lider olarak ortaya çıkmadan önce o dönemki Anadolu’nun siyasal, sosyal, kültürel ve dini ortamından Osman Beg’in ailesi, arkadaÅŸları ve mücadelesi esnasında sık sık karşılaÅŸmak zorunda kalacağı diÄŸer toplumsal zümrelerle iliÅŸkisini, SöÄŸüt ve Domaniç’te yerleÅŸmiÅŸ Kayı boyuna beÄŸ seçilmesinde etkin olan temel sebepleri, kimi küçük kimi büyük savaÅŸ ve çatışmalarda sergilediÄŸi askeri strateji ve dehasını araÅŸtırıyor.
 
 
Cesaret, öngörü, saÄŸduyu
 
Osman Beg’in kurduÄŸu beyliÄŸin bağımsızlığı ve devamı için benimsediÄŸi kurumsal yapılanma ve nüfus politikalarını da araÅŸtırmasında ele alan AltuÄŸ, onun bu politikalarının Bizans tarihçilerinde oluÅŸturduÄŸu yankılara karşın Selçuklu kamuoyunda niçin bir karşılık bulamayıp görmezden gelindiÄŸine de bir cevap üretmeye çalışıyor. Osman Beg efsanesini kökleri Max Weber’in karizma sosyolojisine uzanan bir perspektifle ele alan AltuÄŸ, konuyu gerek arÅŸiv belgelerine gerekse en eski ve en yeni kaynaklara dayanarak zaman, mekan, ortam ve kurumsal yapılanma süreçleri bakımından irdeliyor. Osman Beg’in sevk ve idare kabiliyetinden, atılganlık, cesaret, öngörü, saÄŸduyu, adalet gibi özelliklerine, Osmanlı Devleti’nin kuruluÅŸ aÅŸamalarında etkili olmuÅŸ birçok faktörü araÅŸtırmasında yer veren AltuÄŸ, onun hem karizmatik hem de yer yer otoriter bulunabilecek ÅŸahsiyeti sayesinde geniÅŸ kitleleri bu devletin kuruluÅŸuna nasıl kattığını da açıklamaya çalışıyor. AltuÄŸ’un araÅŸtırması alandaki tartışmalara uzun boyluca yer vermeden kesinleÅŸmiÅŸ sayabileceÄŸimiz bilgileri bize aktarması bakımından son derece önemli. Ä°nalcık’ın Osmanlı Devleti’nin kuruluÅŸ sürecinin cereyan ettiÄŸi sahalarda 2000’li yıllarda yaptığı toponomi çalışmalarına da katılmış olması AltuÄŸ’un araÅŸtırmasının deÄŸerini daha da fazlalaÅŸtırıyor. Neticede efsanelerden kısmen de olsa arınmış bir Osman Beg biyografisine ulaÅŸmamız mümkün hale geliyor.
 
Murat Güzel / Açık GörüÅŸ Kitaplığı

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.