Sosyal Medya

Güncel

Koronavirüse karşı aşı ve ilaç çalışmaları hangi aşamada?

10-04-2020 12:14

Uzmanlar, Kovid-19 hastalarını iyileştirmede Favipiravir, Remdesivir, Hidroksiklorokin, Tocilizumab, Anakinra ve Kaletra gibi ilaçların kullanımının yanı sıra umut veren interferon ve immün plazmayı değerlendirdi



Dünyanın dört bir yanındaki bilim insanları, küresel salgın haline gelen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığı tedavisinde kullanılacak yöntemler üzerinde çalışmalarını sürdürüyor.
 
Uygun aşı ve yeni ilaç geliÅŸtirmenin daha uzun süreceÄŸi gerekçesiyle denemeler ağırlıklı olarak mevcut ilaçlar üzerinden yürütülüyor.
 
Pek çok ilaç ismi geçse de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedavisinde anti-viral ilaçlar Avigan (Favipiravir) ve Remdesivir ile anti-paraziter ilaç Hidroksiklorokin (Plaquenil) öne çıkıyor.
 
Anti-viral ilaçlar: Favipiravir (Avigan) , Remdesivir, Lopinavir/Ritonavir (Kaletra)
 
Kovid-19’a karşı denenen anti-viral ilaçların çoÄŸu SARS, MERS gibi geçmiÅŸ viral salgınlarda rol oynayan virüslere etki göstermiÅŸ Remdesivir, influenza (grip) virüsüne etkili Favipiravir ya da HIV tedavisinde kullanılan Kaletra ilaçları.
 
Çin’den Türkiye’ye getirilen Favipiravir ile Almanya’da denemeleri sürdürülen Remdesivir bu kategoride deÄŸerlendiriliyor.
 
Bu ilaçlar virüs RNA’sının çoÄŸalmasını durduruyor.
 
Anti-paraziter ilaç: Hidroksiklorokin (Plaquenil)
 
Anti-viral ilaçların yanı sıra anti-paraziter ilaçlar da Kovid-19 hastalarının tedavisinde deneniyor. 
 
Bu kategoride öne çıkan ilaç ise sıtma tedavisinde kullanılan, Fransa ve Çin tarafından denenen Hidroksiklorokin.
 
Zika virüsü ve HIV tedavisine iyi geldiÄŸi belirtilen ve Avustralya’da çalışmaları sürdürülen Ivermectin ise ÅŸu an için laboratuvar çalışmalarında hücre kültürlerinde virüsü öldürdüÄŸü gözlenen ve insanlar üzerinde denendiÄŸine dair veri olmayan bir ilaç.
 
Bağışıklık sistemini düzenleyiciler: Tocilizumab, Ä°nterferonlar, Anakinra
 
KiÅŸilerin bağışıklık sisteminin virüse karşı verdiÄŸi aşırı tepki kontrol altına alınarak, özellikle akciÄŸerdeki zararlı etkilerin azaltılması hedefleniyor.
 
Ancak ilaçların kullanımına iliÅŸkin henüz yeterli bilimsel kanıt bulunmuyor.
 
Ä°mmün plazma
 
Bu ilaçların yanı sıra bir de immün plazma denilen tedavi yöntemi var. Umut veren bu iÅŸlem, Kovid-19’u yenmiÅŸ kiÅŸilerden alınan kanın belli miktarının hastalara enjekte edilmesiyle gerçekleÅŸtiriliyor.
 
 
Kovid-19 hastaları üzerinde denemeleri sürdürülen ilaçlar ile uygulanan yöntemlere iliÅŸkin mevcut durumu Independent Türkçe’ye deÄŸerlendiren uzmanlar, farklı ülkelerde belli gruplar üzerinde yapılan testlerin henüz genele yayılmadığını ve klinik çalışmaların sonucunu beklemenin ÅŸart olduÄŸunu vurguladı.
 
“DSÖ’ye 200’e yakın ilaç için baÅŸvuru yapıldı”
 
SaÄŸlık Bilimleri Üniversitesi (SBU) Gülhane Tıp Fakültesi Halk SaÄŸlığı Anabilim Dalı ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Toker Ergüder, Dünya SaÄŸlık Örgütü’nün (DSÖ) Kovid-19 tedavisine yönelik bir danışma inisiyatifi oluÅŸturduÄŸunu ve bu oluÅŸuma 70’i aÅŸkın ülkenin katıldığını belirtti.
 
