Sosyal Medya

Bir kitap: İslam filozofları mutluluk kavramını nasıl ele alıyor?

10-04-2020 16:37

Hasan Hüseyin Bircan, İslam Felsefesinde Mutluluk adlı kitabında ilk İslam filozofu sayılan Kindi'den başlayıp Ebubekir Muhammed bin Zekeriyya er-Razi, Farabi, Amiri, İhvan-ı Safa, İbn Miskeveyh ve İbn Sina'nın mutluluk ile ilgili görüşlerini ele alıyor.


Türkçe sözlüklerde “bütün özlemlere eksiksiz ve sürekli olarak ulaşılmaktan duyulan kıvanç durumu, ongunluk, kut, saadet, bahtiyarlık” olarak nitelenen mutluluk hemen her insanın genelde kendisine pek az nasip olduÄŸunu ileri sürdüÄŸü ve bu sebeple ulaÅŸmak için bolca çaba sarf ettiÄŸi, ulaÅŸtığı zaman da pek farkında olmadığı duygu durumlarına verilen genel bir addır. DüÅŸünce tarihinde de özellikle ahlak felsefesi bakımından sık sık tartışılan, üzerine onca görüÅŸ beyan edilen mutluluk meselesi, buna karşın hâlâ kapalı bir mesele olarak durur.
 
Handiyse insanın ve insanlığın deÄŸiÅŸmeyen bir problemidir mutluluk. MutluluÄŸun verili mi olduÄŸu yoksa kazanılması mı gerektiÄŸinden baÅŸlayıp eÄŸer kazanılması gerekiyorsa nasıl kazanılması gerektiÄŸi, bu dünyada mutlu olmanın mümkün olup olmadığından, onun akli mi psikolojik mi yoksa hem akli hem de psikolojik mi olduÄŸuna kadar birçok baÄŸlı konu da bu problemin içerdikleri arasında sayılabilir. Yine bunlarla irtibatlı olarak ahlaki yaÅŸantılarımızda mutluluÄŸun yeri üzerinde de tartışmalar oluÅŸur. Mutluluk ilkesine göre davranmanın kiÅŸiyi ahlaklı yapıp yapmayacağından mutluluÄŸun ahlaki bir hayat için taşıdığı öneme kadar birçok konu da bu tartışmaların temel malzemesini oluÅŸturur.
 
En üstün iyi
 
Felsefe tarihinde Kant’a kadar ahlakın ve dolayısıyla ahlak felsefelerinin en temel kavramlarından biri olan mutluluk, genelde insanın yöneldiÄŸi bir “gaye”, tercih ettiÄŸi bir “iyi”, ulaÅŸmak ve gerçekleÅŸtirmek istediÄŸi “en yüce gaye”, “en üstün iyi” ve “nihai yetkinlik” gibi çeÅŸitli ÅŸekillerde de içeriklendirilmeye çalışılmıştır. Temelde erdeme dayalı Kantçı ahlak felsefesinde bile mutluluk en yüksek iyinin iki temel ögesinden biridir. Ahlaki bir düzen kurmaya elveriÅŸli dinlerin de deÄŸiÅŸik biçimlerde sunup ve farklı kavramlarla ifade etmiÅŸ olsalar da baÄŸlılarına vaat ettiklerinin son kertede mutluluk olduÄŸu söylenebilir.
 
 
Mutluluk meselesine 9 ila 11. yüzyıllar arasında yaÅŸamış Ä°slam filozoflarının nasıl baktığını inceleyen Hasan Hüseyin Bircan, Ä°slam Felsefesinde Mutluluk adlı kitabında ilk Ä°slam filozofu sayılan Kindi’den baÅŸlayıp Ebubekir Muhammed bin Zekeriyya er-Razi, Farabi, Amiri, Ä°hvan-ı Safa, Ä°bn Miskeveyh ve Ä°bn Sina’nın mutluluk ile ilgili görüÅŸlerini ele alıyor. Bircan, kitabının birinci bölümünde ele aldığı filozofların gerçek mutluluk derken neyi kastetmeye çalıştıklarını özellikle Farabi’yi baz alarak belirlemeye ve ayrıca mutluluÄŸun temelde hangi konularla irtibatlı olduÄŸunu da açığa çıkarmaya gayret gösteriyor.
 
Kitabın ikinci bölümünde Ä°slam felsefesinde mutluluÄŸa götüren bir yol olarak görülen felsefe ve ilimleri irdeleyen Bircan, mutluluk konusunun daima insan nefsine dair bazı temel görüÅŸlere dayandırılması sebebiyle insanı, onun alemdeki yerini, nefsini ve güçlerini ayrıntılı bir ÅŸekilde ele alıyor. Yine bu bölümde Ä°slam filozoflarına göre ahlaki bir hayatta mutluluÄŸun ifade ettiÄŸi anlamı ve mutluluk ilkesinin ahlakı nasıl belirlediÄŸini de tespit etmeye çalışan Bircan bölümün son kısmında ise insan nefsinin ölümünden sonraki durumunu mutluluk bakımından ortaya koymaya çalışıyor. Mutluluk hakkındaki görüÅŸlerini incelediÄŸi filozoflarla ilgili en detaylı bilgileri bu bölümde veren Bircan, üçüncü bölümde ise toplum ve mutluluk konusunu irdeliyor.
 
Ä°nceleme: Murat Güzel / Açık GörüÅŸ Kitaplığı

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.