Prof. Ergüder, “200’e yakın ilaç, 20’ye yakın aşı ve 40’a yakın hızlı test için DSÖ’ye baÅŸvuru yapıldı. Klinik çalışmalar sürüyor” ifadelerini kullandı.
 
Viral hastalıklar ile sıtma gibi rahatsızlıklarda kullanılan ilaçların (Favipiravir, Remdesivir, Hidroksiklorokin vb.) öncelikle yoÄŸun bakım tedavilerinde denendiÄŸini belirten DSÖ Türkiye Program Yöneticisi Prof. Dr. Ergüder, “Çin’deki bazı yayınlarda hastaların yatış süresinin kısaldığı ifade ediliyor. Bu ilaçlar, baÅŸta Çin olmak üzere bazı ülkelerde küçük gruplar üzerinde test edildi. Henüz uluslararası çapta bilimsel bir kanıt ya da açıklama olmadığından beklememiz ÅŸart” dedi.
 
Prof. Dr. Toker Ergüder 
 
Prof. Dr. Toker Ergüder, söz konusu ilaçlara iliÅŸkin klinik çalışmalar baÅŸarıyla sonuçlanırsa son sözü SaÄŸlık Bakanlığı’na baÄŸlı Türkiye Ä°laç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun (Titck) söyleyeceÄŸini de sözlerine ekledi.
 
 
"Virüsün hücreye giriÅŸini engelleyebildiÄŸi görülen ilaçlar Hidroksiklorokin ve Camostat"
 
Kovid-19 hastalarında denenen ilaçların üç kategoride olduÄŸunu belirten Kalp Cerrahı Dr. Bülent Polat da bunlardan ilkinin virüsün hücreye giriÅŸini engelellediÄŸini, diÄŸerinin hücreye girdikten sonra etkisini gösteren ilaçlar olduÄŸunu, bir diÄŸerinin de aşırı tepki veren bağışıklık (immün) sistemini düzenleyen ilaçlar olduÄŸunu söyledi.
 
Virüsün hücreye giriÅŸini engelleyebildiÄŸi görülen iki önemli ilaca deÄŸinen Dr. Bülent Polat, "Bunlardan ilki Hidroksiklorokin (Plaquenil), sıtma tedavisinde kullanılırdı. ÖrneÄŸin hücreye bin virüs girecekse, bu ilaçla 100 tane girebiliyor. FDA onay verdi. Çin, Hindistan, Ä°talya ve Fransa gibi ülkelerde kullanıldı, kinik gözlemi olumlu. 'Trump ilacı' diyorlar, ABD BaÅŸkanı bu ilaç için 'çok faydalı' yorumunu yapınca, ismi böyle kaldı. Ama ÅŸunu vurgulamam gerekir ki, bilimde çok fazla sayıda iki grup hastayı 6 ay deneyeceksiniz gibi bazı kriterler vardı. Bazen bilimsel çalışmalarla ilacın kanıtlanması 1-1,5 sene sürer. Ama bu salgında böyle bir zamanımız yok!" ifadelerini kullandı. 
 
DiÄŸeri ilacın ise pankreas hastalıklarında kullanılan Camostat olduÄŸunu belirten Op. Dr. Bülent Polat, laboratuvar ortamında denenen bu ilaçla virüsün ACE2 denilen moleküle tutunmasının yani hücreye girmesinin engellediÄŸini söyledi.
 
 
"Virüs hücreye girdikten sonra etkili olanlar Remdesivir ve Favipiravir"
 
Virüs hücreye girdikten sonra etkili olduÄŸu görülen Remdesivir ve Favipiravir ilaçlarına iliÅŸkin ise Polat, ÅŸu yorumu yaptı:
 
Hücrede aşırı çoÄŸaltma mekanizmasını saÄŸlayabilen ilaçlar var anti-viral ilaçlar. Remdesivir'i ABD firması üretiyor. Almanya kullanıyor, Türkiye’de yok. Çok iyi sonuç alındı bu ilaçta. Bu ilaçtan çok umutlu, birinci sırada bence bu ilaç var. Favipiravir, Japon ilacı, Ebola virüsü için üretildi. Bu virüse de etki edildi. Biz de hastanemizde kullanıyoruz, Covid-19 hastalarında kullanıyoruz ve iyi. Hücre içindeki çoÄŸalmayı engelleyen ve geçmiÅŸte HIV'e etkili olan Lopinavir, Darunavir. Ama Favipiravir kadar etkili olmadı.
 
"Aşırı tepki veren bağışıklık sistemini düzenleyen ilaçlar Tocilizumab ve Anakinra"
 
Aşırı tepki gösteren bağışıklık sistemini durdurmada antikorların çok etkili olduÄŸunu vurgulayan Polat, "Tocilizumab ve Anakinra, bağışıklık sistemini düzenliyor. Savunma yapayım derken saldırı yapan bağışıklık sistemine karşı bunlar kullanılıyor. Virüsü öldürücü etkisi yok ama vücudun (bağışıklığın) gösterdiÄŸi aşırı saldırgan tepkiyi stokinleri bloke ederek durdurup, organ tahribatını azaltıyor. Tocilizumab, farelere özel bir antijen verilerek, antikor ürettirilip, daha sonra bunun kandan alınarak, ilaç haline getirilmesine deniliyor. Anakinra'yı ise bir bakteriye ürettiriyoruz" dedi.
 
"Ä°mmün plazmayı yoÄŸun bakımdaki bir gebe hastamızda kullandık, baÅŸarılı oldu, anne de bebek de iyi durumda" 
 
Ä°mmün plazma yöntemine de deÄŸinen Dr. Polat, ÅŸu ifadeleri kullandı:
 
Plazma virüsü daha hücreye girmeden, dışarıdayken öldürüyor. Hastalık geçirmiÅŸ bir kiÅŸi, bu hastalığı atlatınca o hastalığa karşı vücudumuz antikor oluÅŸturuyor. Ä°ki hafta içinde bu antikor, virüsün ayaklarına yapışıp onu bloke ediyor. Bir bakıma daha virüs hücreye girmeden onu hareketsiz hale getiriyor. Çok faydalı immün plazma. 450 cc (bir torba) kanın plazma kısmını (sarı sıvısını) ayırıyoruz ve hastaya veriyoruz. Antikor, virüsün uzantılarına saÄŸlanarak hareketsiz hale getirdiÄŸinden, virüs hücreye dahi giremiyor. YoÄŸun bakımdaki bir gebe hastamızda kullandık, baÅŸarılı oldu, anne de bebek de iyi durumda. Malatya’da da kullanıldı, çok etkili oldu. Kızılay kan merkezi bir çok hastaneye gönderebilecek. Bunun için kan grubunun tutması gerekiyor.
 
Op. Dr. Bülent Polat / FotoÄŸraf: Florence Nightingale Hastanesi
 
"Esas kurtuluş aşıda"
 
Op. Dr. Bülent Polat, Kovid-19 hastalığını ortadan kaldırmanın asıl yönteminin aşı olduÄŸunu belirtti.
 
"Ä°laç ve immün plazma gibi yöntemler hasta kiÅŸilere uygulanır, aşı ise kiÅŸiler hasta olmadan yapılır" diyen Bülent Polat, "Esas kurtuluÅŸ aşıda" ifadelerini kullandı.
 
Aşı maliyetinin son derece düÅŸük olmasına ve yüz binlerce kiÅŸiye yapılabilmesinin önemine deÄŸinen Dr. Polat, Kovid-19 hastalığına karşı uygun aşıyı bulmanın 1,5 sene sürebileceÄŸini de sözlerine ekledi.
 
“Immün plazma gündemde, hastalığı atlatmış kiÅŸilerden kan alınıyor”
 
Hacettepe Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Murat Akova da Kovid-19 hastalarında immün plazma ve bazı ilaçların denendiÄŸini vurguladı. 
 
Dr. Akova, özellikle Almanya’da denenen Remdesivir’in DSÖ tarafından ‘en etkili olabilecek ilaçlar’ arasında gösterildiÄŸini belirtse de ÅŸuan için sadece klinik çalışmalar için kullanılan ilaca eriÅŸimin mümkün olmadığını söyledi.
 
Sıtma tedavisinde kullanılan Hidroksiklorokin’in ise FDA tarafından mart sonu Kovid-19'da kullanılabileceÄŸinin onaylandığını belirten Murat Akova, laboratuvar çalışmalarında bu ilacın, virüsün hücre içine girmesini ve çoÄŸalmasını engellediÄŸini de belirtti.
 
Remdesivir ve Hidroksiklorokin dışında HIV ilacı Kaletra’nın (lopinavir ve ritonavir kombinasyonu) da denendiÄŸini hatırlatan Prof. Dr. Murat Akova, Avustralya’da çalışmaları sürdürülen Ivermectin için ise “Uyuz, baÅŸ biti ve bazı bağırsak parazitlerinin tedavilerinde kullanılıyor ama tamamen deneysel bir ilaç, insan üzerinde hiçbir çalışma yok” ifadelerini kullandı.
 
SaÄŸlık Bakanlığı tarafından Kovid-19 tedavisinde kullanılmak üzere Çin’den getirilen Favipiravir’i de sorduÄŸumuz Akova, “Bu ilaç Remdesivir’e benziyor, virüsün çoÄŸalmasını durduruyorlar. Çin’de iki çalışma var ama dünyada yaygın kullanılan bir ilaç deÄŸil” yorumunu yaptı.
 
“Sitokin fırtınası yaÅŸanıyor”
 
Prof. Dr. Murat Akova sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:
 
Kovid-19’da virüs çoÄŸaldıktan sonra akciÄŸerlerde solunum yetmezliÄŸine neden olan tablo, vücudun virüse karşılık vermesi nedeniyle ortaya çıkıyor. Zatürre benzeri tablo yaÅŸanıyor, vücut virüsü yok edeyim derken, akciÄŸere hasar veriyor. Buna ‘Sitokin fırtınası’ deniliyor”. Tocilizumab da kullanılan ilaçlar arasında. Åžimdi immün plazma gündemde. Hastalığı geçiren kiÅŸilerden kan alınarak kanın plazma (sıvı) kısmındaki antikorlar kullanılıyor. Bu da deneysel.
 
Prof. Dr. Murat Akova / FotoÄŸraf: Hacettepe Üniversitesi
 
“Ivermectin’in klinik çalışmalarını merakla bekliyorum”
 
Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bengi Başer ise Ivermectin konusunda Prof. Dr. Murat Akova'dan daha iyimser.
 
Bu ilacın geçmiÅŸte Zika ve HIV'de de denendiÄŸini, Avustralya’da laboratuvarda baÅŸarılı sonuç alındığını ve 48 saatte virüsün çoÄŸalmasını 5 bin kata kadar azalttığının görüldüÄŸünü belirten BaÅŸer, "Sadece hayvanlarda iç-dış parazitte deÄŸil, insanlarda da inatçı uyuzda kullanılan bir ilaç. Akne rozasea’da da kullanılıyor. Doz çok önemli, bunu ayarlamaya çalışıyorlar. Toksik etkiye yol açmadan, hangi dozda kullanılacağı inceleniyor. Åžimdiye kadar laboratuvarda virüs üzerinde en güçlü baskılayıcı etkiyi gösterdi. Virüsün çoÄŸalmasını en hızlı engelleyen ilaç bu ÅŸimdiye kadar. Avustralya, bu ilaç ile ilgili klinik çalışmalarını bir aya kadar bitirmeyi planlıyor. Gönüllülerde deneniyor” dedi.
 
Prof. Dr. Bengi BaÅŸer / FotoÄŸraf: Medicana Hastanesi
 
Anti-viral ilaçlara da deÄŸinen Prof. Dr. Bengi BaÅŸer, “Favipiravir, aslında anti-viral hastalıklarda kullanılan bir Japon ilacı. Çin’de uygulandı ve virüsün çoÄŸalmasını engelleyerek, ortalama 10 gün süren hastalık (Kovid-19) sürecini kısalttığı görüldü” ifadelerini kullandı.
 
Favipiravir gibi anti-viral ilaç olan Remdesivir’e iliÅŸkin ise BaÅŸer, “Almanya’da ve Çin’de deneniyor. Çalışmaların iyi olduÄŸu söyleniyor. Erken evrede virüsün çoÄŸalmasını engelliyor, baÅŸta kullanmak daha avantajlı ama ÅŸuan geç evre dediÄŸimiz yoÄŸun bakımda da deneniyor. Almanların bu ilaç ile ilgili önümüzdeki hafta açıklama yapması bekleniyor” dedi.
 
Hidroksiklorokin’in sıtmada ve romotolojide de kullanıldığını hatırlatan Prof. Dr. Bengi BaÅŸer, “ABD Gıda ve Ä°laç Ä°daresi (FDA) onaylı. Fransa’daki denemelerde, virüsün vücuda girip akciÄŸere tutunmasını azalttığı görüldü” ifadelerini kullandı.
 
Müellif: Lale ElmacıoÄŸlu / Kaynak: The Independent Türkçe

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.